Họa sĩ Bùi Xuân Phái (1920 -1988) là một trong những họa sĩ thuộc thế hệ cuối cùng của sinh viên trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, cùng thời với các danh họa Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên - những tên tuổi ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam hiện đại. Ông chuyên về chất liệu sơn dầu, đam mê mảng đề tài phố cổ Hà Nội. Ngay từ lúc sinh thời, sáng tạo của ông đã được quần chúng mến mộ gọi dòng tranh này là Phố Phái.
Tranh phố của Bùi Xuân Phái vừa cổ kính lại rất hiện thực, thể hiện hồn cốt của phố cổ Hà Nội những thập niên 50, 60, 70. Ngắm tranh phố cổ của Phái, người xem nhận thấy họa sĩ đă gửi gắm những kỉ niệm, những hoài cảm cùng nỗi buồn man mác, tiếc nuối bâng khuâng trên từng nét vẽ.
Ngoài đề tài phố cổ, ông còn vẽ các đề tài khác, như : chèo, chân dung, nông thôn, khỏa thân, tĩnh vật ... cũng đều rất thành công. Nhiều tranh của Bùi Xuân Phái đă được giải thưởng ở các cuộc triển lãm toàn quốc và thủ đô.
Hầu như ở tất cả các bức tranh của Bùi Xuân Phái đều được bắt nguồn từ sự chân thành và thực tế cuộc sống bởi thế tác phẩm của ông luôn truyền được sự xúc động cho người xem.
Bùi Xuân Phái cũng thành thạo sử dụng các chất liệu khác : bột mầu, khắc gỗ, mực nho, bút sắt. Ông đă góp phần rất lớn vào lĩnh vực minh họa báo chí và trình bày bìa sách. ông được giải thưởng quốc tế (Lép-dích) về trình bày cuốn sách Hề chèo (1982).
Nhân kỷ niệm 90 năm ngày sinh của danh họa tài hoa Bùi Xuân Phái (1920 - 2010), 36 tác phẩm bằng chất liệu sơn dầu (sưu tập của gia đình họa sỹ và hai nhà sưu tập Bùi Quốc Chí - Trần Hậu Tuấn -) của họa sỹ được trưng bày tại Viện Goethe Hà Nội - 56/58 Nguyễn Thái Học từ ngày 1/9 đến 3/9/2010.
Tham dự buổi lễ khai mạc có sự góp mặt của bà Nguyễn Thị Sính và họa sỹ Bùi Thanh Phương (vợ và con trai cố họa sỹ Bùi Xuân Phái). Nhớ lại những kỷ niệm với người chồng đã khuất, bà Nguyễn Thi Sính - vợ cố họa sỹ BXP tâm sự: "Tranh của ông ấy rất nhiều, bức nào tôi cũng yêu, cũng quý. Nhưng lấy ông ấy kể cũng cực lắm, mọi công việc đều đến tay mình, ông ấy lúc nào cũng say sưa, như trên mây trên gió, ngoài ăn và tiếp bạn thì chỉ có cây cọ ..."
Triển lãm tuy không lớn nhưng đã nhận được sự quan tâm của đông đảo những người yêu hội họa nói chung và những người yêu phố Phái nói riêng.
Mặc dù là một danh họa, đại diện tiêu biểu của hội họa hiện đại Việt Nam, nhưng mãi đến năm 1984 ông mới có được cuộc triển lãm cá nhân (đầu tiên và cũng là duy nhất), nhận được sự đánh giá cao từ phía công chúng, đồng nghiệp. Với 24 bức tranh được khách hàng đặt mua ngay trong ngày khai mạc, có thể coi đây là triển lãm thành công nhất so với trước đó tại Việt Nam./.
Vương Tâm