Ngày 30/10, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với Tổ chức JICA (Nhật Bản) tổ chức tọa đàm “Nâng cao hiệu quả thực thi quyền sở hữu trí tuệ và vai trò của báo chí”. Hoạt động này nhằm tăng cường vai trò của báo chí trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho công chúng về tác hại của việc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, quyền bảo hộ sở hữu trí tuệ, từ đó tự giác không mua hàng giả, hàng nhái. 

Theo Cục Cảnh sát kinh tế (Bộ Công an), thời gian qua tình hình xâm phạm sở hữu trí tuệ, sản xuất, buôn bán hàng giả ở Việt Nam vẫn diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Các hành vi xâm phạm sở hữu trí tuệ, sản xuất, buôn bán hàng giả xảy ra trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế, ở cả khu vực sản xuất, chế biến, lưu thông và xuất nhập khẩu, từ hàng tiêu dùng thông thường đến các hàng hóa có giá trị cao… 

Hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ không chỉ được sản xuất ở trong nước mà còn được sản xuất ở nước ngoài rồi đưa vào tiêu thụ trong nước bằng cả đường chính ngạch và tiểu ngạch. Năm 2015, nhiều mặt hàng bị làm giả, gây ảnh hưởng không nhỏ đến người tiêu dùng như: Thuốc tân dược, thực phẩm chức năng, các mặt hàng lương thực, thực phẩm… 

Các hành vi xâm phạm bản quyền còn diễn ra ở lĩnh vực xuất bản, in lậu sách, sử dụng các tác phẩm âm nhạc, tác phẩm điện ảnh, bản ghi âm, ghi hình mà không trả tiền tác quyền cho tác giả. Vấn đề vi phạm bản quyền càng trở nên phức tạp hơn trong môi trường Internet vì tại đây, người sử dụng dễ dàng thực hiện các hành vi sao chép và phổ biến trái phép các tác phẩm, các bản ghi đang được bảo hộ bản quyền. 

Năm 2014, lực lượng cảnh sát kinh tế đã phát hiện 655 vụ xâm phạm sở hữu trí tuệ, sản xuất, buôn bán hàng giả, tăng 130 vụ so với năm 2013. Trong 9 tháng của năm 2015, đã phát hiện 316 vụ, khởi tố 32 vụ với 51 bị can. Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát kinh tế (Bộ Công an), Đại tá Hoàng Văn Trực cho biết: Việc xâm phạm sở hữu trí tuệ đã làm thiệt hại rất lớn cho nền kinh tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài sản, tính mạng con người, tác động xấu đến cộng đồng. Tuy nhiên, việc xử lý tội phạm xâm hại sở hữu trí tuệ còn khó khăn. Các quy định về sở hữu trí tuệ còn mang nặng tính nguyên tắc chung, một số nội dung còn thiếu, chưa đáp ứng nội dung thực tiễn cũng như phù hợp với chuẩn mực quốc tế; các quy phạm pháp luật còn chồng chéo, trùng lắp; hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật còn thiếu số lượng, nội dung chưa đầy đủ, có nhiều kẽ hở dẫn đến việc chứng minh lỗi “cố ý” của đối tượng vi phạm sở hữu trí tuệ hết sức khó khăn.

Trước những khó khăn trong xử lý vi phạm sở hữu trí tuệ, các đại biểu cho rằng cần hoàn thiện hệ thống pháp luật cả về pháp luật dân sự và pháp luật hình sự mới đủ sức răn đe. Theo bà Đỗ Thị Minh Thủy, Trưởng phòng Thanh tra 1, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, trong tương lai, cần chuyển dịch vai trò trung tâm về thực thi và giải quyết tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ từ cơ chế hành chính sang cơ chế dân sự; đồng thời tăng cường thực hiện biện pháp hình sự theo yêu cầu hội nhập quốc tế. Có như vậy mới đảm bảo được hiệu quả trong thực thi và giải quyết tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ. 

Ông Nguyễn Văn Bảy, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo (Cục Sở hữu trí tuệ) cho rằng, hiện công tác tuyên truyền giáo dục người dân về kiến thức cũng như ý thức chấp hành các quy định về sở hữu trí tuệ chưa tốt. Kiến thức về sở hữu trí tuệ mới chỉ dừng lại ở các cơ quan thực thi còn đại đa số người dân không có chút hiểu biết nào, họ cảm nhận như không cần có kiến thức đó trong cuộc sống. Đây là hạn chế lớn tạo ra mảnh đất màu mỡ cho vi phạm sở hữu trí tuệ phát triển. “Do đó, vai trò của công tác truyền thông đặc biệt quan trọng. Báo chí cần tuyên truyền sâu rộng cho người tiêu dùng hiểu về tác hại của việc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, quyền bảo hộ sở hữu trí tuệ, từ đó họ tự giác không tham gia mua hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ”, ông Nguyễn Văn Bảy nhấn mạnh. /. 

Theo Nguyễn Cúc/TTXVN