Phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, hướng tới việc làm bền vữnglà một trong những vấn đề quan trọng và bức thiết rất cần sự tham gia đóng góp kinh nghiệm thực tiễn của cán bộ quản lý, các nhà khoa học, các chuyên gia, các nhà giáo, doanh nghiệp, người lao động… Từng bước rỡ bỏ mọi rào cản về pháp lý, kỹ thuật, tài chính để tạo điều kiện thuận lợi, công bằng và bình đẳng cho tất cả mọi người về cơ hội tiếp cận với các dịch vụ đào tạo nghề, bao gồm việc học nghề, khởi nghiệp, có việc làm.
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nêu: “Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, liên thông giữa các bậc học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo”. Đối với giáo dục nghề nghiệp, Nghị quyết 19/NQ-TW ngày 25/10/2017 chủ trương: “Sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở và linh hoạt đáp ứng nhu cầu nhân lực của thị trường lao động”…
Do vậy, trong thời gian tới cần tiếp tục làm rõ khái niệm, các nguyên tắc, đặc điểm và những thách thức khi tiếp cận và vận hành hệ thống giáo dục nghề nghiệp hướng mở, linh hoạt; phân tích mối quan hệ giữa phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt với học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập, xã hội hóa, các cơ hội việc làm bền vững cho người lao động, đào tạo gắn với nhu cầu của thị trường lao động; cung cấp thông tin, kinh nghiệm quốc tế và bài học vận dụng vào điều kiện Việt Nam; định hướng phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp hướng mở, linh hoạt trong bối cảnh hội nhập quốc tế và tiếp cận cách mạng công nghiệp 4.0; Nghiên cứu và khuyến nghị giải pháp về hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt và kế hoạch hành động của hệ thống và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Việc xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, năng động, toàn diện theo hướng đáp ứng nhu cầu thị trường lao động, cung cấp cơ hội việc làm đầy đủ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho lực lượng lao động. Các cơ hội học tập suốt đời cho phép người học, đặc biệt trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, hội nhập khu vực và thế giới là điều kiện tiên quyết để tăng cường sự bình đẳng trong xã hội, thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững.
Để thực hiện mục tiêu đó, chúng ta cần đổi mới trong hoạch định và thực hiện chính sách, đòi hỏi phải xem xét lại các chiến lược phát triển giáo dục. Thực tế, trong nhiều năm qua, Chính phủ đã xây dựng khung pháp lý khá toàn diện về giáo dục nghề nghiệp, song rào cản đối với học sinh, sinh viên, người học trong việc tiếp cận với giáo dục nghề nghiệp là thách thức đối với nhà hoạch định chính sách về giáo dục nghề nghiệp. Muốn vậy, chúng ta cần làm rõ các luận điểm về tính bao trùm, tính cân bằng về giới, sự cung cấp các khóa học theo định hướng nhu cầu, năng lực đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp.
Trong đó, tập trung các vấn đề như: Khái niệm giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt; quá trình hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở; định vị và cấu trúc của hệ thống giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt và liên thông trong xã hội học tập; đặc thù hệ thống giáo nghề nghiệp mở trong chỉnh thể hệ thống giáo dục mở; mối quan hệ về chất lượng và quy mô trong phát triển giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt; nguồn tài nguyên mở, học liệu mở và ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt; phát triển giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt với việc làm bền vững.
Tiếp đó, cần tiếp tục hoàn thiện cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt và liên thông; quan hệ giữa phát triển giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt với việc làm bền vững trong cách mạng công nghiệp 4.0; Xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở trong xã hội học tập; xây dựng giáo dục nghề nghiệp mở trước các thách thức của cách mạng công nghiệp lần thứ 4; vai trò của hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở linh hoạt đối với phát triển nguồn nhân lực; đào tạo gắn với nhu cầu của thị trường lao động./.
HB