Trong chương trình giao lưu nghệ thuật “Vang mãi bản hùng ca” lần thứ tư do Ban Tuyên giáo Trung ương, Tạp chí Tuyên giáo, báo Nhà báo & Công luận, Đài Truyền hình Việt Nam, Công ty Truyền thông Thiên Sơn, Công ty Truyền thông Thủ Đô phối hợp tổ chức vào ngày 16/12/2012, rất nhiều khán giả đã khóc vì xúc động khi nghe ca khúc “Em còn tìm anh mãi” của nhạc sỹ Vũ Việt Hùng. Bài hát ghi lại cảm xúc của tác giả đối với những cán bộ, chiến sỹ đã anh dũng hy sinh trong chiến dịch 12 ngày đêm tháng Chạp năm 1972 bảo vệ bầu trời thủ đô Hà Nội.
Tác phẩm “Em còn tìm anh mãi” ra đời vào dịp tháng Chạp năm 1992, khi Hà Nội kỷ niệm 20 năm chiến thắng Điện Biên Phủ trên không. Nhạc sỹ Vũ Việt Hùng viết bài hát này chỉ trong một buổi sáng. Viết xong, tác giả đã hát cho đồng đội của mình nghe và nhận được sự đồng cảm sâu sắc. Người thể hiện bài hát “Em còn tìm anh mãi” đầu tiên là ca sỹ Mỹ Linh thể hiện bài hát “Em còn tìm anh mãi” trong hội diễn văn nghệ quần chúng của Quân chủng Phòng không – không quân. Bài hát được nhiều chiến sỹ ghi nhận bởi nó tạo độ xúc động mạnh đối với người nghe. Bài hát là lời tâm sự tác giả, em trai một người lính, đã hy sinh trong chiến trường Tây Nguyên khi tuổi đời còn rất trẻ. Đó cũng là tấm lòng của tác giả gửi tới các anh, các chị đã hy sinh vì sự bình yên của bầu trời Hà Nội, vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Bài hát được mở đầu với nét nhạc trữ tình, yên ả và ca từ giản dị: “Một ngày bình yên, em đi tìm anh, người lính canh trời năm ấy”! Nhiều người hỏi nhạc sỹ Vũ Việt Hùng tại sao “ngày bình yên mới đi tìm người lính canh trời năm ấy”? Tác giả tâm sự, vì trong những ngày tháng đó, cả Hà Nội như oằn mình trong những trận bom của giặc Mỹ, người già trẻ con phải đi sơ tán, bầu trời Hà Nội đen kịt khói bom. Bộ đội, dân quân tự vệ đều sẵn sàng chiến đấu, làm sao có thời gian để “tìm”? Khi đất nước bình yên, những người còn sống mới có điều kiện để giải quyết những hậu quả chiến tranh để lại, trong đó có việc đi tìm lại những người con, người anh, người chị của chúng ta đã hy sinh.
“Anh chưa về, anh không về, đã bao mùa đông qua”. Đó là điều trăn trở lớn của tác giả, của bao gia đình Việt Nam nữa. Đến hôm nay, gia đình nhạc sỹ Vũ Việt Hùng vẫn chưa tìm được để đưa người anh về với quê hương. Và trên đất nước Việt Nam, còn rất nhiều các liệt sỹ vẫn chưa tìm thấy mộ. Nhạc sỹ Vũ Việt Hùng tâm sự: “Khi viết bài hát này, tôi luôn tâm niệm, mình sẽ không bao giờ ngừng việc đi tìm hài cốt người anh ruột của mình”. Và đó chắc hẳn cũng là tâm niệm của tất cả những gia đình có người thân hy sinh trong các cuộc kháng chiến của dân tộc mà vẫn chưa tìm thấy mộ!
Và khi bài hát “Em còn tìm anh mãi” vang lên, người nghe cảm nhận rõ niềm hy vọng, kỳ vọng của tác giả, của chúng ta đối với công việc vô cùng khó khăn này.“Ở nơi nào hỡi người lính trẻ, năm xưa đã nói lời yêu em. Mảnh đất nào, ngọn gió nào ru anh, ru anh từng đêm”.Tất cả chúng ta đã và đang tìm mọi cách để đưa các anh trở về với quê hương, dù chỉ là một chút hình bóng, vật kỷ niệm.“Nơi nào hỡi người lính trẻ, linh thiêng hãy đón bàn chân em. Một chút gì, hình bóng anh em xin, em xin người ơi…”. Chúng ta cùng sẻ chia tình cảm của tác giả, của gia đình có người thân đã hy sinh trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, bảo vệ Tổ quốc.
“Thương em cho anh được về trên quê hương ghi lời sâu thề của anh! Bên anh quê hương ru từng ngày, lời ca mênh mang dịu êm”. Các anh luôn sống mãi với quê hương, dù rằng các anh đang ở nơi nào, các anh đã tan vào đất mẹ, máu của các anh đã hoà vào sông nước quê hương. Quê hương vẫn luôn ôm ấp, che chở các anh, ru các anh từng đêm, từng đêm, từng ngày, từng ngày.
Đã có nhiều khúc tráng ca ngợi ca chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, nhưng viết về sự hy sinh, ca ngợi gương hy sinh của những anh con người cụ thể trong trận chiến khốc liệt này để nói lên tình cảm của những thê hệ hôm nay thì dường như mới có “Em còn tìm anh mãi”!
Từ khi ra đời đến nay, “Em còn tìm anh mãi” vẫn được vang lên, trước các trận địa, trong nhà truyền thống, nhất là trong các dịp hội diễn liên hoan nghệ thuật quần chúng, giao lưu văn hoá của bộ đội phòng không. Bởi ở đó, tiếng lòng mọi người cũng vang lên, đồng cảm, lan toả, đặc biệt là những ngày tháng Chạp, kỷ niệm chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.
Một lần nữa, chương trình Giới thiệu tác phẩm của VTV1 Đài Truyền hình Việt Nam, ca khúc “Em còn tìm anh mãi” lại vang lên trên sóng truyền hình toàn quốc. Nhạc sỹ Vũ Việt Hùng chia sẻ: “Khi bài hát được vang lên, tôi mừng lắm. Vì mình đã làm được một chút gì đó không thể nói thành lời! Tôi vẫn đi tìm anh, cả nước tìm các anh. Bài hát là tình cảm và cũng là niềm hạnh phúc của tôi. Đó cũng là đóng góp một phần sáng tạo của mình làm cho thắng lợi của quân và dân ta trong chiến dịch “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” thêm ấn tượng! Bài hát cũng muốn nói với bè bạn rằng không có thắng lợi nào mà không phải trả giá, và cũng không có cái giá nào lớn bằng sự mất mát của con người, sự hy sinh của nhân dân tôi, của đồng đội tôi, của người thân tôi. Đây là cuộc chiến cam go, khốc liệt nhất trong thế kỷ 20 mà nhân dân Việt Nam phải đối đầu. Và, nhân dân Việt Nam đã thắng. Chiến thắng đã buộc đế quốc Mỹ phải đầu hàng, cuốn cờ cúi đầu về nước”!
Nhạc và lời bài hát “Em còn tìm anh mãi” được viết theo nhịp 3/4, nhưng cách biểu diễn lại mang tính tự sự, thể hiện tình cảm trong trạng thái bình tĩnh, tự tin và linh thiêng, không gò ép, bi luỵ.
“Đi tìm hài cốt của những người đã hy sinh là trách nhiệm của những người đang sống, của cả xã hội. Đó cũng là tìm lại để khẳng định những giá trị tinh thần to lớn của dân tộc ta: “Chủ nghĩa yêu nước”. Các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau cần phải biết và bảo vệ, giữ gìn những giá trị quý báu đó, làm hành trang cho mỗi người trong cuộc sống, trên mọi nẻo đường đời.
Bài hát “Em còn tìm anh mãi” vang lên trong những ngày tháng Chạp là lời tri ân của thế hệ hôm nay, để không bao giờ quên một thời khói lửa, một thời đạn bom không bao giờ quên những người đã dâng hiến tuổi thanh xuân của mình cho bầu trời Hà Nội bình yên, cho độc lập, tự do của đất nước!
Thu Hằng