Cụ Tô Đình Cắm là đội viên cuối cùng trong Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam, còn sống đến ngày nay.

Cụ Tô Đình Cắm người dân tộc Tày, sinh năm 1922 tại Cao Bằng, mồ côi cha mẹ từ năm lên 6 tuổi. 

Năm vừa tròn 19 tuổi, chàng thanh niên Tô Đình Cắm đã đi theo tiếng gọi của cách mạng. 

Ngày 22/12/1944, Tô Đình Cắm là 1 trong 34 chiến sỹ đầu tiên cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp đọc “Mười lời thề danh dự," tuyên thệ thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân - tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam. 

Trong khoảng thời gian mới thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, cụ Cắm được tham gia cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong những trận đánh đầu tiên. 

Sau khi Đội thành lập, cụ Tô Đình Cắm đã cùng đồng đội đã đánh thắng hai trận đầu tiên ở Phai Khắt và Nà Ngần (Cao Bằng).

Trong Cách mạng tháng Tám 1945, cụ Tô Đình Cắm tham gia giành chính quyền tại Bắc Kạn, thành lập chính quyền cách mạng ở Chợ Rã, Thạch Thông. Khi Pháp nổ súng trở lại xâm lược Việt Nam, cụ tham gia đoàn quân Nam tiến, chiến đấu ở các chiến trường Bình Định, Kiên Giang, sau đó bị thương, giải ngũ về quê.

Năm 1947, thực dân Pháp nhảy dù xuống Bắc Kạn, cụ xung phong tái ngũ, được bổ nhiệm chức vụ Trung đội trưởng trung đội pháo binh. Năm 1954, cụ Tô Đình Cắm chính thức giải ngũ về quê tham gia công tác ở địa phương. Năm 1992, cụ Tô Đình Cắm cùng gia đình chuyển vào sinh sống tại vùng kinh tế mới ở huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng.

Ông Hà Minh Sơn, là con rể cả của cụ Tô Đình Cắm tâm sự dù tuổi cao sức yếu nhưng cụ vẫn luôn là tấm gương mẫu mực cho con cháu và nhân dân trong khu vực noi theo. Cụ thường kể lại những câu chuyện thời kỳ hoạt động cách mạng của mình để giáo dụng truyền thống cách mạng trong con cháu của mình. 

Thượng tá Lê Văn Quý, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự huyện Đạ Tẻh, thành viên Ban tổ chức lễ tang cho biết khi cụ Tô Đình Cắm ốm nặng, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân khu 7 đã chỉ đạo các đơn vị quan tâm chăm sóc đặc biệt. 

Biết tin cụ qua đời, nhiều cơ quan đơn vị từ Trung ương đến địa phương đã trực tiếp hoặc gửi vòng hoa đến viếng. Đặc biệt trong đó, có vòng hoa của gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp, của Bộ Quốc phòng và Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ tư lệnh các quân khu trong cả nước; các tướng lĩnh trong Quân đội nhân dân Việt Nam. 

Đảng bộ, chính quyền tỉnh Lâm Đồng và nhiều tổ chức, cá nhân các địa phương cũng đến phúng viếng và tiễn đưa Đội viên cuối cùng của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân về nơi an nghỉ cuối cùng./.

Chu Quốc Hùng/TTXVN