Sự thành công của Tuần lễ APEC 2013 đã góp phần đẩy mạnh xu hướng hợp
tác, liên kết kinh tế cùng có lợi giữa các thành viên và nâng cao vị thế
của APEC. Nhân kết thúc hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21, Bộ trưởng
Ngoại giao Phạm Bình Minh đã trả lời phỏng vấn báo chí:
- Hội nghị Cấp
cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 21
vừa diễn ra thành công trong hai ngày 7- 8/10 tại đảo Bali, Indonesia.
Xin Bộ trưởng cho biết những dấu ấn của Hội nghị?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Hội nghị cấp cao APEC lần thứ
21 diễn ra vào thời điểm tình hình quốc tế và khu vực có nhiều diễn
biến quan trọng. Kinh tế thế giới vẫn phục hồi yếu. Mặc dù hợp tác và
liên kết kinh tế là xu thế chủ đạo, song hệ thống thương mại đa phương
khó khăn, tốc độ tăng trưởng thương mại quốc tế giảm, chủ nghĩa bảo hộ
có xu hướng gia tăng. Các thách thức toàn cầu diễn biến phức tạp và cản
trở nỗ lực phục hồi kinh tế của các quốc gia. Chỉ còn chưa đầy 2 tháng
sẽ diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) lần thứ 9
cũng tại Bali nhằm thúc đẩy Vòng đàm phán Doha. Tuy là đầu tàu phục hồi
kinh tế toàn cầu, tăng trưởng và thương mại của châu Á - Thái Bình
Dương cũng như vai trò của Diễn đàn APEC đang đứng trước những thách
thức không nhỏ.
Trong bối cảnh đó, có thể nói, Hội nghị Cấp cao APEC lần này đã đạt
những kết quả và thỏa thuận quan trọng, đề ra những định hướng lớn để
đẩy mạnh liên kết kinh tế - thương mại của APEC và tăng cường vị thế của
Diễn đàn trong tình hình mới. Dấu ấn nổi bật trước hết là, các nhà lãnh
đạo APEC đã nhất trí thông qua Tuyên bố “Ủng hộ hệ thống thương mại đa
phương và Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 9 của WTO”. Đây là thông điệp mạnh
mẽ về quyết tâm chung của APEC, có ý nghĩa rất thiết thực khi các thành
viên WTO đang nỗ lực cao để đạt được kết quả cụ thể, từ đó khôi phục
lòng tin vào hệ thống thương mại đa phương và đóng góp vào nỗ lực phục
hồi kinh tế toàn cầu.
Thứ hai, Hội nghị đã thông qua “Tuyên bố các nhà lãnh đạo APEC về châu Á
- Thái Bình Dương tự cường, động lực của tăng trưởng toàn cầu”. Để đẩy
mạnh thực hiện các Mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại và đầu tư vào
năm 2020, các nhà lãnh đạo APEC nhất trí thông qua những định hướng mới,
gồm Khuôn khổ tổng thể, dài hạn về kết nối khu vực đối với hạ tầng, thể
chế và con người, và Kế hoạch dài hạn phát triển cơ sở hạ tầng và đầu
tư của APEC, hướng tới hình thành một châu Á - Thái Bình Dương tự cường,
gắn kết, phát triển đồng đều, công bằng và bền vững.
Thứ ba, tăng cường hợp tác nhằm thúc đẩy phát triển bền vững gắn với
công bằng trở thành một nội dung ưu tiên của Hội nghị năm nay. Lần đầu
tiên các nhà lãnh đạo APEC thông qua Lộ trình hợp tác an ninh lương thực
APEC đến năm 2020, Sáng kiến APEC về hợp tác các vấn đề liên quan đại
dương, và đẩy mạnh hợp tác ứng phó với các thách thức an ninh lương thực
- nước - năng lượng. Những nội hàm hợp tác này có ý nghĩa thiết thực
đối với nỗ lực của các nền kinh tế thành viên trong chuyển đổi mô hình
tăng trưởng và ứng phó với các thách thức toàn cầu.
Thứ tư, tiếp nối các Hội nghị Cấp cao những năm qua, các nhà lãnh đạo
APEC đã thảo luận sâu sắc định hướng duy trì vai trò của APEC trong khi
hợp tác kinh tế, nhất là các hiệp định thương mại tự do, gia tăng. Các
nhà lãnh đạo nhất trí APEC cần giữ vai trò điều phối trong việc tăng
cường chia sẻ thông tin giữa các cơ chế liên kết quan trọng ở khu vực,
tích cực góp phần định hình cục diện ổn định và bền vững, có lợi cho hòa
bình, phát triển và thịnh vượng của châu Á - Thái Bình Dương. Việc
nhiều thành viên có nguyện vọng đăng cai Hội nghị cấp cao APEC từ nay
đến năm 2022 cho thấy các nước coi trọng APEC trong chính sách của mình.
Thành công của Hội nghị Cấp cao APEC năm nay và việc sẽ là chủ nhà của
Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 9 đã khẳng định vị thế quốc tế ngày càng
gia tăng của Indonesia, qua đó góp phần nâng cao vai trò trung tâm của
ASEAN trong cấu trúc khu vực.
- Xin Bộ trưởng cho biết Việt Nam đã có những đóng góp cụ thể gì đối với thành công của Hội nghị cấp cao APEC?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Đoàn đại biểu cấp cao nước ta
do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu đã phối hợp chặt chẽ với nước
chủ nhà Indonesia và các thành viên APEC tham gia tích cực và có những
đóng góp nổi bật tại Hội nghị lần này, thể hiện chủ trương chủ động,
tích cực hội nhập quốc tế. Chủ tịch nước ta đã chính thức khẳng định
Việt Nam sẽ đăng cai Hội nghị Cấp cao APEC và các hoạt động quan trọng
của Diễn đàn trong năm 2017. Quyết định này đã nhận được sự ủng hộ mạnh
mẽ của tất cả các thành viên, khẳng định sự đánh giá cao của bạn bè quốc
tế về vai trò và uy tín của Việt Nam. Chủ tịch nước ta đã được mời phát
biểu dẫn đề tại Phiên họp đầu tiên của Hội nghị về “Vai trò của APEC
trong củng cố thương mại đa phương trong tình hình kinh tế toàn cầu hiện
nay”, Chủ tịch nước đã nêu các đề xuất tạo xung lực cho liên kết kinh
tế, ưu tiên thực hiện mục tiêu Bogor, và nhất là cần hành động mạnh mẽ
và thể hiện sự linh hoạt cần thiết để Hội nghị Bộ trưởng WTO sắp tới đạt
kết quả cụ thể.
Nhiều thành viên đánh giá cao vai trò của Việt Nam là một trong những
quốc gia sản xuất và cung cấp lương thực chủ yếu trên thế giới, và hoan
nghênh những đề xuất của ta góp phần thúc đẩy hợp tác hướng tới phát
triển bền vững gắn với công bằng. Ta đã đề nghị đưa hợp tác bảo đảm an
ninh về lương thực, nguồn nước, năng lượng thành một nội hàm ưu tiên của
các cơ chế liên quan trong APEC, đồng thời tăng cường hợp tác về bảo vệ
nguồn nước, ứng phó với tình trạng khẩn cấp, cứu hộ cứu nạn trên
biển...
Từ kinh nghiệm triển khai kết nối trong ASEAN, chúng ta cũng đề nghị
thúc đẩy triển khai định hướng mới của APEC về kết nối, tăng cường phối
hợp của APEC với các chương trình kết nối tiểu vùng. Chúng ta đề nghị
APEC tích cực hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN vào năm
2015, phối hợp trong triển khai các dự án của ASEAN về hạ tầng cơ sở,
kết nối chuỗi cung ứng, các chương trình tiểu vùng Mê Công về kết nối và
thu hẹp khoảng cách phát triển.
- Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa, kết quả của Cuộc họp Cấp cao Hiệp
định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) cũng diễn ra tại Bali, ngay sau
Hội nghị Cấp cao APEC?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Trước hết, các thành
viên khẳng định cùng nỗ lực giải quyết các vấn đề còn lại để hoàn tất
đàm phán trong năm 2013 nhằm đạt một hiệp định toàn diện, cân bằng, tính
đến sự đa dạng về trình độ phát triển của các thành viên. Thứ hai, với
sự tham gia lần đầu tiên của lãnh đạo ba thành viên mới là Nhật Bản,
Canada, Mexico và việc nhiều nước trong khu vực bày tỏ quan tâm, TPP
tiếp tục khẳng định là liên kết kinh tế tiềm năng ở khu vực, đóng góp
40% GDP và 1/3 thương mại toàn cầu. Thứ ba, Cuộc họp đề ra những biện
pháp cần thiết để tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc còn lại.
Với nỗ lực và quyết tâm cao của các thành viên, cuộc họp đã thông qua
“Tuyên bố của các nhà Lãnh đạo Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương”,
đánh dấu một mốc quan trọng của tiến trình đàm phán Hiệp định trong hơn
ba năm rưỡi qua. Các thành viên đánh giá cao nỗ lực và đóng góp của
chúng ta vào tiến trình đàm phán và kết quả chung của cuộc họp nhằm thúc
đẩy hoàn tất đàm phán theo lộ trình.
- Xin Bộ trưởng cho biết những kết quả nổi bật của các cuộc gặp và
trao đổi song phương của Chủ tịch nước ta với các nhà Lãnh đạo APEC
trong dịp này?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Tại Bali, Chủ tịch nước đã có
các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc song phương rộng rãi với nhiều nguyên thủ,
lãnh đạo thành viên APEC, trong đó có Tổng thống nước chủ nhà Indonesia,
Quốc vương Brunei, Chủ tịch Trung Quốc, các Tổng thống Liên bang Nga,
Peru, Trưởng đoàn Hoa Kỳ, các Thủ tướng Nhật Bản, Australia, New
Zealand, Papua New Guinea… Chủ tịch nước cũng đã tiếp nhiều tập đoàn
hàng đầu khu vực. Các cuộc tiếp xúc song phương đã đạt những kết quả rất
cụ thể, góp phần làm sâu sắc thêm quan hệ với thành viên APEC và các
đối tác trong khu vực.
Lãnh đạo ta và các nước đã nhất trí về nhiều biện pháp nhằm cụ thể hóa
và đẩy mạnh các nội hàm hợp tác, đặc biệt là các mối quan hệ đối tác
chiến lược, đối tác toàn diện. Ta và Indonesia đã ký kết Chương trình
hành động giai đoạn 2014-2018 triển khai quan hệ Đối tác chiến lược vừa
được thiết lập trong năm nay, đánh dấu giai đoạn phát triển mới của quan
hệ hai nước. Ta cùng với Peru đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác trong khuôn
khổ APEC khi hai nước lần lượt đăng cai các Hội nghị cấp cao APEC năm
2016 và 2017.
Các nước và lãnh đạo nhiều tập đoàn khẳng định tiếp tục ủng hộ và sẽ
cùng đồng hành với Việt Nam trong nỗ lực tái cơ cấu nền kinh tế và hội
nhập quốc tế toàn diện. Các nước đánh giá cao sự đóng góp chủ động và
tích cực của Việt Nam trong nỗ lực chung nhằm duy trì hòa bình, ổn định
và tăng cường hợp tác, liên kết kinh tế ở khu vực và trên thế giới, đồng
thời nhất trí tăng cường phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa
phương quan trọng.
Tựu chung, những kết quả thiết thực đạt được tại các Hội nghị nói trên
cũng như tại các cuộc gặp song phương một lần nữa khẳng định, Diễn đàn
APEC là nơi hội tụ nhiều đối tác chiến lược, kinh tế, thương mại hàng
đầu, và sẽ tiếp tục là một trong những cơ chế hợp tác khu vực quan trọng
đối với nước ta trong thời kỳ chiến lược mới. APEC cùng các cơ chế hợp
tác khác ở khu vực như ASEAN, ASEAN với các đối tác, Cấp cao Đông Á
(EAS), Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định đối
tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)… đang hứa hẹn nhiều tiềm năng hợp tác
mới, tạo thêm nền tảng củng cố xu thế hòa bình, ổn định, hợp tác và phát
triển. Đồng thời, những xu thế mới trong liên kết kinh tế khu vực với
nội hàm sâu rộng, mức độ cam kết cao đang đặt ra nhiều thách thức không
nhỏ đối với quốc gia có trình độ phát triển còn thấp như nước ta. Điều
này đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nỗ lực hết sức và khẩn trương trongs
việc chuẩn bị các điều kiện trong nước về mọi mặt, nhất là thể chế và
năng lực, để hội nhập quốc tế hiệu quả và phục vụ thiết thực các mục
tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước./.
Theo HNM