Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn nhân lực chất lượng cao, Hải Phòng đã triển khai nghiêm túc Chỉ thị số 37-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đào tạo nhân lực có tay nghề cao” với những giải pháp chủ động, quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả.  

 Với sự chỉ đạo sát sao và quyết tâm của Thành ủy, sự vào cuộc của các cấp chính quyền, sở, ban, ngành, đến nay, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp tương đối phát triển, đáp ứng nhu cầu dạy và học nghề. Thành phố đã sắp xếp, quy hoạch lại mạng lưới các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Hải Phòng là một trong những trung tâm giáo dục, đào tạo lực lượng lao động lành nghề với 59 cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho trên 100 nghề, trong đó có 63 lượt nghề trọng điểm, 21 nghề cấp độ quốc tế, 13 lượt nghề cấp độ khu vực ASEAN và 29 lượt nghề cấp độ quốc gia. Một số lĩnh vực ngành nghề được chú trọng như: công nghệ thông tin, kế toán doanh nghiệp, quản lý và kinh doanh nông nghiệp, công nghệ ô tô, đào tạo lái xe ô tô, quản trị lữ hành, quản trị nhà hàng, công nghệ hàn, cơ điện tử, điện công nghiệp, kỹ thuật chế biến thủy sản... Đặc biệt, một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn được quan tâm đầu tư các nghề trọng điểm. Nhờ vậy, học sinh, sinh viên được học tập và thực hành trong điều kiện thuận lợi, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề.

Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chú trọng việc gắn quy hoạch, kế hoạch phát triển nguồn nhân lực có tay nghề cao với quy hoạch phát triển kinh tế của thành phố; thực hiện đồng bộ các chính sách phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Theo đó, thành phố tiếp tục đẩy mạnh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển nhanh và mạnh công nghiệp và dịch vụ, hoàn thiện kết cấu hạ tầng. Thành phố đã chủ động xây dựng chính sách khuyến khích đầu tư phù hợp với từng lĩnh vực trong khung pháp lý chung của Nhà nước; khuyến khích, hỗ trợ các thành phần kinh tế tham gia đào tạo, đầu tư kinh doanh, tạo nhiều ngành nghề mới, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động, doanh nghiệp sản xuất thuộc các ngành có hàm lượng công nghệ cao, xem đây là một trong những ưu đãi để thu hút đầu tư. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ giữa đào tạo và giải quyết việc làm tại các doanh nghiệp. Giáo dục nghề nghiệp đã dịch chuyển theo hướng gắn với thị trường lao động, dần đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, từng bước phù hợp với sự phát triển các nghề nghiệp trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ…

Lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tập trung đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ nội dung và chương trình đào tạo; phối hợp với các doanh nghiệp xây dựng, giáo trình theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực, tích hợp kỹ năng, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học vào thực hành tay nghề. Trong 5 năm, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn thành phố đã tổ chức xây dựng chương trình đào tạo đảm bảo thời gian thực hành chiếm từ 60% đến 70%. Trang thiết bị phục vụ thực hành cho người học được quan tâm đầu tư; công tác đánh giá và công nhận tốt nghiệp được thực hiện theo quy định, một số ngành, nghề liên kết có sự tham gia đánh giá của các tổ chức sử dụng lao động.

Song hành với việc đổi mới tổ chức, chương trình, nội dung, thành phố đặc biệt coi trọng công tác xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao. Theo đó, đội ngũ giáo viên dạy nghề được chuẩn hóa theo quy định, được sắp xếp bố trí hợp lý đảm bảo về số lượng cũng như chất lượng. Hằng năm, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy nghề từ nguồn ngân sách thành phố và chỉ đạo các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn thành phố xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng theo thực tế của đơn vị.

Việc hợp tác quốc tế trong công tác đào tạo nhân lực có tay nghề cao được thành phố coi là một trong những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy nghề, đưa nguồn lao động đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động trong nước và quốc tế. Đến nay, có 20 dự án đầu tư nước ngoài vào giáo dục nghề nghiệp Hải Phòng. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chủ động thực hiện, tiếp nhận sự hỗ trợ kỹ thuật từ các chuyên gia theo chương trình, dự án ODA, ADB và một số chuyên gia tình nguyện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc đào tạo nhân lực có tay nghề cao của Hải Phòng vẫn còn những hạn chế. Hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp chậm thay đổi theo yêu cầu phát triển thành phố. Cơ cấu, trình độ tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp chưa hợp lý. Chất lượng, hiệu quả đào tạo chưa cao, kỹ năng nghề nghiệp còn thấp, còn thiếu kinh nghiệm thực tế, khả năng cạnh tranh còn hạn chế, chưa sẵn sàng cho hội nhập quốc tế, dễ tổn thương trước những biến động của kinh tế quốc tế. Tỷ lệ lao động qua đào tạo từ trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp trở lên chưa cao và có dấu hiệu giảm dần, lao động phổ thông và lao động có chứng chỉ nghề sơ cấp còn phổ biến. Chưa đào tạo và hình thành được nguồn lao động có trình độ và có tay nghề cao.

Xác định nguồn nhân lực chất lượng cao giữ vai trò quyết định trong quá trình đổi mới, hội nhập, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thời gian tới, Hải Phòng tập trung cao việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị với quyết tâm thực hiện bằng được mục tiêu: “Xây dựng và phát triển Hải Phòng trở thành thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; động lực phát triển của vùng Bắc Bộ và của cả nước…”. Để thực hiện được mục tiêu trên, đòi hỏi thành phố đề ra các giải pháp đồng bộ và huy động tối đa nguồn lực, trong đó nguồn lực con người mang tính quyết định. Theo đó, công tác đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao là một trong những giải pháp quan trọng để tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố và đất nước. Một số nhiệm vụ giải pháp cần tập trung thực hiện là:

Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền các cấp cần quan tâm chỉ đạo quyết liệt hơn nữa trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, tạo sự nhất trí cao về nhận thức và hành động trong toàn Đảng bộ và nhân dân đối với công tác đào tạo nhân lực có tay nghề cao. Có chủ trương, chính sách mang tính đột phá để thu hút, tuyển chọn, sử dụng, đãi ngộ đối với nguồn nhân lực có tay nghề cao của địa phương, trong nước và nước ngoài làm việc, cống hiến cho thành phố.

Thứ hai, làm tốt quản lý nhà nước về đào tạo nhân lực nói chung và nhân lực có tay nghề cao nói riêng, nhất là công tác thống kê, dự báo về nhu cầu nguồn nhân lực có tay nghề cao. Có chiến lược phát triển nguồn nhân lực đúng đắn. Điều quan trọng nhất là phải dự báo đúng nhu cầu của thành phố, của vùng và cả nước.

Thứ ba, tổ chức đào tạo theo ngành nghề phù hợp, đáp ứng về quy mô và loại hình nhân lực có tay nghề cao. Cần xác định ngành nghề hoặc nhóm ngành nghề cho đúng, để tạo điều kiện thuận lợi cho người học và người tuyển dụng. Tập trung mở những ngành mới có nhu cầu về nhân lực có tay nghề cao như kinh tế biển, hàng hải, logistics, công nghiệp phụ trợ, du lịch… Chủ động nắm bắt và cập nhật những thông tin thị trường lao động, tăng cường gắn kết đào tạo với doanh nghiệp, tiếp tục thực hiện đồng bộ có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ học nghề; khuyến khích hợp tác và thành lập mới các cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài.

Thứ tư, đa dạng hóa phương thức đào tạo, tổ chức tốt các loại hình đào tạo lại. Đa dạng hoá việc huy động nguồn kinh phí đào tạo. Tập trung nguồn kinh phí đào tạo cho phát triển nguồn nhân lực kinh tế biển thông qua việc ưu tiên nguồn vốn từ ngân sách cho hoạt động này. Đẩy mạnh công tác quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp./.