1 - Cụ thể hóa quan điểm của Đảng về giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn Việt Nam

Ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, các cấp công đoàn đã chủ động tham mưu với cấp ủy, phối hợp với chính quyền đồng cấp tổ chức nhiều hình thức hoạt động đa dạng, phù hợp với những điều kiện cụ thể của cán bộ, đoàn viên công đoàn, công nhân, viên chức, lao động để nghiên cứu quán triệt nghị quyết, xây dựng chương trình hành động. Chỉ tính trong hai năm đầu triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, Công đoàn các cơ sở đã tổ chức được trên 29.000 lớp học, thu hút gần chục triệu lượt công nhân, viên chức lao động tham gia nghiên cứu, quán triệt nghị quyết.

Đẩy mạnh phong trào thi đua trên các lĩnh vực, Công đoàn đã phát động, tổ chức nhiều phong trào thi đua yêu nước với những nội dung, mục tiêu thiết thực, cụ thể, như phong trào thi đua "Lao động giỏi", "Lao động sáng tạo"; phong trào "Giỏi việc nước, đảm việc nhà" trong nữ công nhân, viên chức, lao động; phong trào "Thi đua phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn", "Thi đua học tập nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển", phong trào "Xanh - sạch- đẹp, bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động". Công đoàn Viên chức Việt Nam đã chỉ đạo tổng kết 10 năm và đề ra chương trình tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động xây dựng người cán bộ, công chức, viên chức "Trung thành - sáng tạo - tận tụy- gương mẫu"...

Chỉ tính riêng phong trào thi đua "Mừng Đảng, mừng Xuân", "Chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam", đã có trên 100 công trình tiêu biểu được hoàn thành và hàng nghìn công trình, sản phẩm, các sáng kiến ở các ngành, địa phương được thực hiện. Tiêu biểu là phong trào thi đua liên kết trên công trình xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Thủy điện Sơn La đã góp phần tích cực hoàn thành các hạng mục công trình, vượt trước thời gian và bảo đảm chất lượng theo yêu cầu.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức tổng kết 5 năm phong trào "Thi đua phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn", đề ra chương trình tiếp tục phối hợp đẩy mạnh phong trào này. Thông qua các phong trào thi đua do Công đoàn phát động, tổ chức, đã động viên, khuyến khích công nhân, viên chức lao động tích cực học tập, lao động với năng suất, chất lượng, hiệu quả cao.

Thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của mình là đại diện, chăm lo đời sống, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đã chỉ đạo, hướng dẫn các cấp công đoàn tham gia cùng với chính quyền, chuyên môn đồng cấp, chủ doanh nghiệp thực hiện có hiệu quả nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; hỗ trợ công nhân, lao động vay vốn giải quyết việc làm, đào tạo và đào tạo lại nghề cho những lao động bị mất việc làm; phối hợp với chính quyền đồng cấp tổ chức thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở, phát huy tốt quyền dân chủ. Thực hiện dân chủ trực tiếp, đại diện của đoàn viên, công nhân viên chức lao động trong tham gia xây dựng cơ quan, doanh nghiệp và tham gia quản lý kinh tế - xã hội.

Trong những năm qua, trên cả nước tỷ lệ các doanh nghiệp đã ký kết thỏa ước lao động tập thể đạt 65,6%; các doanh nghiệp nhà nước đã tổ chức đại hội công nhân, viên chức đạt 92,4%; doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tổ chức công đoàn đã tổ chức hội nghị người lao động đạt 59%.

Việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng, công tác phát triển đoàn viên, xây dựng công đoàn cơ sở đã có những nỗ lực trong thời gian qua. Công tác tham gia xây dựng Đảng được các cấp Công đoàn xác định là nhiệm vụ thường xuyên. Chỉ tính trong hơn hai năm đầu triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, Công đoàn trong cả nước đã giới thiệu gần 14 vạn đoàn viên công đoàn, công nhân viên chức lao động ưu tú cho Đảng, trong đó có 3,3 vạn được kết nạp vào Đảng.

Trong 2 năm 2008 - 2009, Công đoàn đã vận động thành lập mới được 6.233 công đoàn cơ sở, kết nạp 1.243.887 đoàn viên, nâng số công đoàn cơ sở trong cả nước tính đến cuối năm 2009 là 102.018, với 6.765.075 đoàn viên công đoàn. Công nhân và tổ chức công đoàn Việt Nam đã đóng góp tích cực, quan trọng vào việc tháo gỡ khó khăn trong sản xuất và đời sống xã hội, tăng cường nội lực cho đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Về nghiên cứu những vấn đề liên quan đến công nhân và tổ chức công đoàn, Công đoàn Việt Nam đang tổ chức thực hiện 32 đề tài khoa học (trong đó có 2 đề tài khoa học cấp nhà nước) là: Các giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam (2011 - 2020); Mối quan hệ 3 bên giữa Nhà nước, người sử dụng lao động và người lao động; Hoạt động công đoàn trong công ty mẹ, công ty con; Mô hình tổ chức công đoàn ngành; Quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Công đoàn; Đảng lãnh đạo xây dựng giai cấp công nhân; Các giải pháp bảo đảm việc làm, cải thiện điều kiện làm việc; Hoạt động công đoàn trong kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; Phát triển kinh tế tri thức và hoạt động công đoàn...

Đồng thời với công tác nghiên cứu lý luận, Công đoàn các cấp đã chú trọng tổng kết thực tiễn nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm trong tổ chức hoạt động, đồng thời góp phần bổ sung, hoàn thiện lý luận. Những nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn của Công đoàn trong những năm qua đã góp phần quan trọng, tích cực vào việc bổ sung, hoàn thiện lý luận và sửa đổi các chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, nhất là bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công nhân, viên chức, lao động và tổ chức công đoàn.

Các hoạt động khác cũng được quan tâm đẩy mạnh. Công tác an toàn, vệ sinh lao động và bảo vệ môi trường được các cấp công đoàn quan tâm. Hằng năm Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đã chủ động, tích cực tham gia chỉ đạo, thực hiện Tuần lễ quốc gia về An toàn vệ sinh lao động - Phòng, chống cháy nổ; đã đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động về nguy cơ biến đổi khí hậu, về yêu cầu bảo vệ môi trường, nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm của mọi cá nhân, tập thể trong cải thiện điều kiện lao động, bảo đảm an toàn lao động và vệ sinh môi trường...

Quỹ "Tấm lòng vàng" do Báo Lao động của Công đoàn Việt Nam tổ chức, đã vận động công nhân, viên chức, người lao động đóng góp được 645,1 tỉ đồng và nhiều hiện vật có giá trị giúp đỡ công nhân, người lao động có hoàn cảnh khó khăn. Các hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa", "Tương thân tương ái" được đẩy mạnh. Quỹ "Vì người nghèo", quỹ "Mái ấm Công đoàn" đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo công nhân, viên chức, lao động. Trong những năm qua, nhiều cá nhân, tổ chức đã đóng góp được 81,8 tỉ đồng, xây mới và sửa chữa được 1.562 căn nhà, góp phần chia sẻ khó khăn với hàng chục nghìn công nhân, viên chức, người lao động và các gia đình chính sách, đồng bào nghèo, đồng bào bị bão, lũ... Quỹ trợ vốn cho người nghèo tự tạo việc làm (Quỹ CEP) của Công đoàn, hoạt động từ năm 1991, đã cho gần 1,2 triệu lượt hộ nghèo vay vốn với doanh số trên 5.450 tỉ đồng, mỗi năm giúp cho từ 5.000 đến 6.000 công nhân, lao động nghèo tự tạo việc làm, ổn định thu nhập, thoát nghèo.

Có thể khẳng định rằng, 5 năm qua, Công đoàn Việt Nam đã đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, đẩy mạnh và đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao giác ngộ giai cấp, ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp cho người lao động, góp phần xây dựng giai cấp công nhân vững mạnh. Thực tế đã khẳng định, giai cấp công nhân, Công đoàn Việt Nam đã đóng góp to lớn, quan trọng vào thực hiện các chương trình, mục tiêu phát triển toàn diện kinh tế, văn hóa, xã hội do Đại hội X của Đảng đề ra.

2 - Thiết thực góp phần vào thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng

Tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Công đoàn Việt Nam luôn nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong tham gia xây dựng Đảng, đặc biệt trong việc tham gia xây dựng Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI. Tổng liên đoàn lao động Việt Nam đã tổ chức cho đông đảo công nhân, viên chức lao động nghiên cứu các văn kiện trình Đại hộiXI của Đảng, tham gia xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020, tham gia sửa đổi Cương lĩnh xây dựng đất nước. Công đoàn đã tập hợp được hàng vạn ý kiến đóng góp có chất lượng của công nhân, viên chức, lao động vào các dự thảo văn kiện nói trên.

Đặc biệt, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đã, đang chỉ đạo các cấp công đoàn triển khai thực hiện tốt những nhiệm vụ chủ yếu sau:

- Nghiên cứu, tham gia xây dựng và kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật, chính sách, chế độ có liên quan trực tiếp đến công nhân, viên chức, lao động, tổ chức công đoàn; đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Nhà nước.

Tập trung nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Công đoàn, tham gia sửa đổi, bổ sung Bộ luật Lao động và các chính sách, chế độ về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, nhà ở cho công nhân, lao động...

Phối hợp với các cơ quan, tổ chức hữu quan tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị số 22-CT/TW, ngày 5-6-2008, của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Kế hoạch số 1233/KH-TLĐ, ngày 17-7-2008, của Tổng Liên đoàn, về xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ, phòng ngừa tranh chấp lao động, đình công tự phát tại doanh nghiệp. Tham gia có hiệu quả trong các hoạt động của ủy ban Quan hệ lao động nhằm thực hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động; góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa ổn định, tiến bộ thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển; nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội...

Tăng cường vận động, tổ chức thực hiện và kiểm tra thực hiện công tác bảo hộ lao động, bảo vệ môi trường ở những ngành nghề, địa phương, cơ sở trọng điểm, doanh nghiệp có đông công nhân, lao động thường xuyên phải làm việc ở nơi có nguy cơ xảy ra tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp cao. Phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức tốt Tuần lễ quốc gia về An toàn vệ sinh lao động - Phòng, chống cháy nổ. Thực hiện tốt Chương trình quốc gia về bảo hộ lao động. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, đề xuất triển khai ứng dụng các giải pháp kỹ thuật cải thiện môi trường và điều kiện làm việc cho người lao động.

Nghiên cứu xây dựng Đề án nâng cao năng lực và chất lượng đào tạo của hệ thống các trường nghề và trung tâm dạy nghề của tổ chức công đoàn, góp phần đào tạo đội ngũ công nhân có tay nghề và trình độ cao đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.

- Làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục và xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh toàn diện, xứng đáng là giai cấp tiên phong lãnh đạo cách mạng trong giai đoạn mới.

Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" và Cuộc vận động "Xây dựng nếp sống văn hóa" trong công nhân, viên chức, lao động. Tiếp tục thực hiện Đề án "Tuyên truyền, phổ biến pháp luật lao động cho người sử dụng lao động và người lao động trong các loại hình doanh nghiệp", theo Quyết định số 31/2009/QĐ-TTg, ngày 24-2-2009, của Thủ tướng Chính phủ. Triển khai sâu rộng nội dung học tập nâng cao nhận thức chính trị và hiểu biết pháp luật cho công nhân, lao động, nhất là lực lượng lao động trẻ ở khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Góp phần xây dựng giai cấp công nhân phát triển về số lượng và bảo đảm về chất lượng.

Tiếp tục thực hiện các đề tài nghiên cứu về công nhân và tổ chức công đoàn. Đẩy mạnh cải cách hành chính trong tổ chức công đoàn, xây dựng tổ chức công đoàn lớn mạnh. Thực hiện trách nhiệm của tổ chức công đoàn đối với công tác bồi dưỡng giới thiệu công nhân, viên chức, lao động ưu tú để bồi dưỡng kết nạp Đảng và công tác phát triển tổ chức đảng trong các loại hình doanh nghiệp.

- Phối hợp, liên kết tổ chức hoạt động với các bộ, ngành, phát động sâu rộng phong trào thi đua yêu nước trong công nhân, lao động phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội do Đảng, Nhà nước đề ra.

Tăng cường phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào thi đua liên kết phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn giai đoạn 2010 - 2015. Phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các hội khoa học - kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thi sáng tạo kỹ thuật và Giải thưởng sáng tạo kỹ thuật năm 2011. Phối hợp với ủy ban An toàn giao thông quốc gia đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Liên tịch số 01/2003 về an toàn giao thông trong công nhân, viên chức, lao động. Phối hợp với các cơ quan, ban, ngành tiếp tục đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, nhất là các phong trào lao động giỏi, phong trào thi đua liên kết thực hiện các công trình trọng điểm góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng.

- Đổi mới tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động, phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn.

Tập trung triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng công đoàn cơ sở vững mạnh, nâng cao chất lượng hoạt động, chất lượng thương lượng với người sử dụng lao động để ký kết thoả ước lao động tập thể với những điều khoản có lợi hơn cho người lao động theo quy định của luật pháp, đại diện bảo vệ có hiệu quả quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Tiếp tục tuyên truyền và triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công nhân, viên chức, lao động. Tham gia nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật, đặc biệt là tham gia sửa đổi, bổ sung Luật Công đoàn, Bộ luật Lao động và các chính sách đối với lao động nữ.

Mở rộng và tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác với công đoàn các nước, các tổ chức công đoàn quốc tế, tổ chức phi chính phủ và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) theo đúng chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Tranh thủ sự ủng hộ và hỗ trợ của ILO và công đoàn các nước trong việc nâng cao năng lực hoạt động của cán bộ Công đoàn Việt Nam.

(1 )Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, tr 118