Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968 diễn ra cách đây 50 năm là một trong những trận đánh như vậy. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân ta đã đoàn kết một lòng, anh dũng chiến đấu và làm nên Chiến thắng Đường 9-Khe Sanh, đánh bại lực lượng cơ động Mỹ, buộc chúng phải rút bỏ Khe Sanh-một vị trí trọng yếu trên tuyến phòng thủ chiến lược Đường 9, góp phần quan trọng tạo thời cơ thuận lợi và yếu tố bất ngờ cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 trên toàn miền Nam.

Chiến thắng Đường 9-Khe Sanh 1968 khẳng định đường lối tiến hành chiến tranh cách mạng đúng đắn, sáng tạo, cùng trí tuệ, tài thao lược của Đảng ta trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành chiến tranh; đồng thời, minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng miền Nam. Đánh giá về tầm vóc, nguyên nhân, ý nghĩa thắng lợi của chiến dịch này, trong điện gửi đồng chí Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam ngày 13-7-1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Cuộc thắng lợi của ta ở Khe Sanh tỏ rõ mưu lược và sức mạnh vô địch của quân, dân và cán bộ ta, nó góp phần xứng đáng vào thắng lợi to lớn của miền Nam từ đầu xuân đến nay. Cùng với những thắng lợi của ta ở các chiến trường khác, nó mở đường cho những thắng lợi to lớn hơn nữa”1.

Đại tướng Ngô Xuân Lịch với các cựu chiến binh tại Thành cổ Quảng Trị, ngày 21-7-2017. Ảnh: TRỌNG HẢI

Thắng lợi của Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968 không chỉ có ý nghĩa chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mà còn để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, cần được tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN) hiện nay.

Một là, bài học về sự lãnh đạo, chỉ đạo chiến lược đúng đắn, sáng tạo, chủ động nắm vững tình hình, lựa chọn chính xác mục tiêu, địa bàn chiến dịch và khu vực (hướng) tác chiến chủ yếu

Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968 giành thắng lợi là do sự lãnh đạo, chỉ đạo chiến lược đúng đắn, sáng tạo của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sự lãnh đạo, chỉ đạo đó xuất phát từ đường lối chính trị, quân sự cách mạng và khoa học; từ sự vận dụng nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân (CTND) độc đáo và ý chí, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, thống nhất Tổ quốc của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, khu vực Đường 9-Khe Sanh có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với cả ta và địch. Đối với Mỹ và chính quyền Sài Gòn, đây là “cái mỏ neo” ở phía tây của toàn bộ hệ thống phòng thủ chiến lược phía nam khu phi quân sự, vị trí lý tưởng để “ngăn chặn sự xâm nhập của Bắc Việt Nam”; đồng thời là bàn đạp để mở những cuộc hành quân trên bộ ra miền Bắc hoặc lên phía tây sang Nam Lào, thực hiện chia cắt chiến trường, ngăn chặn tuyến chi viện chiến lược của miền Bắc cho miền Nam. Về phía ta, Đường 9-Khe Sanh là địa bàn tác chiến chiến lược, nhằm kiềm chế, hạn chế khả năng Mỹ tiến công ra miền Bắc; đặc biệt, đây còn là lá chắn để bảo vệ tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn, là nơi có thể đẩy mạnh tác chiến để phối hợp với các chiến trường khác.

Chính vì vậy, ngay từ giữa năm 1966, nhận thức rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của khu vực Đường 9-Khe Sanh, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã quyết định thành lập Quân khu Trị-Thiên, mở Mặt trận Đường 9-Bắc Quảng Trị. Đến cuối năm 1967, Bộ Chính trị đề ra chủ trương mở cuộc tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam, nhằm “đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bước phát triển cao nhất... để giành thắng lợi quyết định”2. Thực hiện chủ trương chiến lược của Bộ Chính trị, qua nghiên cứu thực tiễn, Bộ Tổng Tham mưu nhận thấy lực lượng Mỹ trên tuyến Đường 9 khá đông và ngày càng được tăng cường. Nếu ta đánh mạnh và tiêu diệt nhiều địch ở đây, chắc chắn chúng sẽ đưa lực lượng lớn quân Mỹ đến ứng cứu.

Trên cơ sở phân tích, thảo luận kỹ tình hình, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quyết định mở Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh, chọn hướng Tây là hướng chủ yếu, hướng Đông là hướng quan trọng của chiến dịch, nhằm thu hút, tiêu hao, tiêu diệt, giam chân một bộ phận lớn quân chủ lực địch, tạo điều kiện thuận lợi cho đòn tổng tiến công và nổi dậy ở các đô thị miền Nam. Như vậy, từ việc nắm vững tình hình địch, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã có sự chỉ đạo chiến dịch đúng đắn, sáng tạo, lựa chọn chính xác mục tiêu, địa bàn và khu vực (hướng) tiến công chủ yếu, tạo điều kiện phát huy sở trường của mình; đồng thời, khắc chế điểm mạnh và khoét sâu chỗ yếu của địch. Chính vì vậy, trong quá trình tiến hành chiến dịch, ta đã giành thắng lợi to lớn, hoàn thành mục tiêu chiến lược đề ra.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó lường và xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay, việc vận dụng bài học trên có ý nghĩa quan trọng, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam cần chủ động nghiên cứu, nắm chắc tình hình, dự báo chính xác, nhất là những diễn biến phức tạp liên quan đến tình hình quốc phòng, an ninh của đất nước. Trên cơ sở đó, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối, chủ trương, chiến lược bảo vệ Tổ quốc; dự kiến những tình huống có thể xảy ra và các biện pháp đối phó hiệu quả, ngăn ngừa nguy cơ chiến tranh, ngăn chặn xung đột từ sớm, từ xa, không để bị động, bất ngờ. Đặc biệt, cần xác định đúng hướng, đúng mục tiêu chiến lược cả trước mắt và lâu dài để bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ quốc gia cả trên bộ, trên biển, trên không và trên không gian mạng; “kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”4.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, chúng ta phải nghiêm túc quán triệt và thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới, đường lối quân sự, quốc phòng và các nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8, khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự Việt Nam, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X. Trên cơ sở đó, cụ thể hóa, triển khai các chủ trương, giải pháp đẩy mạnh xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, chú trọng những địa bàn chiến lược trọng yếu, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT), nòng cốt là QĐND vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Hai là, bài học về quán triệt tư tưởng liên tục tiến công, nêu cao ý chí quyết tâm chiến đấu, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị

Để giành thắng lợi trong chiến dịch tiến công, việc duy trì tiến công liên tục từ khi mở màn đến khi kết thúc chiến dịch là vấn đề có tính nguyên tắc. Phương châm, tư tưởng chỉ đạo tác chiến trong tiến công là phải kiên quyết, liên tục đột phá, bám sát đánh gần, bao vây chia cắt, thọc sâu, tiêu diệt gọn từng bộ phận tiến tới tiêu diệt toàn bộ quân địch. Đặc biệt, với một chiến dịch có ý nghĩa chiến lược lớn như Đường 9-Khe Sanh, việc quán triệt và thực hiện tư tưởng liên tục tiến công, nêu cao ý chí, quyết tâm chiến đấu cho cán bộ, chiến sĩ ngay từ đầu và trong suốt quá trình tiến hành chiến dịch giữ vai trò hết sức quan trọng, là một trong những nhân tố quyết định thắng lợi của chiến dịch.

Trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968, mặc dù thời gian chuẩn bị gấp, việc tổ chức chiến trường còn chưa đầy đủ nhưng Bộ tư lệnh chiến dịch và đảng ủy, chỉ huy các đơn vị đã khắc phục khó khăn, động viên và tổ chức bộ đội chấp hành nghiêm mệnh lệnh, mở màn chiến dịch đúng kế hoạch thời gian, trước cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 mười ngày. Điều đó đã tạo thêm yếu tố bất ngờ về chiến lược, đẩy đối phương vào tình thế bị động đối phó với cuộc tổng tiến công và nổi dậy của ta trên khắp chiến trường miền Nam. Quá trình tiến hành chiến dịch, phải chiến đấu trong điều kiện ác liệt, dài ngày với lực lượng địch đông, hỏa lực mạnh và khả năng cơ động cao, nhưng bộ đội ta vẫn nêu cao tư tưởng liên tục tiến công và tinh thần quyết chiến, quyết thắng, không quản ngại hy sinh, gian khổ, giữ vững trận địa, liên tục tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch. Cơ quan lãnh đạo, chỉ huy các cấp trên toàn mặt trận luôn bám sát tình hình, diễn biến chiến sự, sâu sát từng đơn vị, từng bộ phận, kịp thời động viên, cổ vũ tinh thần chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ.

Vận dụng bài học kinh nghiệm trên vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, chúng ta phải chú trọng quán triệt tư tưởng liên tục tiến công trong chỉ đạo xử lý các tình huống, giữ vững quyền chủ động chiến lược, không để bị động bất ngờ. Khi có tình huống xảy ra, phải phát huy cao độ sức mạnh của thế trận QPTD, thế trận CTND, kiên quyết, liên tục đánh địch rộng khắp; kết hợp chặt chẽ giữa tiến công với phòng ngự, phòng thủ và giữa tiến công quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao..., làm thất bại các âm mưu, hành động chống phá của các thế lực thù địch. Cùng với đó, phải xây dựng QĐND vững mạnh về chính trị, coi đó là một yêu cầu cơ bản, xuyên suốt, là cơ sở để xây dựng Quân đội ta vững mạnh về mọi mặt. Muốn vậy, phải chú trọng công tác xây dựng Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội; thường xuyên kiện toàn và không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy công tác Đảng, công tác chính trị; xây dựng QĐND là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu nòng cốt, trung thành và tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Bên cạnh đó, cần giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu nước, ý chí kiên cường, lòng tự hào, tự tôn dân tộc cho mọi cán bộ, chiến sĩ. Phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong tình hình mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, chiến sĩ, tạo nền tảng tư tưởng vững chắc, kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, không dao động trước mọi khó khăn, gian khổ và tuyên truyền, chống phá của các thế lực thù địch.

Các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về chỉnh đốn, xây dựng Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X cùng các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương về công tác xây dựng Đảng, trực tiếp là xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch, vững mạnh. Quán triệt, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 7, khóa XII về xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao trong giai đoạn mới. Thực hiện có hiệu quả Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” gắn với thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị và Chỉ thị số 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Phong trào Thi đua Quyết thắng và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”.

Ba là, bài học về xác định chính xác phương châm chỉ đạo tác chiến, vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật để giành thắng lợi

Ngay từ đầu, khi triển khai xây dựng kế hoạch tác chiến trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968, phương châm chỉ đạo đã được xác định là lấy đánh địch ngoài công sự và vây hãm, tiêu hao địch trong căn cứ làm chính, đánh địch trong công sự khi cần thiết và chắc thắng. Thực hiện phương châm đó, Bộ tư lệnh chiến dịch quyết định tiến công quận lỵ Hướng Hóa và điểm cao 832 mở màn chiến dịch nhằm kéo viện binh địch lên Khe Sanh để tiêu diệt chúng ngoài công sự. Tuy nhiên, do không diệt gọn được địch ở hai mục tiêu này, ta đã nhanh chóng chuyển hóa thế trận, tập trung lực lượng vây hãm cụm cứ điểm Tà Cơn để kéo viện binh Mỹ ra tiêu diệt. Mặc dù lo sợ thất bại của một “Điện Biên Phủ” thứ hai, nhưng trước nguy cơ mất Tà Cơn, địch buộc phải đưa quân tăng viện. Đây chính là thời cơ để ta tiến công tiêu diệt chúng ngoài công sự.

Bên cạnh xác định chính xác phương châm chỉ đạo tác chiến, trong suốt quá trình tiến hành chiến dịch, ta đã vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật, chuyển hóa cách đánh cụ thể tùy từng đối tượng, điều kiện để giành thắng lợi. Đó là những hình thức tiến công hiệp đồng binh chủng trong hành tiến để tiêu diệt những cứ điểm riêng lẻ (tiêu biểu như trận tiến công tiêu diệt cứ điểm Làng Vây); vây hãm đến vây lấn, xây dựng trận địa tiến công để trụ bám dài ngày dưới hỏa lực máy bay và pháo binh địch đối với những cụm cứ điểm phòng ngự của địch mà ta chưa thể dứt điểm ngay được (cụm cứ điểm Tà Cơn); vận động tiến công kết hợp chốt đánh địch đổ bộ đường không có hỏa lực chi viện ngay khi chúng vừa đổ quân hoặc tập kích ngay trong đêm khi địch dừng lại trú quân tạm thời và đánh quân địch tỏa ra lùng sục, tiêu hao một bộ phận sinh lực địch (tiêu biểu là lực lượng đảm nhiệm khu vực hướng Đông). Chính vì vậy, mặc dù địch có lực lượng đông, hỏa lực mạnh nhưng ta vẫn giữ vững trận địa, tổ chức tiến công tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, buộc chúng phải đối phó theo ý đồ chiến thuật, chiến dịch của ta và cuối cùng buộc phải rút lui.

Kế thừa và vận dụng bài học kinh nghiệm trên vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, chúng ta cần tập trung xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Trong đó, đặc biệt coi trọng việc đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, nhất là huấn luyện các hình thức tác chiến, các loại hình chiến thuật theo Nghị quyết số 765-NQ/QUTW ngày 20-12-2012 của Quân ủy Trung ương. Nội dung, chương trình và phương pháp huấn luyện chiến đấu cần được tích cực đổi mới theo đúng phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”; coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, chú trọng năng lực thực hành của bộ đội ở tất cả các cấp phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ đơn vị và đối tượng tác chiến, địa bàn hoạt động khác nhau. Ngay từ thời bình, phải chuẩn bị sẵn sàng các phương án phòng thủ, tiến công, xác định đúng đối tượng, nghệ thuật chiến dịch và chiến thuật; phương châm, phương thức tiến hành chiến tranh, xây dựng thế trận; vận dụng các hình thức tác chiến... sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), giành và giữ quyền chủ động trong mọi tình huống.

Cùng với đẩy mạnh nâng cao chất lượng huấn luyện, SSCĐ, phải chú trọng nâng cao khả năng khai thác, sử dụng các loại vũ khí, khí tài được trang bị, đặc biệt là các loại vũ khí, khí tài mới, hiện đại; đồng thời, tăng cường diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng và diễn tập phối hợp các lực lượng trong khu vực phòng thủ ở các quy mô khác nhau; diễn tập và huấn luyện các lực lượng đặc nhiệm, tác chiến biển, đảo, cứu hộ, cứu nạn, phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai... nhằm nâng cao trình độ và năng lực tổ chức, điều hành của đội ngũ cán bộ các cấp. Phải coi việc huấn luyện, đào tạo và nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ là yếu tố then chốt, quyết định đến sức mạnh, khả năng SSCĐ và chiến đấu thắng lợi của quân đội trong tình hình mới.

Bốn là, bài học về tổ chức sử dụng lực lượng, phối hợp chặt chẽ giữa các chiến trường

Tổ chức sử dụng lực lượng, phối hợp chặt chẽ giữa các chiến trường là một yếu tố quan trọng trong thực hành tác chiến nói chung, tác chiến chiến dịch nói riêng, nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp để giành thắng lợi quyết định. Trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968, phát huy sức mạnh tổng hợp của CTND Việt Nam, lần đầu tiên trên chiến trường miền Nam, ta đã tổ chức sử dụng một lực lượng lớn với sự tham gia của nhiều sư đoàn chủ lực và đơn vị binh chủng. Để bảo đảm chiến dịch thắng lợi, Quân ủy Trung ương quyết định thành lập Đảng ủy và Bộ tư lệnh chiến dịch. Đồng chí Thiếu tướng Trần Quý Hai, Phó tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam được phân công giữ chức Tư lệnh; đồng chí Thiếu tướng Lê Quang Đạo, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị giữ chức Chính ủy. Các ủy viên bao gồm nhiều đồng chí dày dạn trong chiến đấu, như: Đàm Quang Trung, Nguyễn Xuân Hoàng, Cao Văn Khánh, Lê Ngọc Hiền, Trần Thọ, Đoàn La, Vũ Đức Thái.

Bên cạnh đó, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các lực lượng chủ động phối hợp chặt chẽ giữa các chiến trường trong quá trình thực hành tác chiến. Trong khi Mỹ và chính quyền Sài Gòn đang dồn tâm trí và lực lượng vào Đường 9-Khe Sanh thì cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 của quân và dân miền Nam Việt Nam nổ ra mà hướng chính là nhằm vào các đô thị trên toàn miền. Đòn tiến công bất ngờ và hiểm hóc này đã đặt đối phương vào tình trạng phải phân tán lực lượng và bị động đối phó với ta trên khắp chiến trường miền Nam. Phối hợp với đòn tiến công vào các đô thị, tại Mặt trận Đường 9-Khe Sanh, ta tăng thêm lực lượng, đẩy mạnh tiến công, vây lấn, buộc đối phương phải tung vào đây sư đoàn kỵ binh không vận số 1, sư đoàn thủy quân lục chiến số 3 và nhiều đơn vị thiện chiến khác, đồng thời huy động tối đa không quân, pháo binh nhằm chi viện ồ ạt cho quân đồn trú và quân giải cứu nhằm đánh bật LLVT cách mạng ra khỏi khu vực Khe Sanh. Sau 177 ngày đêm với những thiệt hại nặng nề, Mỹ và quân đội Sài Gòn buộc phải rút bỏ Khe Sanh để bảo toàn lực lượng còn lại. Đó thực sự là một thất bại nặng nề của quân Mỹ trong toàn bộ cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam và là thắng lợi có ý nghĩa chiến lược to lớn của ta.

Trong giai đoạn hiện nay, trên cơ sở những bài học kinh nghiệm rút ra từ Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh, chúng ta cần tập trung xây dựng LLVT ba thứ quân, các quân, binh chủng vững mạnh, có tổ chức, biên chế phù hợp với ý định, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc, phương pháp tác chiến, điều kiện vũ khí, trang bị và đặc điểm địa bàn trên từng hướng chiến lược. Tổ chức, sử dụng lực lượng tại chỗ linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng đối tượng và loại hình tác chiến chiến lược; nâng cao chất lượng, hiệu quả tổ chức, sử dụng lực lượng cơ động chiến lược trong tình hình mới. Tăng cường nâng cao chất lượng huấn luyện, chú trọng công tác huấn luyện, đáp ứng yêu cầu tác chiến trong chiến tranh hiện đại, sử dụng vũ khí công nghệ cao, trên các môi trường tác chiến mới (không gian mạng-không gian vũ trụ). Tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực, trình độ, khả năng tư duy quân sự của người chỉ huy và cơ quan tham mưu chiến lược, chiến dịch về nghệ thuật tổ chức, sử dụng lực lượng, điều hành, chỉ huy tác chiến hiệp đồng trong khu vực phòng thủ và giữa các chiến trường trong chiến tranh hiện đại.

Đồng thời, cùng với việc hoàn thiện hơn nữa tổ chức LLVT ba thứ quân, QĐND phải được xây dựng bảo đảm tính hiện đại, tinh, gọn, mạnh, linh hoạt, có khả năng cơ động cao. Sắp xếp tổ chức biên chế, giải quyết đúng đắn, hợp lý mối quan hệ giữa quân thường trực và quân dự bị, giữa ba thứ quân, giữa số lượng và chất lượng, con người và vũ khí, giữa vũ khí thô sơ, tương đối hiện đại và hiện đại. Chú trọng các hình thức tác chiến mới như tác chiến không gian mạng và tiến công tổng hợp, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.

Năm là, bài học về phát huy vai trò hậu phương chiến tranh nhân dân và công tác bảo đảm hậu cần chiến dịch

Hậu phương là nhân tố quan trọng, quyết định thắng lợi của chiến tranh. Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968 diễn ra trên địa bàn rừng núi, dân cư thưa thớt, kinh tế nghèo nàn, lực lượng tham gia chiến dịch lớn, tác chiến dài ngày, vấn đề phát huy vai trò của hậu phương CTND, bảo đảm hậu cần chiến dịch càng trở nên bức thiết hơn. Vì vậy, ngay từ tháng 10-1967, Bộ tư lệnh Mặt trận Đường 9 đã chỉ đạo với các đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị cho chiến dịch, như: Làm đường cơ động, xây dựng các kho dự trữ... Đến tháng 12-1967, công tác bảo đảm hậu cần chiến dịch được đẩy mạnh. Lực lượng công binh với sự hỗ trợ của nhân dân địa phương đã nhanh chóng sửa chữa, mở mới hàng trăm ki-lô-mét đường. Đảng ủy, Bộ tư lệnh 559 thành lập riêng một binh trạm (Binh trạm 41) cùng một số trung đoàn bộ binh và cao xạ đứng chân tại Thà Khống-Bản Đông (Nam Lào) trên trục Đường 9 để đặc trách vận chuyển phục vụ Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh. Ngoài ra, nhân dân địa phương tỉnh Quảng Trị còn tích cực tham gia đóng góp sức người, sức của phục vụ chiến đấu... Đó là kết quả, và cũng là minh chứng sinh động của bài học phát huy vai trò của hậu phương chiến tranh và bảo đảm hậu cần trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968.

Từ thực tiễn của Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968, để phát huy sức mạnh của hậu phương CTND, bảo đảm hậu cần chiến dịch, chúng ta phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ hậu phương tại chỗ và hậu phương phía sau, hậu cần chiến lược và chiến dịch; kết hợp chặt chẽ hậu cần quân đội và hậu cần nhân dân, trên cơ sở đó phát huy sức mạnh tổng hợp của nhiều lực lượng để giành thắng lợi. Mặt khác, chúng ta cần tiếp tục làm tốt việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận về CTND, toàn dân, toàn diện, huy động sức mạnh toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và củng cố nền QPTD.

Để phát huy sức mạnh của hậu phương CTND, cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các đoàn thể, trong đó LLVT nhân dân là nòng cốt phải thấm nhuần đường lối, chủ trương của Đảng; phải coi trọng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh, thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương và địa phương, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của cán bộ, đảng viên và toàn dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tập trung xây dựng nền QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân vững mạnh, xây dựng tiềm lực và thế trận khu vực phòng thủ ngày càng vững chắc trên từng địa bàn chiến lược, xây dựng “thế trận lòng dân”, nhằm huy động và phát huy cao độ sức mạnh toàn dân trong bảo vệ Tổ quốc. Phát huy sức mạnh toàn dân, toàn xã hội, với thế trận QPTD phải được chuẩn bị từ thời bình, sẵn sàng chuyển hóa thành thế trận CTND khi có chiến tranh xảy ra, bảo đảm giành thắng lợi trong mọi tình huống.

Đối với ngành hậu cần quân đội, cần tiếp tục phát huy tính chủ động, sáng tạo, đi trước một bước tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chỉ đạo xây dựng tiềm lực hậu cần của nền QPTD ngày càng vững mạnh, hình thành thế trận hậu cần QPTD vững chắc, liên hoàn trong cả nước và trên các địa bàn chiến lược gắn với xây dựng khu vực phòng thủ; chuẩn bị chu đáo, đầy đủ, kịp thời trong công tác bảo đảm hậu cần thường xuyên cũng như đột xuất. Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện hệ thống hậu cần các cấp và phương thức bảo đảm hậu cần một cách hợp lý; có phương án sẵn sàng về công tác hậu cần để đáp ứng tốt yêu cầu huấn luyện, SSCĐ và chiến đấu của các LLVT nhân dân, nòng cốt là QĐND trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giai đoạn hiện nay.

Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Đường 9-Khe Sanh 1968 là dịp để chúng ta ôn lại truyền thống của dân tộc, về những ngày tháng hào hùng của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, cứu nước; đồng thời, nhận thức sâu sắc hơn về những bài học kinh nghiệm đã làm nên thắng lợi của chiến dịch để tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, có hiệu quả vào quá trình xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng; thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Đại tướng NGÔ XUÂN LỊCH, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng

-----------------------------

1. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 15, Nxb CTQG, H, 2011, tr.471.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 29, Nxb CTQG, H, 2004, tr.50.

3. Cuối năm 1967 đầu 1968, trên tuyến Đường 9 từ Cửa Việt đến Lao Bảo, bộ chỉ huy quân sự Mỹ tập trung tới 45.000 quân; trong đó có 28.000 quân Mỹ, được tổ chức thành tuyến phòng ngự nhằm ngăn chặn quân ta từ miền Bắc xâm nhập hoặc tiến công qua giới tuyến quân sự tạm thời. (Dẫn theo Bộ Quốc phòng-Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước 1954-1975, tập V: Tổng tiến công và nổi dậy năm 1968, Nxb CTQG, H, 2013, tr.118).

4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H, 2016, tr.433.

Nguồn: QĐND