Theo PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y
tế), cả nước có gần 230.000 trường hợp nhiễm HIV đang còn sống. 10
tháng đầu năm 2016, cả nước phát hiện thêm 8.059 người nhiễm HIV. Dịch
HIV/AIDS vẫn ở mức đáng báo động.
Trong khi đó, chương trình can thiệp giảm hại bị hạn chế do nguồn viện
trợ bị cắt giảm mạnh, bơm kim tiêm, bao cao su mới chỉ đáp ứng được
khoảng 30% nhu cầu và nay tiếp tục giảm. Điều trị ARV (thuốc kháng virus
HIV) mới đáp ứng được 49% số người nhiễm HIV được phát hiện. Dịch vụ dự
phòng và chăm sóc HIV/AIDS ở miền núi, vùng sâu, vùng xa còn khó tiếp
cận.
PGS.TS Nguyễn Hoàng Long cho biết, việc nguồn tài trợ sẽ kết
thúc vào năm 2017 đòi hỏi phải nhanh chóng chuyển bệnh nhân sang hệ
thống điều trị thanh toán qua bảo hiểm y tế (BHYT). Nhưng tỷ lệ bệnh
nhân có thẻ BHYT hiện rất thấp.
40% người “có H” tham gia bảo hiểm y tế
Theo
báo cáo của Bộ Y tế, hiện nay, tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ BHYT bình
quân chỉ đạt khoảng 40%, chỉ bằng 1/2 so với mức 79% (tỷ lệ người dân
nói chung của cả nước) có thẻ BHYT. Các nguyên nhân chính là: Người
nhiễm HIV đa số có hoàn cảnh kinh tế rất khó khăn, không có tiền mua
BHYT; nhiều người sống lang thang, không có hộ khẩu, không có nơi cư trú
ổn định nên không được hưởng các chính sách hỗ trợ BHYT; họ lo sợ bị kỳ
thị, phân biệt đối xử nếu tham gia BHYT...
Một nguyên nhân khác
là thời gian qua do người nhiễm HIV được điều trị ARV miễn phí nên chưa
thấy sự cần thiết của BHYT. Thêm vào đó, để ký kết hợp đồng với BHYT để
chi trả qua Quỹ Bảo hiểm Y tế, các cơ sở chăm sóc, điều trị HIV/AIDS
phải được kiện toàn. Song việc này ở các địa phương chậm, đến tháng
6/2016, vẫn còn 64% cơ sở đang kiện toàn, làm ảnh hưởng đến mục tiêu
100% cơ sở điều trị có thể thanh toán điều trị HIV/AIDS cho bệnh nhân
qua BHYT từ tháng 1/2017.
Từ năm 2017, nhiều khoản viện trợ cho
các đối tượng bị nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam bị cắt giảm, với lộ trình
đến năm 2018 sẽ cắt giảm hoàn toàn các khoản viện trợ. Trong khi đó,
ngân sách nhà nước chỉ có 100 tỷ đồng cho ARV, và chỉ cấp thuốc ARV cho
các đối tượng ưu tiên theo luật. Trong khi đó, chi phí điều trị cho
người nhiễm HIV/AIDS lại rất lớn và thời gian kéo dài.
Hướng tới 100% bệnh nhân HIV/AIDS được miễn phí ARV
Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2188/QĐ-TTg ngày 15/11/2016,
quy định việc thanh toán thuốc kháng vi rút được mua sắm tập trung cấp
quốc gia sử dụng nguồn quỹ khám bệnh, chữa bệnh BHYT và hỗ trợ người sử
dụng thuốc kháng vi rút HIV từ quỹ BHYT. Đây là quyết định kịp thời nhằm
tạo điều kiện cho người nhiễm HIV được tiếp cận khám, chữa bệnh bằng
thẻ BHYT, trong đó, quy định rất rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành đối
với Trung ương và sở, ngành ở địa phương cũng như quy định trách nhiệm
của UBND tỉnh, thành bố trí kinh phí mua thẻ BHYT cho 100% người nhiễm
HIV.
Đấu thầu tập trung và thanh toán tập trung là một cách đổi
mới ưu việt của Quyết định 2188. Việc này nhằm thay đổi phương thức cấp
tiền, phương thức thanh toán tập trung sẽ đảm bảo tính minh bạch, giảm
thiểu tốt đa các thủ tục hành chính nhưng hạn chế việc thay đổi mạng
lưới phân phối.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Thủ
tướng đã chỉ đạo phải tạo điều kiện để 100% người nhiễm HIV/AIDS được
mua thẻ BHYT. Do đó, Thứ trưởng yêu cầu các tỉnh/thành phải triển khai
ngay chỉ đạo này của Thủ tướng.
Để tạo tâm lý thoải mái cho người
bệnh, ngành BHYT sẽ cho phép các bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS mua BHYT theo
hộ cá nhân, không mua theo hộ gia đình. Đồng thời, hình thức và quyền
lợi thẻ BHYT của người bệnh cũng không có sự khác biệt so với những thẻ
BHYT khác.
Đặc biệt, các đối tượng đang thụ án trong trại giam,
trại giáo dưỡng … sẽ được mua BHYT theo cá nhân để có điều kiện y tế tốt
trong quá trình điều trị bệnh HIV/AIDS.
Trước tỷ lệ kết nối giữa
ngành BHYT và các cơ sở điều trị HIV/AIDS quá thấp, Thứ trưởng yêu cầu
ngành y tế các địa phương đến hết quý I/2017 phải ký hợp đồng với BHYT,
để bảo đảm tính pháp lý trong vấn đề thanh toán và tạo điều kiện tốt
nhất cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS được điều trị theo BHYT .
Kế
hoạch quản lý người bệnh tại địa phương sẽ được gửi về cho Cục Phòng,
chống HIV/AIDS trước 31/12/2016 để đơn vị thực hiện mua thuốc điều trị
cho bệnh nhân. Hướng tới nâng tỷ lệ bệnh nhân điều trị HIV/AIDS có BHYT
đạt khoảng 80% trước tháng 6/2017.
Đối với vấn đề đồng chi trả,
trên nguyên tắc bệnh nhân tự chi trả chi phí cho điều trị, riêng đối với
thuốc ARV sẽ trích miễn phí từ các nguồn quỹ của địa phương. Do đó,
tiến tới 100% bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS sẽ được cung ứng thuốc ARV miễn
phí. Theo Thứ trưởng, ARV không chỉ điều trị cứu sống bệnh nhân, nâng
cao chất lượng cuộc sống của người bệnh mà còn mang tính chất phòng dịch
HIV/AIDS cho cộng đồng.
(TTXVN)