Việc Tổng thống Nga và Mỹ trao đổi qua điện thoại vấn đề ký kết Hiệp ước mới về cắt giảm vũ khí tấn công chiến luợc đặt hy vọng cho cả 2 bên. Ngoại trưởng Nga Lavrov cho biết: “Trong quá trình điện đàm, 2 Tổng thống đều bày tỏ hài lòng về kết quả của quá trình đàm phán. Hai bên thống nhất giải quyết nhiệm vụ chung, đó là thoả thuận cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược thực tế trên cơ sở tuyệt đối cân bằng có tính đến nguyên tắc an ninh trọn vẹn và như nhau”.

Tổng Tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Nga Nikolai Makarov thì cho biết: “Hiệp ước mới về cắt giảm vũ khí tấn công chiến luợc cho phép tính toán trước những thông số kỹ thuật trong thời gian 7 năm. Thoả thuận này làm giảm lo ngại chung và đáp ứng đầy đủ lợi ích về an ninh của Nga”.

Andranhic Migranhian, nhà nghiên cứu về chính trị Nga của Mỹ nói: “Việc đạt được thoả thuận mới về cắt giảm vũ khí tấn công chiến luợc sẽ là một khẳng định rõ ràng cho thấy cả Nga và Mỹ đều thực thi chính sách “giảm tải” tránh đối đầu. Đây thực sự là sự tiếp nối khuynh hướng tích cực trong việc phát triển quan hệ 2 nước”.

Dưới nhan đề “Những cựu thù cùng đặt một bước tiến về phía trước” tờ “The Independen” (Độc lập) của Anh đã gọi thoả thuận này là “Hiệp ước quan trọng nhất kể từ khi kết thúc chiến lạnh giữa các siêu cường, vốn là những đối thủ cạnh tranh trước đây”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Anh David Miliband cũng tuyên bố, Hiệp ước mới về cắt giảm vũ khí tấn công chiến luợc, vừa hoàn tất, là then chốt, tạo cơ hội tiến tới giải trừ toàn bộ vũ khí hạt nhân. Ngoại trưởng Anh còn bổ sung thêm rằng, một khi Hiệp ước mới có hiệu lực, Anh sẵn sàng tham gia tiến trình giải trừ kho vũ khí hạt nhân của mình.

Trong khi đó, ngày 26/3, phát biểu tại Diễn đàn Bruselles, Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Jose Manuel Baroso (Bỉ) đã chúc mừng Tổng thống Nga và Mỹ về quyết định quan trọng này, đồng thời nêu rõ Liên minh châu Âu luôn ủng hộ các nỗ lực quốc tế về không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon ra tuyên bố hoan nghênh việc hoàn tất START mới giữa Nga và Mỹ. Việc Nga và Mỹ đạt được thoả thuận này là "mốc lịch sử quan trọng" trong nỗ lực toàn cầu loại trừ vũ khí hạt nhân ra khỏi đời sống nhân loại. Ông Ban Ki-moon chúc mừng Tổng thống Mỹ và Nga về thành công của Hiệp ước, đồng thời hy vọng, Hiệp ước mới sẽ được Quốc hội 2 nước phê chuẩn để nhanh chóng có hiệu lực thi hành. Ông kêu gọi Nga và Mỹ tiếp tục các nỗ lực cắt giảm và loại trừ tất cả vũ khí hạt nhân để làm gương cho các nước có vũ khí hạt nhân khác.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc cũng bày tỏ lạc quan rằng, việc Nga và Mỹ đạt được START mới sẽ là động lực quan trọng cho Hội nghị Liên Hợp Quốc kiểm điểm việc thực hiện Hiệp ước về không phổ biến hạt nhân (NPT) vào tháng 5 tới tại Mỹ, nhân kỷ niệm 40 năm NPT có hiệu lực toàn cầu.

Như đã biết, Hiệp ước về cắt giảm vũ khí tấn công chiến luợc cũ hết hạn ngày 5/12/2009. Tới trước thời điểm này, Nga - Mỹ không đạt được thoả thuận về Hiệp ước mới. Mặc dù hai bên đã có những hiểu biết chung, nhưng vẫn tồn tại những bất đồng trong một số chi tiết.

Nga và Mỹ tiến hành đàm phán việc ký kết START từ năm 2009. Chủ đề này được đề cập tại Hội nghị cấp cao ở London (Anh) tháng 4/2009. Sau đó 3 tháng, vấn đề này được nêu lên trong cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Medvedev và Tổng thống Mỹ Obama tại Moscow.

Sau thời gian đàm phán khó khăn ở các cấp chuyên viên, ngày 26/3, Tổng thống Nga Medvedev và Tổng thống Mỹ Obama đã trao đổi qua điện thoại việc hoàn tất START mới của mỗi bên, theo đó kho vũ khí hạt nhân của hai cường quốc hạt nhân này sẽ giảm gần 1/3 trong vòng 10 năm tới. Hai bên dự kiến ký Hiệp ước này vào ngày 8/4 tại thủ đô Prague (Czech) và Hiệp ước có giá trị trong 10 năm, nếu như trong thời gian đó không thông qua thoả thuận mới về tiếp tục cắt giảm kho vũ khí hạt nhân./.

Quang Sơn - VOVnews