Theo đó, chất lượng không khí ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nhiều ngày liền ở ngưỡng xấu. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có báo cáo mới nhất lý giải về nguyên nhân tình trạng này.

Trong những ngày gần đây, vấn đề chất lượng không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang nhận được sự quan tâm của cộng đồng. Báo cáo nêu rõ, liên tục nhiều ngày, có những thời điểm chỉ số chất lượng không khí AQI của Hà Nội ở mức kém. Ở Thành phố Hồ Chí Minh cũng xuất hiện hiện tượng sương mù quang hoá gây cản trở tầm nhìn.

Biểu đồ 1: Diễn biến giá trị trung bình 24 giờ thông số PM2.5 các ngày từ 12-29/9/2019

Việc gia tăng mức độ ô nhiễm và hiện tượng sương mù quang hoá đã gây những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ cộng đồng. Đây là hiện tượng thường gặp trong thời gian này do đây là giai đoạn giao mùa, chất lượng không khí chịu tác động rất nhiều của các yếu tố thời tiết kết hợp với các nguồn ô nhiễm vốn có.

Chất lượng không khí tại Hà Nội

Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại các thành phố phía Bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu.

 Biểu đồ 2: Diễn biến chỉ số chất lượng không khí (AQI) ngày trong các ngày từ 12-29/9/2019

Nhận định sơ bộ nguyên nhân PM2.5 tăng cao do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía Bắc khuếch tán xuống phía Nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.

Đặc biệt vào thời gian sáng sớm, là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM2.5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn.

Biểu đồ 3: Diễn biến trung bình của giá trị TB giờ thông số PM2.5 các trạm

Bên cạnh đó, những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Biểu đồ 4: Tỷ lệ các mức AQI giờ tại các trạm các ngày từ 12-29/9/2019

Biểu đồ 5. Diễn biến nồng độ trung bình năm của PM10 và PM2,5 tại trạm Nguyễn Văn Cừ - Hà Nội giai đoạn 2010 – 2018

Theo dõi về lượng mưa trong tháng 9 các năm từ 2013 - 2019 cho thấy, năm 2019 có lượng mưa thấp nhất, liên tiếp trong nhiều ngày (từ 21 - 30.9), toàn bộ khu vực Hà Nội không có mưa. Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nồng độ bụi trong không khí của Hà Nội cao đột biến trong thời gian này.

Chất lượng không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tại TP. Hồ Chí Minh, tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa (cuối mùa mưa, đầu mùa khô), điều kiện thời tiết bất lợi dẫn đến hiện tượng nghịch nhiệt làm giảm khả năng hòa trộn và phát tán các chất ô nhiễm trong không khí, cũng như làm xuất hiện tượng sương mù quang hóa.

Biểu đồ 6. Diễn biến nồng độ trung bình năm của PM2,5 tại trạm Đại sứ quán Mỹ - Hà Nội giai đoạn 2016 - 2018

Chất lượng không khí cũng có những diễn biến theo chiều hướng xấu. Năm nay, hiện tượng này đã xảy ra trong thời gian từ ngày 18 - 22.9.

Biểu đồ 7: Diễn biến nồng độ bụi PM2.5 trung bình tháng các năm từ 2013-2019

Bộ Tài nguyên và Môi trường khuyến nghị trong khoảng thời gian này và những ngày tiếp theo, với đặc điểm thời tiết giao mùa, ban ngày nắng khá mạnh, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng nghịch nhiệt vẫn có thể tiếp diễn, nồng độ bụi PM2.5 có thể vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao tại một số thời điểm trong ngày, đặc biệt là vào buổi đêm và sáng sớm. 

Biểu đồ 8: Diễn biến lượng mưa trung bình tháng 9 các năm từ 2013-2019

Biểu đồ 9: Diễn biến giá trị TB 24 giờ thông số PM2.5các ngày từ01-23/9/2019

Do đó, người dân và đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời, nếu có nhu cầu ra ngoài cần trang bị khẩu trang, đeo kính che mắt./.

Duy Phong