Một báo cáo nghiên cứu của Viện mạng lưới kiến thức Thái Lan (KNIT) vừa nhậnđịnh rằng Việt Nam, nước xuất khẩu gạo nhiều thứ hai thế giới, sẽ thành côngtrong mục tiêu đạt mức tăng trưởng xuất khẩu thóc gạo cao hơn nữa, nhờ có chínhsách rõ ràng trong cắt giảm chi phí sản xuất và quản lý mạng lưới tiếp thị.

Việt Nam hiện là nước có năng suất bình quân cao nhất Hiệp hội ASEAN, đạt 862,4kg/rai (1 rai = 1.600m2), so với mức bình quân 680 kg/rai trên thế giới và 448kg/rai của Thái Lan.

Việt Nam thực hiện chính sách “ba giảm và ba tăng”: giảm sử dụng thóc giống,phân bón và thuốc trừ sâu, và tăng sản lượng, chất lượng và lợi nhuận.”

Khoảng 82% diện tích trồng lúa của Việt Nam đã được thủy lợi hóa, so với mức 24%ở Thái Lan - nước đang quan ngại về sức cạnh tranh của gạo Thái suy giảm trên thị trường quốc tế.

Các học giả và chuyên gia thuộc Hội nghị nghiên cứu quốc gia Thái Lan về lúa gạo nói rằng sức cạnh tranh của ngành lúa gạo ở xứ chùa Vàng sẽ bị suy giảm - việckhông chỉ khiến Thái Lan mất dần thị phần mà có thể còn làm cho nông dân rơi vàocảnh đói nghèo.

Họ cho rằng Thái Lan có thể sẽ mất vị trí là nhà xuất khẩu gạo nhiều nhất thếgiới trong 5-10 năm tới, do nước này thiếu chính sách phát triển sản xuất hiệuquả và sách lược tiếp thị tốt.

Ngoài ra, chính sách quản lý buôn bán thóc gạo của Thái Lan còn thiếu sự nhấtquán và hay bị các nhà chính trị can thiệp vì gạo là một mặt hàng nhạy cảm,trong bối cảnh nước này chỉ chú ý nhiều đến việc tăng giá (bảo lãnh) cho nôngdân. Chi phí sản xuất ở Thái Lan là 4.575 baht/rai (1 USD = trên 30 baht Thái),so với con số 2.464 baht/rai tại Việt Nam.

Những thách thức khác bao gồm công tác nghiên cứu và phát triển chưa được quantâm chú trọng đúng mức, tuổi trung bình của nông dân ngày càng già đi, hiệntượng biến đổi khí hậu, sâu bệnh và tác động của hóa chất đối với môi trường, vàhệ thống thủy nông chưa đủ và hoàn thiện.

Trong khi đó, hoạt động sản xuất thóc gạo và tiếp thị tại các nước khác, nhất làViệt Nam, Myanmar, Campuchia và Lào, đang tiến triển rất nhanh. Theo nhà nghiêncứu Somporn Isvilanonda thuộc KNIT, để nâng cao sức cạnh tranh, Thái Lan cần tậptrung vào nâng cao chất lượng canh tác, sản lượng, giảm chi phí sản xuất, pháttriển và hệ thống hóa hoạt động tiếp thị và thương mại với việc cần có một chợtrung tâm về buôn bán thóc gạo và sở giao dịch kỳ hạn để bình ổn giá cả một cáchcông bằng.

Thay vì áp dụng chính sách đảm bảo và cố định giá thóc gạo như là một công cụ đểlấy lòng dân chúng trong ngắn hạn, Chính phủ Thái Lan cần nâng cao năng lực sảnxuất và cắt giảm chi phí, đồng thời mở rộng hệ thống thủy nông. Điều này đặt rakhi xuất khẩu của Campuchia, Myanmar và một số nước khác cũng tăng cao nhờ chiphí sản xuất thấp và có nguồn tài nguyên về đất đai thuận lợi.

Bas Bouman, trưởng đơn vị về khoa học cây trồng và môi trường Viện nghiên cứulúa gạo quốc tế (IRRI) có trụ sở ở Manila, Philippines, nói rằng với việcMyanmar có tiềm năng trở thành một trong nhà xuất khẩu hàng đầu trên thế giới,Thái Lan không chỉ cần chú trọng tới việc nâng cao sản lượng mà còn cả chấtlượng để duy trì khả năng cạnh tranh./.

Theo TTXVN