Các ý kiến trên được nêu tại Hội nghị bàn tròn về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi tổ chức ngày 12/4 tại Hà Nội, do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam chủ trì, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức.

Tại hội nghị, nhiều đại biểu cho rằng: Luật đất đai hiện hành còn nhiều bất cập, để khắc phục những bất cập cần có bản tổng kết nghiêm túc trên cơ sở nghiên cứu về nguyên nhân dẫn đến thực trạng sử dụng đất, từ đó làm tiền đề để giải quyết những bất cập về đất đai.

Theo Chủ tịch Hội nước sạch và Môi trường Việt Nam Hồ Hồng Hải, cần bổ sung thêm định nghĩa “Quyền sử dụng đất” bởi vì đây là khái niệm then chốt thể hiện quyền hạn và quyền lợi của người dân về đất đai. Đồng tình với quan điểm này, GS Nguyễn Lang, Ủy viên Hội đồng tư vấn về kinh tế khẳng định: Quyền sử dụng đất là một quyền tài sản được nhà nước bảo hộ, điều này nhằm làm rõ quan điểm đã được Quốc hội ghi nhận về quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, GS Nguyễn Lang cũng cho rằng, cần làm rõ trách nhiệm, quyền hạn của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp với tư cách là đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai. Đồng thời, vấn đề định giá đất phải đảm bảo đúng đối tượng.

“Định giá đất là Quốc hội chứ không phải Chính phủ. Quốc hội định giá đất, đồng thời với định giá đất phải xác định những chính sách bồi thường khi thực hiện trưng mua, trưng dụng. Khi thực hiện trưng mua và trung dụng phải bảo đảm điều kiện người dân có tối thiểu mức sống bằng và cao hơn trước khi thu hồi đất. Nếu cứ quy định bao nhiêu tiền không đảm bảo mức sống bằng và cao hơn trước khi thu hồi đất” – GS Nguyễn Lang nêu rõ.

Điều 72 cần có một khoản quy định về phương thức bồi thường khác nhau đối với thu hồi đất vì mục đích khác nhau. Trong đó việc thu hồi vì mục đích an ninh quốc phòng với thu hồi để kinh doanh nhà ở về phương thức, thủ tục, giá cả và trình tự phải khác nhau vì mục đích, ý nghĩa của việc thu hồi là khac nhau. Việc thu hồi đó sẽ hạn chế việc lạm dụng quỹ đất để làm giàu cho doanh nghiệp kinh doanh, gây thất thoát, lãng phí và thiệt thòi cho người dân. Từ đây, các đại biểu đề xuất thêm khoản 4, Điều 72: “Việc bồi thường, tái định cư phải đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất bằng hoặc tốt hơn trước khi bị thu hồi đất và phải thực hiện xong trước khi thu hồi đất”.

Phân tích khía cạnh thẩm quyền quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai, Luật sư Lê Đức Tiết, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật  đề nghị xác định nội hàm và phân tích rõ thẩm quyền quy hoạch và kế hoạch về đất đai. Theo ông, quy hoạch sử dụng đất là phân bổ theo phạm vi địa giới, số lượng các loại đất: đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp... Cùng với đó, kế hoạch sử dụng đất đai là cụ thể hóa việc sử dụng các loại đất thuộc phạm vi quản lý theo quy hoạch chung của Quốc hội một cách tiết kiệm nhất và có hiệu qủa nhất.

Đề cập đến Các Điều 130, 131, 132 về qui định Nhà nước chỉ giao đất rừng sản xuất, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng cho tổ chức quản lý rừng, chưa rõ tổ chức quản lý rừng đó là ai, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Lù Văn Que đề nghị Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, Ban soạn thảo sửa đổi Luật đất đai năm 2003 xem xét, bổ sung qui định Nhà nước cấp huyện giao đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên phân tán, giao đất rừng phòng hộ phân tán, giao đất rừng đặc dụng phân tán đều ở gần khu dân cư cho hộ gia đình và cộng đồng các dân tộc quản lý, bảo vệ, phát triển các loại rừng đó, kết hợp sản xuất nông nghiệp, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Chính phủ phải đẩy mạnh giao đất rừng cho đồng bào các dân tộc làm rừng, hỗ trợ cho đồng bào chuyển đổi nương rẫy sang trồng rừng, giảm sản xuất lương thực trên đất dốc để tăng diện tích trồng rừng và phát triển kinh tế rừng, để họ sống bằng nghề rừng; đó là việc làm hợp lòng đồng bào các dân tộc...

Một số ý kiến cũng đề nghị cần bổ sung quy định về cơ chế công khai việc giám sát, kết quả giám sát của việc thực hiện chính sách pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các hành vi hành chính và quyết định hành chính về đất đai. Cần hình thành một tổ chức có quyền định giá độc lập./.

Tuấn Đạt