DEHP là tên gọi của một dẫn xuất của phthalate. Về mặt hóa học, các phthalate là những este của acid phthalic. Các este này đều có chung một gốc là acid phthalic, chúng chỉ khác nhau phần rượu còn lại. Trong các este này, DEHP là một chất khá phổ biến và thông dụng. Nó phổ biến vì là một chất hóa dẻo hữu hiệu nhất trong ngành công nghiệp nhựa và chất dẻo. Một mình PVC để tạo nhựa thì không thể dẻo, dai, bền được nhưng khi có thêm DEHP, chất hóa dẻo nàylàm cho PVC trở nên dẻo hơn, dai hơn, bền hơn, ít bị lão hóa hơn. Mặc dù hàm lượng chất này chỉ chiếm khoảng 20-30% trong chế phẩm. Đồng thời với tính năng đó, giá thành rẻ là điều mà các nhà sản xuất công nghiệp vô cùng thích thú và khai thác.
Chỉ có điều, vì nằm chung trong nhóm phthalate nên chúng cũng sở hữu những tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Người ta thấy rằng, DEHP có ảnh hưởng làm suy giảm sự phát triển của bộ phận sinh dục nam, khiến cho cơ quan sinh sản của nam giới bị “teo” lại. Sau những nghiên cứu thống kê tại Mỹ, người ta thấy có khoảng 25% nam giới gặp phải trục trặc này có liên quan tới DEHP. Chưa hết, người ta còn thấy hoạt chất này gây ra những ngộ độc cấp tính có thể gây tử vong tại chỗ. Thực nghiệm trên động vật thấy rằng, chỉ cần với liều 30g DEHP/1kg thể trọng chuột là có thể làm chếtđộng vật này. Điều đáng nói ở đây, DEHP rất dễ rời bỏ chất gốc là PVC từ nhựa, túi bóng, từ ống thổi, từ đồ chơi... để phân tán vào cơ thể. Thế nên, nhiều nước đã cấm lưu hành đồ chơi có DEHP, cấm đưa DEHP vào sản xuất thứ này cho trẻ em.
Mặc dù chưa tìm ra chứng cớ chắc chắn liên kết giữa nguy cơ ung thư và DEHP, nhưng những tác dụng quái thai thì thấy rõ trên các phthalate. Mà DEHP lại làmột thành viên quan trọng của hoạt chất này. Chỉ với những tác hại không nhỏ ở trên, DEHP cũng đủ bị cấm không cho vào thực phẩm. Lịch sử cũng như khoa học chưa bao giờ khuyến khích hay coi chất này như một phụ gia cả.
Thế nhưng, dưới góc độ lợi nhuận, người ta đã không thèm đếm xỉa gì tới việc tốt hay không tốt. Người ta chỉ biết rằng DEHP tan rất tốt trong dầu (mỡ) và tan rất ít trong nước nên nó có khả năng tạo độ nhớt, độ đục, độ đặc cho các chế phẩm nước giải khát, nước uống, thạch...
Cần lưu ý, DEP cũng là một chất thuộc họ hàng nhà này. DEP là thuốc trị ghẻ kinh điển. Nó được chứng minh là có những tương tác về sức khỏe. Vì thế việc chỉ ra các tác hại trên sức khỏe con người của DEHP không còn phải bàn cãi. Chỉ có điều có tìm thêm được tác hại nào nữa hay không mà thôi.
Vấn đề còn đang phải xác minh ở đây là liệu những sản phẩm đích danh nào của Đài Loan có chứa DEHP? Hàm lượng DEHP là bao nhiêu? Động cơ sử dụng DEHP là gì?
Đứng trước những thông tin như vậy, người tiêu dùng nên thận trọng khi lựa chọn những sản phẩm nước giải khát và thực phẩm. Tốt nhất là sử dụng các sản phẩm đã được đăng ký chất lượng. Vì các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của DEHP thì không còn nghi ngờ nữa. Nhiều tài liệu nghiên cứu khoa học đã chỉ ra những ảnh hưởng của phthalate nói chung và DEHP nói riêng. Nhiều quốc gia không cho phép đưa loại chất hóa dẻo này vào trong đồ chơi.
Cố gắng hạn chế sử dụng nước uống chế biến sẵn. Tuyệt đối không sử dụng những sản phẩm không rõ nguồn gốc, nhãn mác, thành phần. Cố gắng sử dụng những loại nước hoa quả, nước giải khát tự chế biến. Không tẩy chay toàn bộ, vì có những mặt hàng có chất lượng, nhưng cần đề phòng khi chúng ta sử dụng những thức uống dạng chế sẵn, nhất là những sản phẩm mà Đài Loan đã thu hồi. |