Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, vẫn còn một "khoảng trống" chưa cụ thể hóa và xử lý dứt điểm được đất lấn chiếm, bất hợp pháp.

Hiện trên cả nước vẫn còn tồn tại hàng nghìn khu vực có dân sinh sống trong những khu bị coi là bất hợp pháp từ nhiều năm nay mà chưa có hướng giải quyết. Nằm giữa trung tâm thành phố Hà Nội, khu Thái Hà (quận Đống Đa) là một khu dân cư đông đúc nhưng hàng trăm hộ dân ở đây vẫn bị coi là ở trên đất bất hợp pháp, không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do khu đất này đã được quy hoạch cho một dự án khác và rất nhiều hộ gia đình đang sống trên đất lấn chiếm. Mặc dù phần lớn người dân ở đây đều đồng tình, chấp nhận nộp thuế để có được giấy chứng nhận sử dụng đất và đều chấp nhận bao giờ Nhà nước lấy, quy hoạch, mở đường hoặc là làm các công trình người dân sẽ tuân thủ di dời, song niềm mong mỏi đó từ nhiều năm nay vẫn không được đáp ứng, kể cả việc được thực hiện nghĩa vụ thuế cho Nhà nước.

Trước thực trạng ở lại thì bị coi là bất hợp pháp, thực hiện nghĩa vụ thuế nhà đất cũng không được chấp nhận, dư luận cho rằng Nhà nước cần có biện pháp giải quyết dứt điểm. Nhiều ý kiến cho rằng, những khu đất bất hợp pháp Nhà nước nên tính đến các giải pháp thu hồi, bởi sau khi lấn chiếm nếu được nộp thuế, người dân sẽ có biên lai và coi đó là bằng chứng tranh tụng về quyền sở hữu và buộc Nhà nước phải bồi thường khi muốn giải tỏa phục vụ cho các dự án công trình khác... Vì vậy, không nên đánh thuế các diện tích đất đã lấn chiếm và không công nhận quyền sở hữu cho các hộ đã lấn chiếm đất tại các khu vực như thế này. Về lâu dài, Nhà nước cần phải kiên quyết thu hồi diện tích đất đo để phục vụ cho đúng mục đích và lợi ích chung của toàn xã hội. Mặc dù sẽ vấp phải không ít khó khăn khi thực hiện thu hồi các diện tích đất bất hợp pháp này vì ngay trong các khu vực này cũng đã có những hộ được cấp giấy chứng nhận ở thời điểm trước và thậm chí diện tích trên giấy chứng nhận ít những diện tích được chủ hộ lấn chiếm ra nhiều...

Ông Phùng Quốc Hiển - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội cho biết: “Về nguyên tắc tất cả các loại đất đang được sử dụng đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước vì đất là tài sản của toàn dân. Nếu chúng ta không thu thuế đất của các đối tượng này thì rõ ràng là không công bằng vì họ đã có đất mà lại không phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước. Do đó, tất cả đối tượng này đều phải nộp thuế. Hiện nay, Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội đã đưa ra đề xuất giải pháp cho vấn đề này là, những người lấn chiếm sử dụng đất bất hợp pháp sẽ phải nộp với mức thuế cao hơn so với mức bình thường”.

Như vậy, trong cả ba trường hợp thu thuế, thu hồi và vẫn thu thuế nhưng không coi đó là căn cứ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và bằng chứng tranh tụng đối với những khu đất bất hợp pháp đều khó có thể giải quyết được những mâu thuẫn nội tại. Trước sự phức tạp của vấn đề này, nhiều chuyên gia cho rằng, việc để tồn tại các khu đất lấn chiếm bất hợp pháp chính là sự yếu kém trong công tác quản lý của các cơ quan liên quan. Vì vậy, trong Luật cũng cần có những quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm của các đơn vị có liên quan đến việc quản lý đất đai./.