Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, một yếu tố thuận lợi là Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2023 - 2030 đã bao trùm được tất cả các vấn đề và gần như giải quyết hết các vướng mắc khi thực hiện sắp xếp của giai đoạn trước. Các bộ, ngành đã tập trung ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền để giải quyết khó khăn, vướng mắc của giai đoạn trước, trong đó, nhiều địa phương đã năng động, chủ động ban hành các văn bản giải quyết vấn đề này.

Đến nay, có 54/63 địa phương nằm trong diện phải sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã. Theo đó, có 49 đơn vị cấp huyện phải sắp xếp, dự kiến giảm 12-13 đơn vị cấp huyện. Số cấp xã phải sắp xếp là 1.247, dự kiến giảm 624 đơn vị. Trong giai đoạn này, có 4 địa phương có số lượng sắp xếp rất lớn là Hải Phòng, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Nghệ An.

Nhiều địa phương đã quyết liệt triển khai, có 10 địa phương trình đề án lên Bộ Nội vụ tổ chức thẩm định và trình Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để thực hiện sắp xếp. Điển hình là tỉnh Nam Định thực hiện rất quyết tâm và sắp xếp rất ổn định, có nhiều cơ chế, chính sách thuận lợi để giải quyết vấn đề cán bộ, công chức, viên chức, tài sản dôi dư. Dự kiến Nam Định giảm số lượng cấp xã khoảng 50 đơn vị.

Ngược lại, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, một số địa phương có dấu hiệu chần chừ, chậm chạp, chưa thực sự quyết tâm, quyết liệt trong vấn đề này. Biểu hiện cụ thể là chưa ban hành các chỉ thị, văn bản chỉ đạo căn cơ, khoa học, chặt chẽ về mặt chính trị, thể hiện quyết tâm cao của địa phương.

“Trình tự thủ tục cũng rất chậm. Nếu tính thời gian chỉ còn mấy tháng nhưng nhiều địa phương rất chậm, nếu không nhanh sẽ không kịp thời gian 30/9 phải xong. Đến thời điểm này mới có 10 địa phương đưa hồ sơ lên. Như vậy sẽ rất khó khăn cho Chính phủ trình với Ủy ban Thường vụ Quốc hội”, Bộ trưởng cho hay.

Bên cạnh đó, một số địa phương chỉ dựa trên cơ sở là các cơ chế, chính sách của Trung ương, chứ không có nghị quyết riêng căn cứ vào thực tiễn của địa phương để giải quyết số cán bộ, công chức, viên chức dôi dư và phương án sắp xếp các tài sản, tài chính dôi dư.

Thông tin thêm, Bộ trưởng cho biết, đến thời điểm này, xử lý về tài sản dôi dư còn tồn đọng khoảng 50% của giai đoạn trước. Đây là con số rất lớn. Còn việc giải quyết số cán bộ, công chức dôi dư của giai đoạn trước được thực hiện tốt, cơ bản giải quyết triệt để, chỉ còn lại khoảng 8% trên.

Với giai đoạn 2023 - 2025, số lượng tài sản, tài chính, trụ sở dôi dư khoảng 2.700, là số lượng rất lớn so với giai đoạn 2019 - 2021. Số cán bộ, công chức, cán bộ không chuyên trách cấp xã dôi dư ở giai đoạn này dự kiến 21.700 người, cũng là số lượng phải sắp xếp rất lớn, nếu không có các giải pháp căn cơ sẽ khó khăn để thực hiện.