Nhân dịp này, phóng viên TTXVN tại Brussels có cuộc phỏng vấn Đại sứ
Việt Nam tại Vương Quốc Bỉ, Trưởng phái đoàn Việt Nam bên cạnh EU, Vũ
Anh Quang.
- Xin Đại sứ cho biết tầm quan trọng của hai Hiệp định này đối với Việt Nam và EU?
Đại sứ Vũ Anh Quang: Trong phiên họp cấp Bộ trưởng
sáng 25/6 tại Luxembourg, Hội đồng Liên minh châu Âu đã chính thức thông
qua quyết định cho phép Ủy ban châu Âu ký với Việt Nam hai Hiệp định
Thương mại Tự do (EVFTA) và Bảo hộ Đầu tư (EVIPA).
Đây là quyết định cuối cùng của EU về việc ký kết các Hiệp định
Thương mại Tự do và Bảo hộ Đầu tư giữa EU với một nước đối tác, trước
khi EU kết thúc nhiệm kỳ 2014-2019 và chuẩn bị bước vào nhiệm kỳ mới
2019-2024, sau bầu cử Nghị viện châu Âu tháng 5/2019. Việt Nam và EU đã
thỏa thuận sẽ ký hai Hiệp định vào ngày 30/6/2019 tại Hà Nội.
Hai Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU có ý
nghĩa quan trọng đối với Việt Nam và EU, không chỉ về thương mại, đầu
tư. Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và EU đánh giá đây là Hiệp định
Thương mại tự do “thế hệ mới, toàn diện, chất lượng cao;” gắn thương
mại-đầu tư với “các chuẩn mực về xã hội, lao động, môi trường và các mục
tiêu phát triển bền vững và bao trùm.”
Đây cũng là các Hiệp định Thương mại-Đầu tư thế hệ mới đầu tiên mà EU
đạt được với một nước thu nhập trung bình. Hai hiệp định này, sau khi
được hai bên ký và phê chuẩn, sẽ mang lại lợi ích to lớn cho cả Việt Nam
và EU, vì các sản phẩm kinh tế của hai bên không cạnh tranh mà trái
lại, mang tính bổ sung cho nhau.
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU, với việc từng bước xóa bỏ 99%
hàng rào thuế quan, sẽ tạo thuận lợi mới để các sản phẩm, hàng hóa Việt
Nam tiếp cận thị trường EU rộng lớn đầy tiềm năng với 512 triệu dân,
Tổng sản phẩm GDP là 18.800 tỷ USD (chiếm 22% kinh tế thế giới), thu
nhập đầu người 36.580 USD/năm.
Thương mại hai chiều Việt Nam-EU, đã đạt mức 55 tỷ USD năm 2018, sẽ
tăng mạnh trong thời gian tới và EU tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn
thứ hai của Việt Nam. Các doanh nghiệp EU cũng sẽ tăng cường đầu tư vào
Việt Nam, nhất là các ngành EU có thế mạnh như công nghệ cao, năng
lượng sạch, tự động hóa, tài chính-ngân hàng, vận tải, logistics, qua đó
hỗ trợ nỗ lực của Việt Nam tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình
tăng trưởng theo hướng bao trùm, bền vững.
- Xin Đại sứ cho biết chúng ta đã vận động EU sớm hoàn tất thủ
tục nội bộ để ký hai Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ đầu tư như thế
nào?
Đại sứ Vũ Anh Quang: Việt Nam và EU đã tiến hành
nhiều vòng đàm phán. Ngày 25/6/2018, hai bên đã nhất trí về toàn bộ nội
dung hai Hiệp định. Nhưng EU là Liên minh của 28 nước, thủ tục nội bộ,
pháp lý để ký các điều ước quốc tế không thể nhanh như đối với một quốc
gia.
Ủy ban châu Âu, với 28 Cao ủy, phải thông qua và trình hai Hiệp định
lên Hội đồng EU. EU phải dịch hai Hiệp định ra ngôn ngữ của 28 nước
thành viên, phải rà soát các văn bản dịch để bảo đảm không có xung đột
pháp lý-ngôn ngữ giữa các văn bản. Cuối cùng là Hội đồng EU gồm 28 Bộ
trưởng thông qua quyết định cho phép Ủy ban châu Âu ký 2 Hiệp định trên
với Việt Nam.
EU cũng gặp một số khó khăn như: phải tập trung hoàn thành gấp các
thủ tục nội bộ đối với Thỏa thuận Brexit (về việc Anh rời EU) với nhiều
biến động ngoài dự kiến nhưng là ưu tiên cao nhất của EU hiện nay; EU
bước vào thời điểm cuối nhiệm kỳ 2014-2019, có trên 30 văn bản phải kết
thúc thủ tục nội bộ để Nghị viện châu Âu thông qua trước kỳ bầu cử tháng
5/2019...
Một năm qua, Việt Nam đã rất nỗ lực vận động EU đẩy nhanh các thủ tục
nội bộ đối với 2 Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ đầu tư Việt
Nam-EU. Công tác vận động được tiến hành đồng bộ tại Hà Nội, tại thủ đô
các nước thành viên EU, tại các Hội nghị quốc tế, ở tất cả các cấp, đặc
biệt là các cuộc gặp gỡ cấp cao.
Các Cơ quan đại diện Việt Nam tại các nước EU đã nhận được sự chỉ đạo
sát sao, phối hợp chặt chẽ của Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và các Bộ
ngành liên quan.
Ủy ban châu Âu, Hội đồng EU và các cơ quan trực thuộc cũng rất khẩn
trương. Kết quả là: Ủy ban châu Âu đã nhất trí thông qua 2 Hiệp định
ngày 17/10/2018, đúng vào dịp Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm
làm việc EU và dự Cấp cao ASEM; công tác dịch từ tiếng Anh ra ngôn ngữ
28 nước EU kết thúc tháng 12/2018; các nước thành viên EU đã kết thúc rà
soát pháp lý-ngôn ngữ các văn bản dịch đầu tháng 6/2019. Và sáng
25/6/2019, tại cuộc họp Hội đồng, các nước EU đã chính thức thông qua cả
hai Hiệp định này.
- Như Đại sứ vừa nêu, hai Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ
đầu tư Việt Nam-EU sau khi được ký, cần được Quốc hội hai bên phê chuẩn.
Xin Đại sứ cho biết tiến trình phê chuẩn sẽ diễn ra như thế nào để hai
Hiệp định này sớm có hiệu lực?
Đại sứ Vũ Anh Quang: Sau lễ ký kết, cả Việt Nam và EU sẽ tiến hành các quy trình, thủ tục để
Quốc hội/Nghị viện hai bên phê chuẩn hai văn kiện này. Về phía Việt
Nam, các Ủy ban liên quan của Quốc hội sẽ nghiên cứu, cho ý kiến thẩm
định về hai văn kiện và trình Quốc hội xem xét, thông qua theo quy trình
phê chuẩn các điều ước quốc tế.
Vì không phải một quốc gia nên quy trình phê chuẩn của EU phức tạp
hơn. Theo quy định của EU, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU sẽ có
hiệu lực sau khi được Quốc hội Việt Nam và Nghị viện châu Âu phê chuẩn;
Hiệp định Bảo hộ đầu tư sẽ có hiệu lực chậm hơn, vì sau khi được Quốc
hội hai bên phê chuẩn, còn phải chờ Quốc hội của 28 quốc gia thành viên
EU phê chuẩn.
Đại sứ quán-Phái đoàn Việt Nam tại Bỉ-EU hy vọng Nghị viện châu Âu
nhiệm kỳ mới sẽ sớm ổn định các vấn đề tổ chức, nhân sự sau bầu cử để
bắt đầu xem xét hai Hiệp định tháng 9 hoặc 10/2019 và bỏ phiếu phê chuẩn
cuối năm 2019 hoặc đầu 2020. Đây sẽ là một tiến trình không ít khó
khăn, thách thức đối với cả hai bên.
Tôi tin tưởng rằng trong khuôn khổ quan hệ Đối tác-Hợp tác toàn diện
Việt Nam-EU, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU sẽ có hiệu lực trong
năm 2020, Hiệp định Bảo hộ đầu tư cũng sẽ sớm có hiệu lực, vì lợi ích
to lớn, lâu dài của cả Việt Nam và EU, vì một hệ thống thương mại-đầu tư
toàn cầu tự do, rộng mở dựa trên luật lệ và phục vụ mục tiêu phát triển
bền vững, bao trùm./.
Kim Chung-Đức Hùng (TTXVN)