Đây là ý kiến Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp
và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường đưa ra tại Hội
nghị “Cơ hội và thách thức đối với nông nghiệp Việt Nam khi tham gia các
FTA” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp
với Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ
chức ngày 26/6 tại Hà Nội.
NÂNG CAO KỸ NĂNG HỘI NHẬP
Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, năng
lực sản xuất kinh doanh nông nghiệp ngày càng được nâng cao, Việt Nam đã
từng bước khẳng định vị thế cạnh tranh trên thị trường nông lâm thủy
sản toàn cầu. Nông sản Việt Nam đã vươn mạnh ra thế giới và có mặt tại
185 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có nhiều thị trường giá trị cao
như Mỹ, Nhật Bản, EU, Hàn Quốc... Xuất khẩu nông sản Việt Nam
đứng thứ 2 Đông Nam Á và thứ 15 thế giới; đóng vai trò quan trọng trong
thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa, tạo nguồn thu ngoại tệ quan
trọng, góp phần giảm nhập siêu cho cả nước. Qua đó, góp phần nâng cao vị
thế của Việt Nam trong hội nhập quốc tế thông qua hình ảnh một Việt Nam
ổn định, an ninh lương thực và có trách nhiệm với thế giới...
Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy
sản hiện vẫn trên đà tăng trưởng rất tốt. Chỉ trong 10 năm (2008-2017)
đạt 261,28 tỷ USD, tăng bình quân 9,24%/năm; năm 2018 đạt mức kỷ lục
40,02 tỷ USD. Đã có 10 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1,0 tỷ
USD trở lên, trong đó có 6 mặt hàng (trái cây, hạt điều, cà phê, gạo;
tôm; đồ gỗ) đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường. (Ảnh: VGP)
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân
Cường nhận định, tổng GDP của thị trường CPTPP và EVFTA là hơn 30% GDP
toàn cầu, tổng giao dịch thương mại khoảng 35% thương mại toàn cầu, hết
sức lớn. Đây là cơ hội nhưng ngược lại cũng rất nhiều thách thức và rủi
ro mà không nỗ lực thì chúng ta sẽ đánh mất cơ hội và mất ngay thị
trường sân nhà Việt Nam. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng đặc biệt quan
tâm đến việc nâng cao kỹ năng hội nhập của cả hệ thống.
“Con cá ngừ điển hình của Việt Nam với
trọng lượng 337 kg cuối cùng chỉ bán được 37 triệu, một con cá ngừ đại
dương của Nhật bản 270 kg quy về tiền Việt Nam bán được 70 tỷ đồng. Đó
là kết quả của đẳng cấp trình độ kinh tế và kỹ năng hội nhập”, Bộ trưởng
nêu ví dụ.
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ
Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết: Với 16 FTA cả song phương và đa
phương đã được ký kết, tác động của hội nhập đi vào cuộc sống, không chỉ
đi vào bộ, ngành địa phương mà còn tác động đến từng doanh nghiệp, từng
người dân, sản xuất trong nước, trong đó có ngành nông nghiệp và nông
thôn.
Tại Hội nghị, các hiệp hội, ngành hàng,
địa phương đã cùng trao đổi, xác định những khó khăn, vướng mắc còn tồn
tại trước ngưỡng cửa hội nhập rộng mở, để từ đó góp phần tích cực vào
việc xây dựng các chính sách thiết thực, hiệu quả. Đồng thời, định hướng
giải pháp nhằm tận dụng tối đa cơ hội, giảm thiểu thách thức, thúc đẩy
xuất khẩu nông sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn lên tầm cao mới,
cạnh tranh quốc tế.
Các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần
phải thay đổi về nhận thức, tư duy trong hội nhập, đồng thời cải cách
thể chế và chính sách để tạo thuận lợi thúc đẩy môi trường kinh doanh,
môi trường đầu tư và đảm bảo tuân thủ các cam kết. Trong đó, cách tiếp
cận và thực hiện phải hướng tới phát triển bền vững cả về kinh tế-xã
hội-môi trường, không đánh đổi về môi trường để lấy kinh tế.
CHUYỂN TỪ BỊ ĐỘNG SANG CHỦ ĐỘNG
Thông tin chung về CPTPP và EVFTA, ông
Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Kinh tế đa biên (Bộ Công Thương) cho
biết, CPTPP là Hiệp định thương mại quan trọng nhất trong hơn hai thập
kỷ qua, thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực châu Á-Thái Bình Dương, với 11
quốc gia, chiếm 11,5% tổng kim ngạch toàn cầu, CPTTP với nhiều cam kết
trong cắt giảm thuế quan, cam kết nguồn gốc xuất xứ, cam kết SPS và TBT,
cam kết đầu tư, cam kết sở hữu trí tuệ và các cam kết khác, CPTPP có
hiệu lực tại Việt Nam từ ngày 14/1/2019. Đối với Hiệp định EVFTA, hiện
Việt Nam và EU đang nỗ lực đẩy nhanh các thủ tục cuối cùng để sớm ký kết
và phê duyệt Hiệp định. Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập
khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu
của Việt Nam sau 7 năm.
Đáng chú ý, với hội nhập quốc tế, Việt
Nam đã chuyển từ bị động sang chủ động. Do đó, đã có những chuyển biến
quan trọng cả về cơ cấu phát triển kinh tế, chất lượng phát triển kinh
tế cũng như chiến lược đối ngoại, trong đó, lấy nền tảng là đa phương
hóa, đa dạng hóa.
“Minh chứng thành công trong hội nhập
của Việt Nam có thể lấy ví dụ từ chính ngành nông nghiệp và phát triển
nông thôn, với việc Việt Nam hội nhập sâu rộng, nhất là các thị trường
có FTA, nông nghiệp đã vươn lên, chứng kiến sự thay đổi vượt bậc, trong
năng lực sản xuất của doanh nghiệp và nông dân từng bước tạo tiền đề
quan trọng trong liên kết chuỗi”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay.
Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh. (Ảnh: VGP)
Tuy nhiên, thách thức đặt ra cho cộng
đồng doanh nghiệp và người nông dân và thành tố trong xã hội. Do đó, đòi
hỏi vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước, các bộ, ban ngành trong
việc xây dựng chính sách và thực thi pháp luật để đảm bảo hiệu quả cho
người dân, cộng đồng doanh nghiệp. Đây là mục tiêu xuyên suốt.
“Cần hơn thế nữa sự vào cuộc của các địa phương, nhóm ngành hàng để Bộ
Công Thương, Bộ NN&PTNT, các bộ, ngành khác có điều kiện tiếp cận để
bàn thảo, thảo luận các công việc cần triển khai, trách nhiệm của mỗi
bên. Bộ Công Thương sẽ là đầu mối của Chính phủ trong việc kiểm tra đôn
đốc thực hiện các FTA, với tinh thần tương tác 2 chiều, lắng nghe nhiều
chiều cả tích cực, tồn tại bất cập từ đó có giải pháp kịp thời, hiệu
quả”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhìn nhận
thực tế: “Đối với khối lượng nông sản Việt Nam sản xuất hiện nay là quá
nhiều nhưng tiền quá ít, chuỗi bây giờ phải kết cấu lại và phải đồng bộ,
cả của Nhà nước cả khu vực doanh nghiệp, doanh nhân cả khu vực toàn dân
thì mới làm nên câu chuyện tiếp tục cải cách và tập hoàn thiện về thể
chế. Nếu chỉ dừng lại ở một nhóm đối tượng thì không luật, nghị định,
thông tư nào đi vào cuộc sống được”.
Đỗ Hương (VGP)