Sự ra đời của CHND Trung Hoa 60 năm trước góp phần thay đổi cục diện châu Á. Sự trỗi dậy của Trung Quốc ngày nay góp phần thay đổi cục diện thế giới, làm chuyển dịch quyền lực từ Tây sang Đông.

Những năm gần đây một câu hỏi thời sự đặt ra trên chính trường quốc tế: Trung Quốc ngày nay là một quốc gia như thế nào?

Có thể nói đó là một quốc gia đạt tới vị trí cao trên thang bậc quốc tế với sức mạnh về kinh tế và quân sự. Đó là một cường quốc thương mại và sản xuất khổng lồ, “công xưởng thế giới” với sản lượng 210 loại sản phẩm công nghiệp đứng đầu thế giới...

Nhờ dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới, Trung Quốc đang vượt qua khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu với một vị thế nổi trội hơn trước. Khảo sát của Viện nghiên cứu Z/Yen do Khu tài chính London vừa xuất bản cho thấy Trung Quốc có ba thành phố nằm trong 10 thành phố đứng đầu thế giới về cạnh tranh tài chính (Hong Kong, Thâm Quyến, Thượng Hải).

21 năm qua, chi phí quân sự của Trung Quốc tăng gấp 20 lần. Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt mới đây nói rằng nhiều hệ thống vũ khí của nước này ngang hàng hoặc gần tương xứng với năng lực quân sự của phương Tây. Công nghiệp quốc phòng Trung Quốc có thể tự sản xuất hầu hết các phương tiện chiến tranh theo nhu cầu sử dụng. Việc “trình làng” 52 loại vũ khí mới dịp lễ quốc khánh lần này đánh dấu việc Trung Quốc chấm dứt chủ thuyết “giấu mình chờ thời” do ông Đặng Tiểu Bình đề ra, để biểu dương thực lực.

Nhưng những thách thức đối với Trung Quốc cũng vô cùng to lớn. Vấn đề lớn nhất là phát triển bền vững, khắc phục phân hóa xã hội hiện hết sức sâu sắc. Tình trạng suy thoái môi trường lan rộng trên quy mô lớn gây nhiều dịch bệnh; các châu thổ lớn bị lún do khai thác nước ngầm bừa bãi... Trung Quốc dẫn đầu thế giới về lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính CO₂.

Đảng Cộng sản Trung Quốc, tại báo cáo chính trị đại hội 17 tháng 10-2007, xác định: Trung Quốc phản đối mọi hình thức chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền, khẳng định “vĩnh viễn không xưng bá, vĩnh viễn không bành trướng”.