"Mười ngày rung chuyển thế giới" - cụm từ của nhà báo Mỹ nổi tiếng John Read về cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 đã đi vào lịch sử nhân loại như là một sự kiện vĩ đại có tiếng vang và tầm ảnh hưởng sâu rộng, làm rung chuyển, đảo lộn trật tự thế giới. Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 là cuộc cách mạng đầu tiên thực hiện được mục tiêu giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức, bóc lột, bất công, nâng họ lên địa vị làm chủ chế độ xã hội mới, thực hiện được khát vọng giải phóng con người, giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và hướng đến mục tiêu cao cả giải phóng toàn nhân loại.


1. Ngay trong đêm đầu tiên sau khi cách mạng thắng lợi, chính quyền Xô-viết đã ban hành Sắc luật hòa bình và Sắc luật ruộng đất. Hai sắc luật quan trọng đầu tiên này đã đáp ứng khát vọng hòa bình của nhân dân Nga, chấm dứt những đau thương của họ vì cuộc chiến tranh chia lại thị trường của các thế lực tư bản lớn, làm cho mơ ước ngàn đời của người nông dân về ruộng đất trở thành hiện thực. Chính quyền mới còn khẳng định quyền bình đẳng giữa nam và nữ, quyền tự do tín ngưỡng, tách nhà thờ khỏi trường học, khẳng định sự bình đẳng, quyền tự quyết của các dân tộc... Bằng những cố gắng thiết thực, Cách mạng Tháng Mười Nga đã thể hiện đúng là một cuộc cách mạng của những người nghèo khổ, trực tiếp đem lại lợi ích cho những người nghèo khổ. Chính những người nghèo khổ đã bảo vệ vững vàng chính quyền Xô-viết của họ qua ba năm nội chiến khốc liệt, trong vòng vây và trước âm mưu can thiệp của 14 nước tư bản đế quốc. Cũng những người nghèo khổ đã làm nên sự phát triển vững mạnh của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô-viết trong những thập niên sau đó và đóng vai trò to lớn cứu nhân loại khỏi tai họa phát-xít, góp phần quan trọng trong chiến thắng đưa loài người thoát khỏi ngọn lửa Chiến tranh thế giới thứ hai tàn khốc.  

Tiếng vang của Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 còn vọng khắp thế giới, làm ngân lên hy vọng của các dân tộc thuộc địa. Cuộc cách mạng mang nội dung giải phóng dân tộc, giải phóng con người vào thực tiễn đã thức tỉnh và cổ vũ tinh thần đấu tranh của các dân tộc còn đang phải chịu ách thực dân thuộc địa (dưới mọi hình thức), của tất cả những người nghèo khổ bị áp bức trên toàn thế giới. Thời kỳ sau năm 1917, cuộc đấu tranh giải phóng ở nhiều nước thuộc địa đã có một hướng đi mới theo ngọn cờ tư tưởng của Chủ nghĩa Mác-Lê-nin. Trong thế kỷ 20, phong trào đấu tranh giải phóng của các dân tộc thuộc địa đã trở thành một trào lưu rộng lớn trên khắp thế giới. Cuộc đấu tranh này đã trở thành một nhân tố của thời đại mới, buộc chủ nghĩa tư bản hiện đại phải tính toán, đưa ra những đối sách điều chỉnh để thích nghi.

2. Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 đã có ảnh hưởng lớn đối với một chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi đến từ một nước thuộc địa phương Đông xa xôi-Nguyễn Ái Quốc. Tháng 7-1920, Người đọc Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của V.I.Lê-nin. Luận cương đã vạch ra đường lối cơ bản cho phong trào cách mạng ở các nước thuộc địa và phụ thuộc, giải đáp những thắc mắc của Nguyễn Ái Quốc về con đường giành độc lập dân tộc và tự do cho đồng bào Việt Nam mà Người đang tìm kiếm bấy lâu nay. Luận cương Lê-nin như luồng ánh sáng mới đầy hy vọng và tin tưởng về một tương lai tươi sáng cho các dân tộc bị áp bức. Tiếp nhận luồng sáng đó, Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh đã tìm thấy “cái cần thiết” cho dân tộc Việt Nam còn đang mất độc lập, cho đồng bào Việt Nam của mình còn đang mất tự do, còn đang phải chịu ách nô lệ thực dân. Sau này, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhớ lại: “Luận cương của Lê-nin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta!”. Cũng từ đó, Người kiên định lãnh đạo nhân dân Việt Nam đi theo con đường của V.I.Lê-nin, con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga và giành nhiều thắng lợi. 

3. Cho đến cuối thế kỷ 20, hệ thống thuộc địa kiểu cũ đã bị xóa bỏ hoàn toàn, nhưng các dân tộc Á, Phi, Mỹ La-tinh (vẫn bị coi là “nhỏ”, là “yếu”) còn phải tiếp tục đấu tranh cho một trật tự thế giới mới công bằng để cùng phát triển thịnh vượng. Vẫn còn tiếp diễn dưới nhiều hình thức cuộc đấu tranh của những người nghèo với những người giàu, cuộc đấu tranh của những nước nghèo với những nước giàu để giải quyết nhiều vấn đề về công bằng xã hội trong sự phát triển của mỗi nước cũng như tìm đến sự công bằng, bình đẳng trong những mối quan hệ quốc tế, hướng tới việc thiết lập một trật tự thế giới tốt đẹp hơn, hướng tới một tương lai phát triển của cả loài người không phân biệt sắc tộc, tôn giáo và hệ thống chính trị.

Ngày nay, khi tích cực giải quyết (và đạt nhiều thành công) những vấn đề đặt ra trong tiến trình phát triển, vì mục tiêu xây dựng một đất nước dân giàu, nước mạnh, xã hội phát triển dân chủ, công bằng, văn minh, Việt Nam cũng nỗ lực cùng cả nhân loại trong cuộc chiến với đói nghèo, thất nghiệp, mù chữ, bệnh tật, thoái hóa môi trường sống... đang là những vấn đề lớn của thời đại. Kiên trì cuộc đấu tranh xoá bỏ mọi sự lạc hậu, áp bức, bất công, chúng ta cũng đang tiếp nối những ý tưởng cao cả của Cách mạng Tháng Mười Nga năm xưa.

Ngô Vương Anh/QĐND