Để giải quyết bài toán thanh toán bệnh lao ở trẻ em, Việt Nam cần phải phối hợp với hệ thống mạng lưới bác sỹ nhi khoa, tất cả các phòng khám nhi khoa kể cả phòng khám tư nhân để làm sao các bệnh nhi được tiếp cận theo đúng phác đồ điều trị của chương trình chống lao quốc gia.

Phó giáo sư Nguyễn Viết Nhung - Giám đốc Chương trình chống Lao Quốc gia đã nhấn mạnh như vậy khi phát biểu tại Hội nghị tham vấn khung kế hoạch tiến tới thanh toán lao trẻ em ở các nước có gánh nặng bệnh lao cao khu vực Đông Địa Trung Hải, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương, do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phối hợp Chương trình chống Lao quốc gia Việt Nam tổ chức sáng 26/11, tại Hà Nội.

Phó giáo sư Nhung cho hay, bệnh lao ở trẻ em là một bệnh khó vì các triệu chứng lâm sàng ở trẻ em không rõ ràng, trẻ cũng chưa nhận thức được tình trạng bệnh lý của mình. Bên cạnh đó, số vi khuẩn ở trẻ em mắc lao ít. Do vậy, nếu các bác sỹ dựa vào cái bằng chứng là có vi khuẩn thì sẽ rất khó đối với trẻ em. Đặc biệt là đôi khi chính các thầy thuốc lãng quên, không nghĩ rằng có lao ở trẻ em.

Trong một năm qua, Chương trình chống Lao Quốc gia đã đã cộng tác ký hợp đồng với Hội Nhi khoa và Bệnh viện Nhi Trung ương để toàn bộ mạng lưới nhi khoa của Việt Nam sẽ vào cuộc để các bệnh nhi có thể được tiếp cận sớm, điều trị sớm khi phát hiện bệnh.

Bác sỹ Nguyễn Thị Ngoạn - Trưởng khoa Nhi (Bệnh viện Phổi Trung ương) phân tích, bệnh lao ở trẻ em khó nhận biết bởi biểu hiện thường giống với các bệnh hô hấp thông thường khác với các biểu hiện ho sốt, về chiều sốt thất thường, ăn kém, gầy sút cân, không tăng cân… Đa phần những bệnh nhi đó được điều trị không đáp ứng với kháng sinh, khỏi nhưng mà lại tái phát nhanh, hoặc là không khỏi thì có thể nghĩ đến đấy là triệu chứng của bệnh lao.

Các thể lao thường gặp ở trẻ nhỏ, đa số là lao sơ nhiễm và các thể lao sau sơ nhiễm thí dụ như là lao phổi, lao hạch, lao màng não, lao kê…

Ông Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế cho biết), từ năm 2013 đến nay, Việt Nam đã đào tạo hơn 300 nhân viên bệnh viện đa khoa tại 9 tỉnh về nhi khoa, cũng như mở rộng can thiệp bệnh lao ở trẻ em dưới sự hợp tác của Bệnh viện Nhi Trung ương.

Kế hoạch phòng chống lao ở trẻ em quốc gia 2015-2020 và sửa đổi mới hướng dẫn quản lý bệnh lao trẻ em quốc gia đã được cập nhật từ thực hiện trên toàn quốc từ giữa năm 2018.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại các nước có gánh nặng bệnh lao cao, trẻ em mắc lao chiếm 10-11% tổng số những trường hợp bệnh lao mới mắc hằng năm. Số trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh lao tăng chậm, khoảng 1.700 trường hợp mỗi năm, từ năm 2015 đến 2018.

Tiến sỹ Kidong Park - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho hay, năm 2017, trên toàn thế giới có một triệu trẻ em bị mắc lao, gần 650 trẻ em chết vì bệnh lao mỗi ngày, 80% trước khi đến sinh nhật lần thứ năm. Trong năm 2017, 87% trường hợp mắc lao mới được phát hiện ở 30 quốc gia có gánh nặng cao, 2/3 trong số này đến từ các quốc gia thuộc khu vực Đông Địa Trung Hải, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương.

WHO cũng ước tính, có khoảng 9% các trường hợp mắc lao ở Việt Nam được tìm thấy ở trẻ em dưới 15 tuổi (khoảng 10.800 bệnh nhân) vào năm 2015.

Theo các chuyên gia, bệnh lao ở trẻ em, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như: mù lòa, động kinh, teo cơ, bại liệt, gù vẹo cột sống... làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tương lai của trẻ.

Bệnh lao là bệnh có thể phòng ngừa và chữa được. Tuy nhiện, hiện nay đây vẫn là bệnh ảnh hưởng đến cuộc sống và sự phát triển của hàng triệu trẻ em và thanh thiếu niên.

Các ước tính mới nhất cho thấy 36% bệnh nhân lao bị “mất tích”, đồng nghĩa với việc có khoảng 3,6 triệu bệnh nhân lao có thể không được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Vì vậy, việc tìm kiếm và điều trị tất cả các trường hợp mắc lao bao gồm cả trẻ em và thanh thiếu niên là ưu tiên hoạt động khẩn cấp, đặc biệt là ở các nước có gánh nặng bệnh lao cao.

Hội nghị là dịp để các đại biểu trong nước và quốc tế thảo luận về các vấn đề như tầm soát, phát hiện sớm, thuốc điều trị, sự phối hợp y tế công-tư, sự vào cuộc của hệ thống chính trị… nhằm tiến tới mục tiêu thanh toán bệnh lao ở trẻ em và trẻ vị thành niên./.

Theo Vietnam+