Ngày 25/6, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược thuộc Học viện Quốc phòng Pháp (IRSEM) đã tổ chức tại Paris hội thảo “Tình hình an ninh tại Đông Nam Á và khu vực Biển Đông.”
Diễn giả chính của hội thảo là ông Rommel Banlaoi, giáo sư về quan hệ
quốc tế tại trường đại học Miriam, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu tình
báo và an ninh quốc gia của Philippines (CINNS).
Tham dự hội thảo có gần 100 đại biểu, gồm các giáo sư, học giả đến từ
các trường đại học và trung tâm nghiên cứu tại Pháp, các nhà ngoại giao,
và các nghiên cứu viên đến từ Học viện Quốc phòng Pháp.
Theo giáo sư Rommel Banlaoi, Trung Quốc là một con rồng đã thức dậy và
vươn lên mạnh mẽ. Thoạt đầu, rất nhiều người mong đợi rằng sự phát triển
của Trung Quốc sẽ mang lại tác động tích cực cho khu vực và thế giới.
Thế nhưng, sự thất vọng, hoài nghi và lo ngại đã dần xuất hiện.
Tình hình ngày càng đáng báo động khi Trung Quốc tiến hành hàng loạt các động thái gây bất ổn tại khu vực Biển Đông.
Để minh họa cho các hành động làm gia tăng căng thẳng trong khu vực,
giáo sư Rommel Banlaoi đã trích dẫn việc Trung Quốc điều tàu đến gây rối
các hoạt động của tàu tiếp tế Phillippines tại các khu vực do
Phillippines quản lý (Bãi Cỏ Mây), và đặc biệt là ngày 2/5, Trung Quốc
đã kéo giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou 981) vào hạ đặt trái
phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
“Rõ ràng hành động của Trung Quốc đã vi phạm những thỏa thuận quốc tế mà
nước này đã ký kết như Công ước Liên Hợp quốc về luật Biển năm 1982
(UNCLOS) và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Tất cả đều
phục vụ mục đích là cụ thể hóa tham vọng chiếm trọn Biển Đông thông qua
tuyên bố vô căn cứ Đường chín đoạn,” ông này nói.
Ông Banlaoi cũng chỉ rõ là sự phản đối của Việt Nam vượt ngoài dự tính
của Trung Quốc, tinh thần yêu nước cùng với quyết tâm bảo vệ chủ quyền
biển đảo của người Việt Nam lan rộng khắp cả nước và ngày càng trở nên
mạnh mẽ. Thực tế đã chứng minh rằng Việt Nam chưa bao giờ lùi bước trong
việc bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia, Trung Quốc cần phải hiểu
điều này.
Giáo sư Banlaoi cũng cho rằng tình hình bất ổn trong khu vực ngày càng
trở nên nghiêm trọng khi Trung Quốc tiếp tục tuyên bố đưa thêm bốn giàn
khoan nữa vào thăm dò ở khu vực Biển Đông.
Theo ông, để bảo đảm hòa bình và an ninh trong khu vực, vấn đề quan
trọng nhất hiện nay là Trung Quốc phải tôn trọng những gì họ đã thỏa
thuận và trên hết là các nước ASEAN phải có tinh thần đoàn kết vì chỉ có
đoàn kết và hợp tác mới góp phần giải quyết tình hình căng thẳng tại
Biển Đông.
Ông cũng cho rằng, những sự kiện giao lưu thể thao như giao lưu ngày 7/6
tại quần đảo Trường Sa giữa hải quân Philippines và hải quân Việt Nam
là một hoạt động hữu nghị, giúp tăng cường hiểu biết giữa các nước trong
khu vực, tuy nhiên, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối hoạt động này.
Liên quan đến quan hệ với Liên minh châu Âu (EU), ông cho rằng mặc dù EU
đã ra tuyên bố về tranh chấp tại Biển Đông, nhưng tuyên bố đó nhưng
chưa tương xứng với sức mạnh của tổ chức này. Cần phải có tiếng nói và
hành động mạnh mẽ hơn, bởi vì EU cũng có lợi ích tại khu vực này, không
thể vì lợi ích song phương với Trung Quốc mà bỏ qua lợi ích của cả khu
vực.
Nếu toàn bộ khu vực Đông Nam Á có ổn định thì EU mới có thể tăng cường
hợp tác mọi mặt với khu vực đó. Nếu không, Trung Quốc sẽ đạt được mục
đích là tiếp tục tạo ra “sự đã rồi” để tiến hành việc chiếm trọn Biển
Đông.
Giáo sư Rommel Banlaoi cũng nhấn mạnh rằng chủ nghĩa bá quyền và việc sử
dụng vũ lực không thể giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay ở Biển
Đông, nó chỉ đem lại những hậu quả tiêu cực, cần phải tiến hành các đối
thoại. Chỉ có các biện pháp ngoại giao và hòa bình mới giải quyết được
các bất đồng và tranh chấp.
Bên lề hội thảo, bà Marie-Sybille de Vienne, giáo sư về quan hệ quốc tế
tại Viện Ngôn ngữ và Văn minh phương Đông (INALCO) có trụ sở tại Paris,
Giám đốc Trung tâm Nam Á và Đông Nam Á, đã bày tỏ lo ngại khi nhận thấy
Trung Quốc sẵn sàng làm mọi cách để thể hiện rằng họ đã trở thành một
cường quốc, có thể làm gì tùy thích trong khi các nước Đông Nam Á không
có đủ phương tiện để ứng phó.
Bà Marie-Sybille de Vienne đánh giá không dễ nhìn thấy lối thoát cho sự
gia tăng căng thẳng hiện nay khi nó diễn ra cùng với sự tăng cường đều
đặn lực lượng răn đe chiến lược của Trung Quốc, xét cả ở khía cạnh quân
sự lẫn kinh tế. Có cảm giác rằng Trung Quốc đang thể hiện sức mạnh to
lớn của mình bắt đầu từ việc áp đặt trên thực địa khu vực trước khi
triển khai các tham vọng ra quy mô toàn cầu.
Bà cũng cho rằng, Trung Quốc cũng như tất cả các nước trong khu vực phải
thể hiện tinh thần trách nhiệm nhằm giảm bớt căng thẳng, phá bỏ bức
tường của sự mất lòng tin, hướng đến việc giải quyết một cách hoà bình
những tranh chấp về chủ quyền hiện có./.