Mới chỉ
ra mắt vào tháng 11/2022, tuy nhiên chỉ trong một thời gian ngắn,
ChatGPT - ứng dụng phần mềm dùng để quản lý một hệ thống thảo luận trực
tuyến do Công ty OpenAI của Mỹ phát triển đã lập tức tạo thành cơn sốt
trên toàn thế giới. Chỉ sau 40 ngày kể từ khi chính thức ra mắt, ChatGPT
vượt mốc 10 triệu người dùng, một con số mà trước đó Instagram phải cần
đến 355 ngày mới có thể đạt được. Sự hứng thú của người dùng đối với
ứng dụng này được lý giải là bởi sự hồi đáp nhanh chóng và lưu loát trên
nhiều lĩnh vực, khả năng tổng hợp, huy động khối lượng kiến thức khổng
lồ. Do đó, nếu như trước kia nhiều người vẫn quen dùng Google để tra cứu
thông tin thì nay đã chuyển sang sử dụng ChatGPT. Thậm chí, phần mềm
này còn có thể đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng như làm thơ, viết
truyện, viết các bài luận,…
Tuy nhiên theo đánh giá của các chuyên gia, ChatGPT tồn tại không ít hạn chế, cụ thể là nội dung các câu trả lời có độ
chính xác không đồng đều về dữ kiện thực tế. Bởi vậy, trong nhiều trường
hợp nội dung hồi đáp của GPT bị sai lệch, vô căn cứ. Nguyên nhân là bởi
giống như nhiều chatbot AI khác, ChatGPT có nhược điểm lớn là không
biết chính xác thông tin đưa ra dựa trên dữ liệu tổng hợp từ internet có
đúng hay không.
Chính Công ty OpenAI cũng đưa ra cảnh báo đối
với người dùng rằng: "Các câu trả lời bạn nhận được nghe hợp lý và thậm
chí có căn cứ, nhưng chúng có thể hoàn toàn sai". Thực tế đến nay, sau 5
tháng vận hành, từ những điểm yếu mà ChatGPT bộc lộ trên thực tế, nhiều
chuyên gia đã hết sức lo lắng về việc ChatGPT có thể tạo ra thông tin
sai lệch với quy mô lớn và tần suất thường xuyên hơn so với những công
cụ AI thế hệ trước.
Giáo sư Arvind Narayanan hiện đang giảng dạy
tại Khoa học máy tính của Ðại học Princeton (Mỹ) bình luận: "Ðiều nguy
hiểm là bạn không thể biết khi nào ChatGPT trả lời sai, trừ khi bạn đã
biết trước câu trả lời". Vị giáo sư này đã hỏi ChatGPT một số câu hỏi cơ
bản về bảo mật thông tin mà ông đã cho sinh viên làm trong một kỳ thi.
Kết quả là chatbot này đã đưa ra những câu trả lời nghe có vẻ hợp lý
nhưng thực ra rất vô nghĩa.
Không chỉ dừng lại ở việc những câu
trả lời "vô nghĩa", theo ông Gordon Crovitz, đồng giám đốc điều hành của
NewsGuard (công ty theo dõi thông tin sai lệch trên mạng) nhận định sản
phẩm của Công ty OpenAI sẽ trở thành công cụ phát tán thông tin sai
lệch mạnh nhất từng có trên internet. Ông chia sẻ: "Việc tạo ra một câu
chuyện sai lệch giờ đây có thể được thực hiện ở quy mô lớn và tần suất
thường xuyên hơn nhiều. Giống như việc có cả một "đại lý AI" để đóng góp
cho những thông tin sai lệch đó". Không khó để hình dung mức độ nguy
hại đến xã hội sẽ là rất lớn nếu những thông tin sai lệch được phát tán
dày đặc nhân danh "trí tuệ nhân tạo".
Trước đó, nguy cơ này đã
được các nhà nghiên cứu thuộc OpenAI đặt ra. Cụ thể là từ năm 2020, họ
đã phát hiện thấy GPT-3, công nghệ cơ sở của ChatGPT, có kiến thức sâu
rộng về các cộng đồng cực đoan và có thể được thúc đẩy để tạo ra các
cuộc luận chiến liên quan chính trị, thậm chí tạo ra các văn bản cực
đoan đa ngôn ngữ. Tuy nhiên, do sự mới mẻ và những ưu điểm vượt trội,
nên hiện nay cộng đồng vẫn đang dành nhiều sự quan tâm với ChatGPT, điều
này tạo nên một hiệu ứng công nghệ có tính toàn cầu, trong đó có cả
Việt Nam.
Tại Việt Nam, liên quan nội dung thiếu chính xác mà
phần mềm ChatGPT cung cấp, đã và đang xuất hiện những biểu hiện tiêu cực
rất đáng lo ngại. Cụ thể là một số đối tượng chống phá, thù địch đã và
đang triệt để khai thác những phần trả lời ngô nghê, sai sót về kiến
thức từ phần mềm này rồi mặc nhiên coi đó như một "căn cứ tin cậy" để
đăng tải trên các diễn đàn, trang mạng xã hội hòng xuyên tạc lịch sử,
bôi nhọ lãnh tụ, chống phá Ðảng, Nhà nước.
Cũng với cách làm
tương tự, ngày 6/2/2023 trên một trang báo tiếng Việt ở hải ngoại đã
nhân danh người dân để đưa ra những câu hỏi theo kiểu so sánh, ẩn dụ,
gây khó hiểu đối với một phần mềm công nghệ. Với cách đặt câu hỏi như
vậy, có thể dự đoán ngay được việc ChatGPT khó lòng trả lời được. Thế
nhưng, cố tình đặt câu hỏi đánh đố rồi lợi dụng những thông tin sai lệch
mà ChatGPT đưa ra, bài viết lập tức quy kết rằng, "Câu trả lời mà
ChatGPT đưa ra được cho là khác hoàn toàn với những gì người dân trong
nước được nghe lâu nay".
Bài
viết có nội dung xuyên tạc nêu trên đã lập tức được một số đối tượng
phản động lan truyền trên mạng xã hội với mục đích dắt mũi dư luận,
hướng lái người dân hiểu sai về Ðảng, về lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, về con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Nhân cơ hội này, các đối
tượng chống phá mặc sức bài xích, lên án quyền tự do ngôn luận, tự do
báo chí ở Việt Nam, xuyên tạc rằng người dân không dám bày tỏ quan điểm
của mình mà phải bắt buộc sử dụng các nguồn dữ liệu duy nhất của Việt
Nam đang quy định.
Ðáng buồn là một số người thiếu thiện chí
hoặc do hồn nhiên, nhẹ dạ, a dua theo đám đông đã tham gia bình luận,
chia sẻ bài viết, thậm chí sử dụng những hình ảnh mang tính chất giải
trí, đùa cợt để câu like, câu view mà không nhận thức được rằng hành
động đó đã tiếp tay cho các đối tượng xấu.
Nhìn nhận, đánh giá
về sự việc nêu trên, nhiều người đã bày tỏ sự bất bình, đồng thời cho
rằng đây là một cách hành xử không đàng hoàng, thiếu nghiêm túc, thậm
chí là thể hiện rõ ý đồ xấu. Bởi thực tế dù là một phần mềm công nghệ có
nhiều ưu điểm vượt trội hơn các phần mềm trước đó song không thể coi
ChatGPT như một cuốn "Bách khoa thư", không phải là một "cỗ máy biết
tuốt" mà chỉ là một nguồn thông tin để tham khảo. Trong quá trình sử
dụng, những bất cập, hạn chế của ChatGPT đã bộc lộ, đó là vẫn còn không
ít khiếm khuyết về ngôn ngữ, cách diễn đạt cũng như những sai sót về
thông tin. Thời gian qua, cộng đồng mạng chia sẻ khá nhiều những câu trả
lời "cười ra nước mắt" của ChatGPT.
Như liên quan tác phẩm "Tắt
đèn" của nhà văn Ngô Tất Tố, ChatGPT trả lời: "Anh ta (tức Ngô Tất Tố)
được biết đến như một trong những người tiên tiến trong việc tắt đèn tại
Việt Nam trong thập niên 20... Ngô Tất Tố tin rằng tắt đèn là một hoạt
động nhỏ nhưng có tác dụng lớn trong việc bảo vệ môi trường". Ðây có thể
xem là một thí dụ điển hình cho thấy những lỗ hổng rất lớn của ChatGPT
trong quá trình thu thập thông tin để trả lời câu hỏi của người dùng.
Thế
nhưng, các đối tượng xấu đã lợi dụng điểm hạn chế này của ChatGPT để
phục vụ cho những mục đích đen tối. Khai thác phần trả lời ngô nghê, đầy
sai sót của ChatGPT liên quan lĩnh vực chính trị, tư tưởng, các đối
tượng này đã sử dụng để bôi nhọ, xuyên tạc lãnh tụ, phủ nhận vai trò
lãnh đạo của Ðảng Cộng sản Việt Nam, bác bỏ con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam. Không khó để nhận thấy rằng, các đối tượng chống phá
âm mưu tạo ra sự hoang mang, nghi ngờ trong quần chúng nhân dân, chia rẽ
nhân dân với Ðảng, Nhà nước, mất lòng tin vào chế độ. Do đó, chúng ta
cần tỉnh táo nhận diện thủ đoạn chống phá mới này để có biện pháp ngăn
chặn và đấu tranh kịp thời.
Ngày 3/3 vừa qua, tại cuộc họp về
tình hình kinh tế - xã hội tháng 2 và định hướng nhiệm vụ trong tháng
3/2023 do Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, ông Lê Hồng
Nam, Giám đốc Công an thành phố cho biết: "Ứng dụng ChatGPT đang tiềm ẩn
nguy cơ bị lợi dụng để tuyên truyền, xuyên tạc nhằm mục đích phá hoại
các chính sách của Nhà nước. Do đó, trong quá trình sử dụng của cộng
đồng nếu cơ quan quản lý nhà nước không có những giải pháp để kiểm soát
mà buông lỏng tuyên truyền hoặc không có quy chế cụ thể, sẽ tạo ra khe
hở cho các hoạt động sử dụng công nghệ nhằm mục đích phá hoại". Vấn đề
này rất cần các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương cũng như
các bộ, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội,… quan tâm. Theo đó phải
kịp thời nắm bắt, phát hiện những diễn biến bất thường trong đời sống xã
hội, nhất là trên môi trường mạng từ đó có cách giải quyết phù hợp, bảo
đảm an ninh trật tự, ổn định xã hội.
Với mỗi người sử dụng
ChatGPT nói riêng và các phần mềm hỗ trợ cung cấp thông tin nói chung
cần hình thành kỹ năng sàng lọc, lựa chọn thông tin chuẩn xác. Hiện nay,
chúng ta có nhiều công cụ, phương pháp để kiểm chứng thông tin. Hãy để
các ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ con người thay vì con người bị
lệ thuộc, dẫn dắt bởi những cỗ máy, để rồi bị lạc lối vào ma trận thông
tin không chính xác và rất có thể bị đối tượng xấu lợi dụng./.
ĐÔNG Á (nhandan.vn)