Ngày 18-6, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức hội thảo quốc gia “90 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Truyền thống, bản lĩnh và trách nhiệm”. Đồng chí Vũ Ngọc Hoàng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương đã tới tham dự Hội thảo.
Gần 30 ý kiến và các tham luận tại hội thảo đã làm nổi bật tính truyền thống, bản lĩnh và trách nhiệm của báo chí cách mạng Việt Nam.
Báo chí cách mạng Việt Nam luôn thể hiện tinh thần yêu nước, tinh thần dân tộc, chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc
Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Vũ Ngọc Hoàng đã gửi lời chúc mừng các nhà báo lão thành cách mạng, những người làm báo sức khỏe, hạnh phúc và thành công. Cũng nhân dịp này, đồng chí Vũ Ngọc Hoàng đã gửi lời cám ơn các nhà báo, cơ quan báo chí trong thời qua đã cộng tác, phối hợp, hỗ trợ giúp đỡ Ban Tuyên giáo Trung ương hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Đồng chí Vũ Ngọc Hoàng cũng khẳng định, 90 năm qua, trải qua các giai đoạn từ trước khi có Đảng, thành lập Đảng đến cách mạng Tháng 8, kháng chiến chống thực dân Pháp, kháng chiến chống Mỹ xâm lược và thời kỳ thống nhất đất nước, hòa bình xây dựng và đổi mới – báo chí cách mạng nước ta đã lớn mạnh không ngừng, góp phần trực tiếp và xứng đáng vào những thành công và thành tựu của đất nước, trong bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, phát triển con người Việt Nam.
Báo chí cách mạng Việt Nam trải qua các điều kiện và hoàn cảnh khác nhau, với công việc và phương thức khác nhau, nhưng thống nhất xuyên suốt là luôn thể hiện tinh thần yêu nước, tinh thần dân tộc, chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nhân dân, tập hợp mọi người để cùng nhau xây dựng một đất nước Việt Nam “dân chủ và giàu mạnh” như mong muốn của Bác Hồ. Tham gia xây dựng một Đảng chân chính, phục vụ nhân dân, một Nhà nước của dân trong sạch và vững mạnh, đó là mục tiêu xuyên suốt không chỉ đối với 90 năm đã qua mà còn với thời kỳ tiếp đến.
Chúng ta có thể tự hào về những thế hệ làm báo mẫu mực, tài ba, để lại nhiều tấm gương sáng cho các thế hệ tiếp sau ngưỡng mộ và noi theo, trong đó, Hồ Chí Minh là tấm gương chiếu sáng nhất như một vì sao tinh tú dẫn đường. Chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào về sự nghiệp báo chí cách mạng, về những người làm báo chân chính, trung với nước, hiếu với dân, có những người đã ngã xuống giữa trận địa đạn bom trong những ngày kháng chiến cứu quốc, vượt qua gian khổ thử thách trong xây dựng hòa bình không kém phần phức tạp.
Mặt khác bên cạnh đó, cũng rất lấy làm tiếc bởi một bộ phận báo chí có xu hướng xa rời tôn chỉ mục đích, thiếu trách nhiệm xã hội, giảm sút tính nhân vân và đạo đức nghề nghiệp, yếu kém về trình độ và tính chuyên nghiệp, đã làm giảm hiệu quả xã hội và ảnh hưởng đến uy tín những người làm báo, của nghề làm báo mà ngoài việc chuyển tải thông tin để phục vụ nhân dân, còn là lan tỏa các giá trị nhân văn, tham gia khai hóa văn minh và xây dựng nền tảng văn hóa cho dân tộc.
 |
Toàn cảnh hội thảo (Ảnh: TH)
|
Tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế của báo chí chậm được khắc phục. Trong đó, một bộ phân những người làm báo còn non kém về nhận thức chính trị đã bộc lộ những khuyết điểm, yếu kém,vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Trong số đó, không ít người vi phạm pháp luật, bị kỷ luật và thu hồi thẻ nhà báo. Không ít cơ quan báo chí chưa coi trọng biểu dương, nhân rộng những điển hình tiên tiến, những nhân tố tích cực trong học tập, lao động và chiến đấu. Một số ấn phẩm phụ thực hiện sai tôn chỉ mục đích, làm cho nội dung báo chí xa rời chức năng định hướng, chức năng giáo dục, chức năng thẩm mỹ, thiếu chuyên nghiệp, tác động tiêu cực đến một bộ phận công chúng. Cùng với những thông tin giật gân, câu khách, vi phạm thuần phong mỹ tục là xu hướng xem nhẹ quy trình thẩm định nguồn tin, thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của cơ quan, tổ chức, cá nhân...
Suy nghĩ về đạo đức nghề nghiệp của nhà báo hiện nay, đồng chí Vũ Văn Phúc, Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng, quy định đạo đức người làm báo là cẩm nang để mỗi người làm báo soi vào và tuân thủ. Việc rèn luyện đạo đức nghề nghiệp của người làm báo phụ thuộc vào trước hết là ý thức của mỗi người làm báo. Ý thức về quyền lực cần đi liền với ý thức về trách nhiệm nặng nề của mỗi người làm báo. Nhà báo cần luôn biết “sợ” mỗi khi cầm bút, để trả lời chính xác các câu hỏi đặt ra: viết cho ai và viết để làm gì.
Đồng tình với quan điểm trên, Trung tướng Lê Phúc Nguyên, nguyên Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân cho rằng, trách nhiệm của người làm báo không chỉ phản ánh những điều mắt thấy, tai nghe mà còn giúp bạn đọc hiểu sâu sắc bản chất những sự việc, sự kiện hiện tượng đang diễn ra, định hướng đúng đắn về suy nghĩ, nhận thức và hành động của bạn đọc. Để làm tròn sứ mệnh này, mỗi nhà báo cần phải có kiến thức và tư duy sâu sắc về các vấn đề xã hội. Nền tảng kiến thức cần được bồi đắp liên tục, không ngừng, bằng quá trình học tập trong trường và chủ yếu là tự học, tự làm giàu kiến thức và kinh nghiệm sống.
Đề cập đến chủ trương sắp xếp lại hệ thống báo chí nước ta theo hướng nâng cao chất lượng, theo Nhà báo lão thành Phan Quang, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, đó không phải là hạn chế phát triển mà chính là tạo điều kiện cho phát triển bền vững. Nhà báo Phan Quang cũng cho rằng song hành với sắp xếp lại là bồi dưỡng, phát huy bản lĩnh người làm báo, nâng cao năng lực thực chất, nâng cao trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp của mỗi người làm báo.
Hiện nay, cả nước đã có 849 cơ quan báo chí in, 67 đài phát thanh, truyền hình, 98 báo, tạp chí điện tử, 01 hãng thông tấn quốc gia. Nguồn nhân lực báo chí báo chí trung bình hàng năm tăng khoảng 6,5%. Số người làm trong lĩnh vực báo chí khoảng 35.000 người, trong đó có gần 18.000 nhà báo đang công tác tại các cơ quan báo chí được cấp thẻ.
Về trình độ chuyên môn, phần lớn số người làm việc trong lĩnh vực báo chí đều có trình độ đại học, cao đẳng trở lên. Năm 2014, tỷ lệ nhân lực có trình độ đại học là khoảng 91% và trên đại học là 4,9%.
|
| |
Tiếp tục phát huy vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa
Phát huy truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng, đội ngũ những người làm báo hơn ai hết phải luôn nâng cao bản lĩnh chính trị, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân và đạo đức nghề nghiệp, tiếp tục phát huy vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Trước tình hình mới, báo chí cần phải giữ vững và phát huy hơn nữa bản chất cách mạng, là công cụ tư tưởng của Đảng, là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo, luôn hướng vào mục tiêu giữ ổn định chính trị, tiếp tục sự nghiệp đổi mới, làm cho những nguyên lý cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần.
Để phát huy tốt vai trò quan trọng của báo chí trong định hướng dư luận xã hội, tập hợp, đoàn kết, cổ vũ các giai tầng trong xã hội tích cực tiến hành thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN, theo Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, các cơ quan chỉ đạo và quản lý báo chí cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Thứ nhất, nâng cao chất lượng công tác tham mưu xây dựng chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về báo chí. Cần có cơ chế giám sát và có ý kiến kịp thời về các nội dung thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí trong các văn bản pháp luật của Nhà nước.
Thứ hai, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về báo chí để điều chỉnh kịp thời những vướng mắc, phát sinh từ thực tiễn phát triển của báo chí trong xu thế truyền thông đa phương tiện. Hoàn chỉnh cơ chế, chính sách đặt hàng, hỗ trợ tài chính đối với báo chí làm nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền thiết yếu; cơ chế chính sách đối với báo chí có tính chất giải trí thuần túy.
Thứ ba, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về mặt báo chí, đáp ứng các yêu cầu về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ quản lý, tri thức về khoa học – công nghệ thông tin, kiến thức và tri thức pháp luật, trình độ chính trị vững vàng.
Thứ tư, tăng cường lực lượng thanh tra chuyên ngành báo chí, nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý chuyên ngành báo chí ở Trung ương và địa phương. Rà soát, xem xét rút giấy phép đối với các cơ quan báo chí không đủ điều kiện hoạt động, thường xuyên vi phạm các quy định của pháp luật về báo chí. Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về báo chí, đầu tư nâng cấp hệ thống thông tin hiện đại, đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về báo chí trong giai đoạn mới
Thứ năm, mở rộng hợp tác quốc tế, tạo điều kiện cho báo chí tiếp cận nhanh với những thay đổi của công nghệ ứng dụng trong lĩnh vực truyền thông, báo chí. Đồng thời, học tập kinh nghiệm quản lý và phát triển báo chí trong xu thế truyền thông đa phương tiện, thực hiện tin học hóa trong công tác quản lý, xây dựng các chương trình quản lý dữ liệu, xử lý thông tin điều hành, quản lý, thủ tục hành chính.
Để nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của nhà báo cách mạng Việt Nam, các ý kiến tham luận đồng tình đề xuất hai giải pháp chủ yếu là:
Một là, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan báo chí, ngành chủ quản, các cấp hội Nhà báo trong việc tăng cường giáo dục, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho phóng viên, biên tập viên
Hai là, cần thống nhất quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng báo chí; trong đó, chú trọng bồi dưỡng về chính trị, phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp cho nhà báo.
Chắc chắn, với sự nỗ lực chung của Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam, cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí với sự trau dồi, rèn luyện của mỗi nhà báo, trình độ nghiệp vụ của đội ngũ nhà báo cách mạng Việt Nam sẽ có bước phát triển mới, góp phần vào sự phát triển của báo chí nước nhà và sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thu Hằng