Đề thi môn Ngữ văn kỳ thi vào lớp 10 tại TPHCM vừa qua đã yêu cầu thí sinh trình bày suy nghĩ về hai hiện tượng được cho là khá phổ biến trong giới trẻ hiện nay:

Một em 15 tuổi được mẹ chở đi đánh cầu lông. Xe bị va quệt, đồ đạc văng tung tóe. Trong khi người mẹ và người đi đường lúi húi nhặt đồ, em vẫn thờ ơ đứng nhìn. Khi mẹ nhặt đồ xong và lên xe, em còn thản nhiên dặn: “Lát về mẹ mua cho con ly chè”!

Một cậu học sinh khác có thể kể vanh vách về cách ăn mặc, sở thích của ca sĩ mình hâm mộ nhưng lại không thể trả lời về nghề nghiệp và sở thích của bố mẹ mình.

Khi đọc đề thi này, không ít học sinh "giật mình tự nhìn nhận về sự thờ ơ, vô cảm của bản thân mình với cha mẹ, những người thân yêu nhất của mình. Nhưng liệu các bậc cha mẹ khi đọc đề thi này có thấy rằng trong sự thờ ơ, vô cảm của con cái có lỗi của chính mình? Các bậc phụ huynh có trăn trở về những điều chưa ổn trong cách thức dạy dỗ con cái trong gia đình bấy lâu nay?

Ngày nay, đa số các gia đình chỉ có 1 hoặc 2 con. Ít con, điều kiện kinh tế khá giả, nên nhiều bậc cha mẹ chỉ tập trung chăm chút cho con, nhất nhất mọi thứ đều chiều theo con. Bọn trẻ không phải làm bất kỳ việc gì ngoài việc học. Chúng không biết rằng phải giúp đỡ bố mẹ nấu cơm, giặt giũ, dọn dẹp nhà cửa, cũng chẳng màng tới việc phải quan tâm, chăm sóc bố mẹ, ông bà và những người xung quanh. Có rất nhiều trẻ em hiện nay được gia đình nuông chiều quá mức mà trở nên thờ ơ, vô cảm trước mọi hoàn cảnh, thậm chí vô cảm đối với cả cha mẹ, người thân của mình. Nhiều thanh niên chỉ biết ăn chơi, đua đòi, “chạy” theo những thần tượng là ca sĩ, người mẫu… mà không hề nghĩ tới cha mẹ mình phải làm việc quần quật suốt ngày để kiếm tiền lo từng miếng ăn, cái mặc cho các con. Sự ích kỷ trong lối sống của giới trẻ nhiều khi không phải do bản tính của các em, mà đó là hậu quả của việc cha mẹ không chú ý dạy dỗ con cái, nên xảy ra tình trạng "Bé không vin, cả gãy cành".

Ngày xưa các cụ có câu “Cha mẹ sinh con, trời sinh tính”, nhưng thực tế đã chứng minh rằng tính cách của con người được quyết định bởi chính cách dạy dỗ của gia đình và xã hội. "Dạy con từ thuở còn thơ", việc dạy dỗ con cái là công việc đầy tình yêu thương và bền bỉ. Giống như phù sa bồi đắp nên bờ bãi, nhận thức của các em được đắp bồi từng ngày và trưởng thành theo năm tháng. Nếu như các bậc cha mẹ quan tâm, uốn nắn cho con cái từng việc nhỏ, thì chắc chắn sẽ hạn chế những ứng xử đáng buồn của các em. Nhiều gia đình đầu tư rất nhiều tiền cho con đi học đủ các lớp kỹ năng sống mà quên rằng kỹ năng tốt nhất được học từ chính trong gia đình, từ bố mẹ, ông bà, anh chị em- những người thân thiết nhất của mình.

"Sóng trước đánh đâu, sóng sau đổ đấy". Cha mẹ là tấm gương với các con, có tác động rất lớn tới lối suy nghĩ và cách sống của các con. Nếu bố mẹ biết yêu thương, chia sẻ với nhau trong mọi công việc, trung thực, thẳng thắn, rộng lượng, đùm bọc những người khó khăn, thì chắc chắn các con của họ cũng sẽ biết quan tâm đến những người xung quanh. Nếu những người lớn trong gia đình phân tích một cách cặn kẽ cho các con về cả mặt tốt và xấu của đồng tiền, thì chắc chắn trẻ em sẽ tự hào về sự giàu mà sang, biết xấu hổ vì nhiều tiền mà đớn hèn. Trẻ em cần được dạy rằng sự giàu có là tốt, nếu như sự giàu có đó được tạo dựng bằng chính trí tuệ, sức lực, bằng bàn tay và khối óc của các em, với sự minh bạch và đường hoàng. Nhưng giàu có sẽ bị phỉ báng, nếu là sự làm giàu bằng mọi thủ đoạn xấu xa, gian dối, lọc lừa. Hãy cảnh báo cho các em đừng quá đề cao tiền bạc, của cải, mà coi nhẹ những cảm xúc, tình yêu thương. Bởi vì như thế là Tiền Bạc tỷ lệ nghịch với Hạnh Phúc. Sống trong nhung lụa, giàu sang mà bất hạnh thì cuộc sống mất hết ý nghĩa.

Từng ngày, từng ngày, qua những việc làm cụ thể, qua những lời dạy bảo ân cần, các bậc cha mẹ sẽ dạy cho các con lối sống dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất cũng phải biết chia sẻ, hy sinh, giàu lòng tự trọng.

Để biết yêu thương cũng cần phải học. Mà trước hết là học yêu thương từ chính trong tổ ấm gia đình của mình./.

- Mai Hồng -