Tuần qua, Sri Lanka chìm trong tang tóc vì bị tấn công khủng bố; Mỹ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt Iran, gây bất bình tại nhiều nước; biểu tình phản đối chính phủ tại Pháp và chính biến tại Sudan tiếp tục diễn biến phức tạp... Thế giới vẫn còn nhiều bất ổn vẫn chưa được giải quyết.
1. KHỦNG BỐ ĐẪM MÁU TẠI SRI LANKA
Đúng vào ngày lễ Phục sinh, hàng loạt vụ nổ liên tiếp xảy ra tại các
nhà thờ và khách sạn ở Colombo, Sri Lanka và các vùng phụ cận khiến
khoảng 253 người thiệt mạng (thông báo trước đó là 359 người do trùng
lặp về kết quả giám định ADN) và khoảng 500 người bị thương.
|
Đau thương Sri Lanka ngày 21/4. (Ảnh: The Sun).
|
Đây được coi là những vụ bạo lực nghiêm trọng nhất ở Sri Lanka trong
vòng một thập niên qua. Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng
đã thừa nhận tiến hành loạt vụ tấn công. Tuy nhiên, phát biểu trước Quốc
hội Sri Lanka ngày 23/4, Thứ trưởng Quốc phòng Sri Lanka Ruwan
Wijewardene cáo buộc 2 nhóm Hồi giáo trong nước là NTJ và Jammiyathul
Millathu Ibrahim liên quan đến vụ tấn công.
Văn phòng tổng thống tuyên bố luật tình trạng khẩn cấp, có hiệu lực vô
thời hạn. Cảnh sát được quyền bắt giữ và thẩm vấn các nghi can mà không
cần có lệnh của tòa án. Hơn 100 người tình nghi đã bị bắt giữ. Hiện lực
lượng chức năng vẫn đang tiến hành các chiến dịch truy quét, kiểm tra
chặt chẽ tại các khu vực có đông người Hồi giáo. Do lo ngại vấn đề an
ninh, Ngân hàng Trung ương Sri Lanka đã phải đóng cửa. Toàn bộ các nhà
thờ Thiên chúa giáo trên lãnh thổ Sri Lanka đã tạm ngừng hoạt động cho
đến khi có thông báo mới. Cảnh báo nguy cơ tái diễn các cuộc tấn công
vẫn tiếp tục được đưa ra.
Sri Lanka là một quốc gia đa tôn giáo, đa sắc tộc. Cộng đồng người Cơ
đốc giáo chỉ chiếm khoảng 7-8% dân số nước này, người Hồi giáo 10%,
Hindu giáo 13%, còn lại là Phật giáo. Cuộc chiến gần 30 năm chống tổ
chức ly khai cực đoan Những con hổ giải phóng Tamil (LTTE) đã cơ bản
chấm dứt năm 2009. Tuy nhiên, xung đột giáo phái và sắc tộc trở thành
vấn đề dai dẳng làm đau đầu tất cả các chính phủ ở Sri Lanka.
2. MỸ CHẤM DỨT QUY CHẾ MIỄN TRỪ TRỪNG PHẠT MUA DẦU THÔ IRAN
Ngày 22-4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định chấm dứt toàn bộ
quy chế miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ được
phép mua dầu thô của Iran mà không đối mặt với các biện pháp trừng phạt
của Mỹ. Danh sách này bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài
Loan (Trung Quốc), Thổ Nhĩ Kỳ, Italy và Hy Lạp. Các quy chế miễn trừ
này sẽ hết hạn vào đầu tháng 5 tới.
|
(Ảnh minh họa: Reuters).
|
Hồi tháng 11/2018, Mỹ tái áp đặt trừng phạt đối với xuất khẩu dầu thô
của Iran sau khi Tổng thống Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận
hạt nhân ký năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc thế giới. Tuy nhiên,
Washington đã cấp quy chế miễn trừ cho 8 nước và vùng lãnh thổ được phép
tiếp tục mua dầu thô của Iran trong 6 tháng tiếp theo với số lượng hạn
chế.
Liên minh châu Âu (EU) chỉ trích quyết định của Mỹ chấm dứt quy chế
miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ được phép mua
dầu thô của Iran, đồng thời cảnh báo động thái này có thể làm phương
hại nỗ lực quốc tế nhằm ngăn chặn Tehran phát triển các vũ khí hạt nhân.
Trong khi đó, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Bijan Zanganeh khẳng định Mỹ đã
"phạm sai lầm tồi tệ" bằng việc chính trị hóa dầu mỏ và lợi dụng "vàng
đen" như một thứ vũ khí trong một thị trường dễ biến động.
Cũng liên quan đến căng thẳng Mỹ-Iran, ngày 23/4, Quốc hội Iran đã
thông qua dự luật cho phép chính phủ đưa ra những hành động mạnh mẽ để
đáp trả "những hành động khủng bố" của các lực lượng Mỹ, trả đũa việc
Washington liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào
danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài.
3. PHÁP: BIỂU TÌNH CỦA PHE "ÁO VÀNG" BIẾN THÀNH BẠO ĐỘNG
Làn sóng biểu tình phản đối chính phủ của phe "Áo vàng" tại Pháp tiếp
tục dâng cao và biến thành bạo động khiến cảnh sát phải dùng hơi cay và
lựu đạn gây choáng để giải tán đám đông.
|
Người biểu tình "Áo vàng" đốt các rào chắn trên đại lộ
Champs-Elysees tại thủ đô Paris, Pháp, ngày 16/3/2019. (Ảnh: THX/TTXVN)
|
Theo thông báo của cảnh sát, 126
người đã bị bắt giữ và 11.000 người bị khám xét. Xung đột đã nổ ra giữa
một số những người biểu tình và cảnh sát tại Paris. Những người biểu
tình đã phóng hỏa nhiều thùng rác và một vài phương tiện giao thông.
Thủ đô của Pháp đã được đặt trong tình trạng báo động cao sau khi Bộ
trưởng Nội vụ Pháp Christophe Castaner cho rằng những người biểu tình
quá khích đang âm mưu gây ra làn sóng bạo lực mới tại nhiều thành phố.
Nhà chức trách cho biết nhiều tuyến xe điện ngầm đã phải tạm dừng hoạt
động và khoảng 60.000 cảnh sát đã được triển khai trên khắp cả nước
Pháp.
Phong trào biểu tình "Áo vàng" bùng nổ từ giữa tháng 11/2018 nhằm phản
đối kế hoạch tăng thuế xăng dầu của chính phủ, nhưng sau đó mở rộng sang
chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, đồng thời bày tỏ sự tức giận
về mặt bằng thuế và chi phí sinh hoạt cao. Tổng thống Macron đầu tháng
này đã ký ban hành đạo luật cung cấp thêm quyền cho lực lượng an ninh
trong các cuộc biểu tình. Hành động này bị phe đối lập chỉ trích là vi
phạm quyền tự do công dân.
4. CHÍNH BIẾN TẠI SUDAN TIẾP TỤC DIỄN BIẾN PHỨC TẠP
Ngày 23/4, thêm hàng trăm người dân từ mọi miền ở Sudan đã đổ về thủ đô
Khartoum để tham gia cuộc biểu tình ngồi trước trụ sở của Hội đồng Quân
sự Chuyển tiếp (TMC), vốn đã kéo dài nhiều tuần qua.
|
Người biểu tình ở Sudan. (Ảnh: Reuters).
|
Động thái trên diễn ra trong bối cảnh các nhà lãnh đạo châu Phi trong
một cuộc họp khẩn cùng ngày ở Ai Cập đã nhất trí rằng "cần có thêm thời
gian cho quá trình chuyển tiếp chính trị", đồng thời kêu gọi Liên minh
châu Phi (AU) lùi thời hạn chót thêm 3 tháng để TMC thực hiện cải cách
dân chủ.
Căng thẳng càng leo thang hơn sau khi các cuộc đối thoại giữa người
biểu tình và TMC đổ vỡ. Lực lượng biểu tình ngày 21/4 vừa qua thậm chí
đã từ chối đối thoại với TMC, cho rằng TMC không khác mấy so với chính
quyền của Tổng thống Omar al-Bashir, đồng thời tuyên bố sẽ duy trì các
cuộc biểu tình, nổ ra từ tháng 12, cho đến khi các yêu cầu của họ được
đáp ứng.
Tình hình Sudan trở nên căng thẳng sau các cuộc biểu tình liên tiếp xảy
ra từ cuối năm ngoái, khi người dân phản đối tình trạng giá lương thực
tăng mạnh, bất bình với những chính sách kinh tế yếu kém của chính quyền
khiến đời sống của người dân khó khăn hơn. Sau khi bắt giữ Tổng thống
Omar al-Bashir, quân đội Sudan đã lập ra TMC nhằm điều hành đất nước
trong giai đoạn chờ thành lập và chuyển giao quyền lực cho một chính phủ
dân sự. Tuy nhiên, đến này tình hình bất ổn vẫn chưa được cải thiện,
các cuộc biểu tình chưa có dấu hiệu lắng xuống, đẩy đất nước vốn đã khó
khăn ngày càng bị kiệt quệ hơn.
5. HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH NGA-TRIỀU: TẠO ĐÒN BẨY THÚC ĐẨY GIẢI QUYẾT THÁCH THỨC
Ngày 25/4, Tổng thống nước chủ nhà Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều
Tiên Kim Jong-un đã tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh tại thành phố
Vladivostok của Nga.
|
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un và Tổng thống Vladimir Putin tại Hội nghị Thượng đỉnh Nga - Triều ngày 25/4. (Ảnh: EPA)
|
Cuộc hội đàm kín kéo dài gấp đôi thời gian so với dự kiến, một cuộc hội
đàm mở rộng và những tuyên bố của hai nhà lãnh đạo sau hội nghị thượng
đỉnh đều cho thấy cuộc gặp đầu tiên này đã đạt được mục tiêu mà hai bên
đề ra. Hai bên đã thảo luận nhiều vấn đề, bao gồm phi hạt nhân hóa, các
biện pháp trừng phạt, quan hệ song phương Nga - Triều, quan hệ giữa
Triều Tiên và Mỹ….
Ông Kim Jong-un cho biết ông “đã có cuộc gặp hữu ích và thẳng thắn” với
Tổng thống Putin, trong khi ông Putin cũng bày tỏ hài lòng và cam kết
đóng vai trò giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên.
Liên quan đến quan hệ song phương, nhà lãnh đạo Triều Tiên hy vọng đưa
quan hệ hiện đại với Moskva “ổn định hơn và mạnh mẽ hơn”, khi một trong
những mục tiêu của nhà lãnh đạo Triều Tiên tới Nga là tìm một lối thoát
cho nền kinh tế bị kiềm tỏa của Bình Nhưỡng. Trong khi đó, ông Putin tin
tưởng rằng chuyến thăm của ông Kim Jong-un sẽ tạo một “cú hích” cho các
quan hệ ngoại giao và kinh tế giữa hai nước. Tổng thống Nga đã kêu gọi
hợp tác kinh tế 3 bên giữa Nga với Hàn Quốc và Triều Tiên. Liên quan đến
vấn đề đàm phán hạt nhân, hai nhà lãnh đạo nhất trí phối hợp để thúc
đẩy việc giải quyết vấn đề này.
Đây là hội nghị thượng đỉnh Nga - Triều đầu tiên. Hội nghị diễn ra
trong bối cảnh hai cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều vẫn chưa giúp giảm
bớt các trừng phạt chống Triều Tiên, cũng như chưa có các bước đi cụ thể
hướng đến phi hạt nhân hóa. Nhà lãnh đạo Triều Tiên kỳ vọng Nga sẽ tạo
một "đòn bẩy" cho hội nghị thượng đỉnh lần thứ ba với Mỹ sắp tới.
Thanh Sơn/qdnd.vn (tổng hợp)