Sáng 21/10/2016, tại xã Ninh Vân, thị xã Ninh Hòa,Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh Khánh Hòa tổ chức Lễ dâng hương, dâng hoa kỷ niệm 55 năm ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển (23/10/1961 – 23/10/2016). Dự lễ có các đồng chí: Lê Thanh Quang - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Nguyễn Tấn Tuân - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Trần Sơn Hải – Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; Trần Ngọc Thanh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh; các đồng chí nguyên là lãnh đạo tỉnh, cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành, các huyện thị, thành phố trong tỉnh; lãnh đạo Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh, Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy, Học viện Hải quân, chính quyền, Nhân dân xã Ninh Vân. Đặc biệt có sự tham dự của các cựu chiến binh Đoàn tàu không số, lực lượng tại bến đón tàu.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh, đồng chí  Lê Thanh Quang - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy đọc diễn văn ôn lại lịch sử hào hùng, tri ân sự cống hiến, hy sinh của những cán bộ, chiến sĩ và lực lượng phục vụ bến của tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh: Cách đây tròn 55 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 23/10/1961, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Đoàn vận tải biển 759, với nhiệm vụ kịp thời chi viện vũ khí, thuốc men cho đồng bào, chiến sĩ miền Nam đánh Mỹ.

Đoàn 759 phát triển thành Lữ đoàn 125 Hải quân với phương châm “vừa học, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, táo bạo, bí mật, bất ngờ” đã trưởng thành cùng thực tiễn cách mạng, phát triển đội tàu của mình từ những con tàu gỗ dùng buồm, rồi tàu gỗ gắn máy và sau đó là những tàu vận tải vỏ sắt có trọng tải lớn. Những chiếc thuyền gỗ được ngụy trang thành tàu cá với hai lớp đáy chứa hàng dần được thay thế bằng những tàu vận tải cỡ lớn dưới vỏ bọc tàu dầu, tàu thương mại nước ngoài, vượt qua tầng tầng lớp lớp hệ thống hải quân tuần tiễu của Mỹ, ngụy để đưa hàng đến bến an toàn. Nói là những con tàu không số nhưng thực chất đó là những con tàu có số, qua những vùng biển khác nhau các con tàu lại được đổi số nhằm mục đích bí mật. Vận tải biển tuy rất gian nan, nguy hiểm, nhưng lại có ưu thế về tốc độ, thời gian và hiệu quả hơn so với vận tải đường bộ.

Mỗi chuyến tàu dời bến, những chiến sĩ Đoàn tàu không số vừa phải đối mặt với dông bão, sóng dữ của biển cả, vừa phải đối phó với những âm mưu đánh phá ác liệt của quân thù. Ra đi là xác định cảm tử, nên mỗi chuyến đi, các chiến sỹ đoàn tàu không số đều dự lễ truy điệu sống của đồng đội và chính mình. Có những chuyến đi, bị địch bao vây bốn phía, cả con tàu là một khối đoàn kết, trong đó thuyền trưởng và chính trị viên là trụ cột mẫu mực nhất. Khi thấy không thể thoát khỏi sự truy lùng của địch, để giữ bí mật cho tuyến đường, họ đã biến con tàu thành khối thuốc nổ khổng lồ lao vào tàu địch. Sự trung thành với cách mạng, sự hy sinh vô cùng anh dũng của cán bộ, chiến sỹ Hải quân nhân dân trong suốt thời gian thực hiện nhiệm vụ vận chuyển chi viện cho chiến trường. Mỗi khi nhắc tới họ, chúng ta không thể quên những tấm gương sáng ngời như Nguyễn Văn Hiệu, Hồ Đức Thắng, Đặng Văn Thanh, Bông Văn Dĩa, Phan Văn Nhờ, Nguyễn Phan Vinh và biết bao người con ưu tú đã anh dũng hy sinh cùng với con tàu mãi mãi nằm lại biển khơi.

Ở các điểm bến đón hàng thì cán bộ, chiến sĩ, Nhân dân không quản hiểm nguy, vượt qua sự kiểm soát gắt gao của Mỹ, ngụy, vận chuyển, cất dấu hàng hóa trong mưa bom, bão đạn của kẻ thù, sẵn sàng chiến đấu hy sinh bảo vệ tàu, bảo vệ hàng và sự an toàn của bến bãi.

Trong suốt 14 năm hoạt động, Đường Hồ Chí Minh trên biển đã huy động 1.879 lượt tàu thuyền đi gần 4 triệu hải lý trên biển, vận chuyển 152.876  tấn vũ khí, trang bị kỹ thuật, thuốc chữa bệnh và 80.026 lượt cán bộ chiến sỹ, trong đó có hàng trăm cán bộ cao cấp của Đảng từ Bắc vào Nam và từ Nam ra Bắc. Các chiến sỹ Đoàn tàu không số hơn 30 lần trực tiếp chiến đấu với tàu địch, đánh trả hơn 1.200 lượt máy bay tập kích, bắn rơi 5 chiếc và bắn cháy nhiều tàu xuồng của địch, đối mặt với 20 cơn bão lớn, vượt qua hàng trăm cuộc vây ráp của kẻ thù. Trong các lần chạm trán với Mỹ, ngụy, 19 tàu không số và 700 tấn hàng bị phá hủy. 94 liệt sỹ, những người con ưu tú của đoàn tàu “Không số” đã mãi mãi nằm dưới biển sâu. Đoàn 125 đã 2 lần được Đảng, Nhà nước phong danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 8 cá nhân và 5 tàu được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Trong thành tích chung đó, từ tối ngày 29/2/1968 đến 0 giờ 30 phút ngày 01/3/1968, tại vùng biển Ninh Vân -  Ninh Hòa, Tàu C235, do Trung úy Nguyễn Phan Vinh làm Thuyền trưởng chỉ huy, chở vũ khí từ miền Bắc chi viện cho miền Nam. Tàu vào đến cửa biển thôn Đầm Vân, bị địch phát hiện, chúng huy động 7 tàu chiến và máy bay yểm trợ bao vây tấn công tàu của ta. Trên bờ, tiểu đoàn Nam Triều Tiên rải quân bao vây phong tỏa. Toàn đội thủy thủ tàu ta đánh trả rất dũng cảm, đánh đắm một tàu địch, phi tang được hàng, cho nổ tàu, 14 cán bộ, chiến sĩ đội tàu, trong đó có Trung úy - Thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh hy sinh hết sức dũng cảm và đầy trách nhiệm. Toàn đội còn lại 5 đồng chí thoát vòng vây, chịu đói khát, tìm liên hệ với địa phương trở về miền Bắc bằng đường bộ.

Tàu C235 cùng Trung úy - Thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh và 13 đồng đội đã mãi mãi nằm lại vùng biển Ninh Vân. Tên anh đã viết nên bản anh hùng cả bất tử về tinh thần yêu nước, tinh thần chiến đấu bảo vệ con tàu và con đường huyền thoại. Ngày 25/8/1970, Trung úy,Thuyền trưởngNguyễn Phan Vinh, được Nhà nước truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và tên anh được đặt tên cho một đảo ở quần đảo Trường Sa.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy khẳng định. Kỷ niệm 55 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển, là dịp để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với công lao to lớn, sự hy sinh cao cả của các cán bộ, chiến sỹ “Đoàn tàu không số” nói chung, cán bộ, chiến sĩ Tàu C235 nói riêng. Những người con ưu tú đã làm nên con đường huyền thoại - đường Hồ Chí Minh trên biển – là một trong những nhân tố quan trọng góp phần thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Những thành tích và bài học kinh nghiệm về mở đường Hồ Chí Minh trên biển trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi là di sản vô cùng quý báu, phải được giữ gìn và tiếp tục phát huy trong tình hình mới.

Tại buổi lễ, các đoàn đại biểu đã dâng hương, dâng hoa tại Khu lưu niệm Di tích lịch sử Tàu C235; tưởng niệm và thả hoa trên biển tri ân, các anh hùng, liệt sĩ tàu C235 đã hy sinh tại vùng biển Ninh Vân – Thị xã Ninh Hòa và các anh hùng, liệt sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Hồng Thu