FED sẽ tiếp tục duy trì lãi suất ở mức siêu thấp nếu tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức hơn 6,5% và lạm phát không ở dưới mức 2,5%, điều này phù hợp với quan điểm trước đó rằng lãi suất sẽ duy trì sát mức 0% ít nhất cho đến giữa năm 2015.

Thực chất của QE4

Theo FED, QE4 là để thay thế cho chương trình hoán đổi trái phiếu Operation Twist hết hạn vào cuối năm nay (“Operation Twist” là biện pháp kích thích kinh tế của FED trị giá 400 tỷ USD nhằm hạ thấp lãi suất dài hạn và góp phần phục hồi kinh tế). Cụ thể, hàng tháng FED sẽ mua vào 45 tỷ USD trái phiếu kho bạc dài hạn như chương trình Operation Twist nhưng không bán ra trái phiếu ngắn hạn.

Như vậy, hàng tháng FED sẽ tiếp tục mua vào 85 tỷ USD trái phiếu chính phủ và chứng khoán thế chấp để hạ thấp lãi suất và thúc đẩy nền kinh tế. Việc thiết lập các ngưỡng chỉ tiêu kinh tế bằng con số cụ thể làm cơ sở cho chính sách tiền tệ là một động thái chưa có tiền lệ của FED. Đây còn được gọi là “quy tắc Evans” (Charles Evans người đầu tiên soạn thảo ra quy tắc này).

Chủ tịch Bernanke giải thích, không nên nhầm lẫn giữa tỷ lệ thất nghiệp 6,5% và chỉ tiêu thất nghiệp dài hạn của FED là 5,2 - 6,0%. Ông cũng khẳng định, chương trình mới không đồng nghĩa với việc FED là “chiếc máy tự động”, nghĩa là việc phá vỡ các chỉ tiêu đặt ra sẽ không tự động dẫn đến chính sách tiền tệ thắt chặt hơn.

Chủ tịch FED còn nhấn mạnh rằng, chính sách tiền tệ là có giới hạn. Ông lưu ý “vách đá tài khóa” đang tác động đến nền kinh tế đồng thời cảnh báo nếu Mỹ không thể đẩy lùi tình trạng này, FED sẽ mất công cụ để chống đỡ.

Tác động lên thị trường

Với QE4, vàng sẽ được hưởng lợi, thị trường này sẽ đẩy giá lên mức cao mới chưa từng có. Theo các nhà phân tích, QE4 ra đời giá vàng có lợi vì sẽ có nhiều hơn nữa các biện pháp kích thích kinh tế. Nhiều nhà đầu tư sẽ mua vàng với lo ngại lạm phát sẽ tăng lên do ngân hàng trung ương in tiền để hỗ trợ tăng trưởng.

Đóng cửa phiên 12-12, giá vàng giao ngay tăng 0,2% lên 1.713,69 USD/ounce. Giá vàng giao tháng 2 năm sau tăng 8,3 USD lên 1.717,9 USD/ounce. Khối lượng giao dịch phiên vừa qua thấp hơn 20% so với bình quân 30 ngày và đã cải thiện đáng kể so với hai phiên trước đó.

Trong phiên giao dịch 13-12, giá vàng giao ngay giảm 1% xuống 1.693,80 USD/ounce, trước khi phục hồi lên 1.699,20 USD/ounce. Quyết định mua trái phiếu của FED đã đẩy giá vàng lên 1.723,01 USD/ounce, mức cao nhất trong gần hai tuần. Trong năm nay giá vàng đã tăng gần 9%, chủ yếu nhờ các chương trình nới lỏng tiền tệ của các ngân hàng trung ương.

Chiều cùng ngày tại Tokyo, một euro đổi được 1,2952 USD và 106,65 yên, cao hơn các mức tương ứng 1,2939 USD và 106,53 yên cuối phiên trước tại New York; trong khi đó, đồng USD gần như ổn định so với đồng yên, ở mức 82,32-82,33 yên đổi 1 USD.

Cũng theo giới phân tích, FED mở rộng mua thêm chứng khoán kho bạc dài hạn, thay thế cho chương trình Operational Twist, đã nằm trong kỳ vọng của nhà đầu tư. Do đó, tác động của QE4 lên kênh đầu tư chứng khoán là không nhiều, do nền kinh tế Mỹ hiện đang phải đối mặt với rủi ro liên quan đến vấn đề ngân sách.

QE4 còn dẫn đến việc đồng USD giảm giá khiến sức ép lên thị trường dầu mỏ giảm bớt. OPEC cho rằng, mặc dù nhu cầu dầu thô thế giới được dự đoán sẽ tăng nhẹ trong năm 2013, nhưng điều này có thể được bù đắp bởi việc tăng sản lượng của các nước nằm ngoài nhóm.

Nửa mừng, nửa lo

Trong bối cảnh Operation Twist sắp đáo hạn và vấn đề “vách đá tài chính” vẫn chưa được giải quyết, việc FED sẽ đưa ra biện pháp gì để duy trì tính thanh khoản của thị trường đã trở thành tâm điểm chú ý không chỉ của giới tài chính Mỹ, mà còn của cả thế giới.

QE4 được thực hiện có nghĩa là FED đã quyết định tiếp tục bơm tiền vào nền kinh tế phục hồi chậm chạp, khiến bảng cân đối kế toán, vốn đã lên tới gần 3.000 tỷ USD (hơn 20% GDP của Mỹ), bị mở rộng với sự gia tăng tổng mức nợ nần.

Động thái nêu trên của FED được một số chuyên gia cho là công cụ quan trọng nhằm kích thích kinh tế Mỹ và các ngành nghề như chế tạo xe hơi, xây dựng nhà ở. Tuy nợ nần gia tăng, “dùng nợ mới trả nợ cũ”, nhưng đổi lại, việc FED tăng cường mua trái phiếu kho bạc có thể tiếp tục khiến lãi suất đối với các khoản cho vay thế chấp bằng nhà đất giữ ở mức thấp, tạo điều kiện thuận lợi để thị trường bất động sản tiếp tục hồi phục. Nếu giá nhà đất tiếp tục tăng, điều đó có nghĩa ngày càng có nhiều gia đình tiếp cận được với nguồn tài chính mới. Hiệu quả của hành động này sẽ tương tự như việc giảm thuế và tăng lương.

Đối với thế giới, cũng như QE3, QE4 dường như sẽ không được chào đón một cách nồng nhiệt, ngoại trừ các nhà đầu cơ. Hệ quả của nó là điều mà các chuyên gia đã từng dự báo, không chỉ làm đồng USD tràn ngập thị trường, mà còn gây ra bong bóng tài sản, giống như trường hợp của Hồng Công (Trung Quốc).

Khi FED thực hiện QE3, dòng tiền nóng đã chảy mạnh vào Hồng Công, khiến Cục Quản lý Tài chính ở đây phải liên tục can thiệp vào thị trường, dòng tiền nóng còn khiến Hồng Công phải đối mặt với bong bóng bất động sản. Kể từ đầu năm đến nay, giá nhà đất ở Hồng Công đã tăng hơn 20%.

Như vậy, với việc đưa ra QE4, nước Mỹ có cơ hội để vượt qua “vách đá tài khóa”, thúc đẩy nền kinh tế đầu tàu thế giới phục hồi và tác động đến sự phát triển chung của nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, với dòng tiền “nóng” phát ra khiến thị trường thế giới, khu vực và các quốc gia biến động khó lường buộc các nước khác phải xử lý hậu quả.