Phát triển du lịch thông minh đã trở thành xu hướng tất yếu trong thời kỳ cách mạng công nghiệp lần thứ 4, khi mà công nghệ thông tin phát triển hiện đại được ứng dụng mạnh mẽ vào đời sống xã hội. Ở Việt Nam hiện cũng đã có những tiền đề nhất định để phát triển mạnh du lịch thông minh trong thời gian tới.
Khuyến khích phát triển du lịch thông minh
Theo ông Lê Quang Đăng, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch (Tổng cục Du
lịch): Du lịch thông minh là du lịch được phát triển trên nền tảng ứng
dụng thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ
thông tin truyền thông nhằm tạo ra những giá trị, lợi ích, dịch vụ tốt
nhất, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách, doanh nghiệp, cơ quan quản
lý du lịch và cộng đồng.
Thuật ngữ “du lịch thông minh” mới xuất hiện ở Việt Nam trong khoảng
một vài năm trở lại đây, được nhắc đến nhiều khi cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0 chính thức diễn ra ở nước ta.
Đảng, Nhà nước và Chính phủ nước ta cũng rất quan tâm, ban hành nhiều
văn bản pháp lý nhằm định hướng triển khai ứng dụng công nghệ thông tin
truyền thông vào phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có du lịch. Thể
chế chính sách đi trước là điều quan trọng để khai thông, mở đường và
tạo điều kiện nền tảng, hành lang pháp lý cho phát triển du lịch thông
minh.
Đặc biệt, ngày 16/1/2017, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 08-NQ/TW,
khẳng định “Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định
hướng chiến lược quan trọng để phát triển đất nước”. Trong đó, để phát
triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn cần thực hiện đồng bộ
nhiều giải pháp, trong đó tất yếu phải có giải pháp đẩy mạnh ứng dụng
khoa học công nghệ hiện đại. Nghị quyết 08 cũng nêu 3 khía cạnh ứng dụng
khoa học công nghệ với các hoạt động du lịch gồm: Xúc tiến quảng bá,
đào tạo nguồn nhân lực và quản lý nhà nước.
Luật du lịch năm 2017 cũng khẳng định “Nhà nước có chính sách trong việc
khuyến khích hỗ trợ các hoạt động ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại
phục vụ quản lý và phát triển du lịch” (Khoản 4, Điều 5). Để tạo bước
đột phá trong việc thu hút khách quốc tế đến Việt Nam, Chính phủ ban
hành Nghị định số 07/2017/NĐ-CP và Nghị quyết số 124/2017/NQ-CP quy định
trình tự, thủ tục thực hiện thí điểm cấp thị thực điện tử (e-visa) cho
người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam với 46 nước…
Ông Lê Quang Đăng, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch (Tổng cục Du lịch)
cho rằng: Với hệ thống văn bản pháp quy như đã phân tích trên, có thể
khẳng định thể chế chính sách của Việt Nam hiện tương đối đầy đủ, rõ
ràng, là căn cứ pháp lý vững chắc để triển khai phát triển du lịch thông
minh.
Ngành du lịch vào cuộc
Ông Vũ Quốc Trí, Chánh văn phòng Tổng cục du lịch cũng cho biết: Trong
những năm gần đây, các công nghệ thông minh đã thực sự bùng nổ trong
lĩnh vực du lịch. Đặc biệt là sự ra đời của các doanh nghiệp thuần túy
công nghệ và liên kết mạnh mẽ với các doanh nghiệp lữ hành, nhà hàng,
khách sạn... Với du khách, ai cũng có điện thoại thông minh để tra cứu
thông tin và thực hiện các giao dịch. Có thể nói cách mạng công nghiệp
4.0 đã tác động rất lớn đến ngành du lịch Việt Nam.
Ông Trí cũng nêu rõ: Gần như 100% các doanh nghiệp du lịch đã có
website để quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Các khách sạn, nhà hàng, điểm
vui chơi đã có wifi miễn phí và dịch vụ này đang được nhiều địa phương
thực hiện. Nhiều di tích đã ứng dụng robot thuyết minh đa ngôn ngữ…
Để hỗ trợ hoạt động du lịch của du khách, các địa phương cũng đã nghiên
cứu, sản xuất và đưa vào sử dụng nhiều phần mềm, tiện ích thông minh,
nhất là các tỉnh, thành phố lớn được coi là những trung tâm du lịch của
cả nước.
Cụ thể là trong năm 2018, Hà Nội đã đưa vào sử dụng 2 phần mềm tiện ích
thông minh hỗ trợ du khách gồm hệ thống thuyết minh tự động tại di tích
Văn Miếu - Quốc Tử Giám và phần mềm hướng dẫn tham quan Hoàng Thành
Thăng Long. Một số tiện ích về bản đồ, tìm đường, trạm bus, travel guide
khác cũng đã được nghiên cứu, sản xuất và đưa vào sử dụng từ lâu. Nhiều
điểm trên địa bàn thuộc các quận trung tâm Thủ đô đã lắp đặt trạm phát
wifi miễn phí như khu vực quanh bờ hồ Hoàn Kiếm, các khu phố cổ, đường
hoa, chợ hoa, công viên, bến xe, tuyến bus...
Thành phố Hồ Chí Minh tích cực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thông trong ngành du lịch nhằm đưa thành phố trở thành đô thị du
lịch thông minh. Theo đó, Thành phố Hồ Chí Minh đưa vào sử dụng một số
trạm thông tin du lịch thông minh; phần mềm du lịch thông minh “Vibrant
Ho Chi Minh city”, phần mềm tiện ích khác như “Sai Gon Bus”, “Ho Chi
Minh City Travel Guide”, “Ho Chi Minh City Guide and Map”.
Đà Nẵng cũng là địa phương đi đầu trong phát triển mô hình du lịch thông
minh. Ngoài việc thường xuyên sử dụng các phương pháp marketing điện tử
để quảng bá du lịch, Đà Nẵng đã xây dựng các hệ thống phần mềm, tiện
ích hỗ trợ du khách như “Da Nang Tourism”, “inDaNang”, “ Go! Đà Nẵng”,
“Da Nang Bus”. Đặc biệt, Đà Nẵng đã đưa vào sử dụng ứng dụng chatbot “Da
Nang Fantasticity”. Đây là công nghệ được sử dụng đầu tiên tại Việt Nam
và Đông Nam Á (cùng với Singapore).
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia nghiên cứu: Các doanh nghiệp du lịch
Việt Nam cũng rất nhanh nhạy, tích cực tiếp cận cách mạng công nghiệp
4.0 để theo kịp xu hướng kinh doanh mới, đáp ứng nhu cầu du lịch đa dạng
của du khách. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động cải tiến để trở thành
doanh nghiệp thông minh. Các hoạt động kinh doanh hầu hết được triển
khai trực tuyến: marketing, quảng bá sản phẩm; nghiên cứu mở rộng thị
trường; tư vấn, chăm sóc khách hàng; thực hiện các giao dịch mua - bán,
thanh toán. Các doanh nghiệp du lịch hàng đầu Việt Nam cũng đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ hiện đại trong kinh doanh du lịch.
Tuy vậy, ông Vũ Quốc Trí, Chánh văn phòng Tổng cục Du lịch thẳng thắn
thừa nhận: Đã có trên 50% doanh nghiệp du lịch áp dụng các giải pháp bán
hàng, thanh toán trực tuyến nhưng hiệu quả không đồng đều, doanh số thu
được qua mạng chưa cao. Có khoảng 10 sàn giao dịch điện tử về du lịch
ra đời nhưng mới chiếm khoảng 20% các giao dịch dịch vụ, số còn lại đều
do các sàn giao dịch điện tử nước ngoài thực hiện. Một vấn đề tồn tại
nữa đáng bàn là phần lớn các di tích danh thắng của Việt Nam tuy đã có
website quảng bá nhưng thông tin chủ yếu mới chỉ bằng tiếng Việt. Đây là
hạn chế lớn khi quảng bá, thu hút khách quốc tế…
Theo ông Lê Quang Đăng, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch (Tổng cục
Du lịch): Có thể lựa chọn 3-5 địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội
phát triển, đang đứng đầu bảng xếp hạng về mức độ sẵn sàng cho ứng dụng
và phát triển công nghệ thông tin như Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí
Minh, Quảng Ninh, Thừa Thiên - Huế thực hiện mô hình thí điểm cho phát
triển đô thị thông minh và du lịch thông minh. Việc xác định rõ mô hình
và triển khai thí điểm sẽ giúp trung ương và địa phương tập trung nguồn
lực cho phát triển du lịch thông minh, tránh thực hiện dàn trải, manh
mún, nhỏ lẻ, thiếu hiệu quả và gây lãng phí nguồn lực
Phát triển du lịch thông minh là xu hướng tất yếu của tương lai, sẽ tạo
ra một diện mạo mới cho ngành du lịch của Việt Nam và du lịch thế giới.
Do đó, toàn ngành du lịch cũng như các địa phương dù đã nỗ lực nhưng vẫn
cần nhiều giải pháp đồng bộ để sẵn sàng tiếp cận, thích ứng với du lịch
thông minh trong tương lai...
Thanh Giang (TTXVN)