Ðại hội đảng bộ cơ sở thí điểm bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư và phó bí thư là chủ trương rất mới, nhằm thực hiện quyền dân chủ trực tiếp của các đại biểu dự đại hội. Tổng hợp kết quả bầu cử trong 32 đại hội đảng bộ cơ sở ở Phú Thọ cho thấy số lượng danh sách ứng cử cấp ủy tại đại hội đều có số dư từ 15% trở lên. Cơ cấu nữ bảo đảm yêu cầu, tuổi trẻ được tăng cường hơn nhiệm kỳ trước. Các đại hội đều bầu một lần đủ số lượng ban chấp hành. Cụ thể với tổng số nhân sự giới thiệu trong danh sách bầu ban chấp hành ở 32 đảng bộ là 522 đồng chí, tỷ lệ số dư đạt 18,45%. Số lượng cấp ủy viên đã bầu được là 466 đồng chí, đạt 100% số lượng cần bầu. Tổng số các đồng chí trong danh sách bầu ban thường vụ đảng ủy tại các đại hội là 156 đồng chí (đạt số dư với số lượng để bầu là 21,8%). 125 đồng chí trúng cử ban thường vụ khóa mới (đạt tỷ lệ 100%, tái cử chiếm gần 61%). Về bầu bí thư và phó bí thư, trong tổng số 32 bí thư cấp ủy bầu tại đại hội có 23 đồng chí tiếp tục tái cử, chín đồng chí mới tham gia. Các đồng chí này hầu hết có độ tuổi từ 40 đến 55 (28 đồng chí chiếm 87,5%). Về trình độ, tất cả các đồng chí bí thư cấp ủy đều có trình độ chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị từ trung cấp trở lên. Về phó bí thư, trong tổng số 54 phó bí thư đảng ủy được bầu (tỷ lệ tái cử đạt gần 64%; là nữ đạt gần 13%). Làm thế nào để phát huy dân chủ trực tiếp trong bầu cử tại đại hội và bảo đảm cơ cấu nhân sự gắn với quy hoạch cán bộ?

Trả lời câu hỏi của chúng tôi, đồng chí Bùi Trung Thành, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy nêu kinh nghiệm: Một mặt cấp ủy các cấp lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành thí điểm đại hội phải thực hiện đúng quy trình, quy chế và Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương về chế độ bầu cử. Mặt khác, trước đại hội, ban thường vụ cấp ủy cấp trên cơ sở đã chủ động thực hiện việc sắp xếp, bố trí cán bộ, tạo điều kiện thuận lợi để các cấp ủy cấp dưới trực tiếp chủ động xây dựng phương án nhân sự trình đại hội. Trong quá trình chuẩn bị nhân sự, chúng tôi đã coi trọng việc đánh giá, nhận xét công khai đội ngũ cán bộ là ủy viên ban chấp hành đương nhiệm và dự nguồn cấp ủy trong quy hoạch. Ở những địa phương, đơn vị có vấn đề nổi cộm đều được chỉ đạo tập trung kiểm tra, thanh tra kết luận rõ mức độ sai phạm. Cấp ủy xử lý kịp thời các vấn đề có liên quan đến công tác nhân sự, trước khi bước vào đại hội. Có thể thấy rằng, Phú Thọ đã triển khai đồng bộ, hiệu quả các vấn đề nêu trên, kết quả là nhân sự cấp ủy khóa mới nhìn chung bảo đảm được tiêu chuẩn, cơ cấu hợp lý, chất lượng nâng lên rõ rệt, nhất là trình độ văn hóa, chuyên môn, lý luận chính trị.

Những hạn chế, bất cập cần khắc phục

Từ các đại hội thí điểm cấp cơ sở ở Phú Thọ, chúng tôi thấy về công tác chuẩn bị văn kiện trình đại hội, cơ bản đã được các cấp ủy chỉ đạo chặt chẽ, công phu cả về nội dung, bố cục và phương pháp lấy ý kiến đóng góp của đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, văn kiện của một số đơn vị còn dài, tính khái quát chưa cao, chưa nêu được giải pháp mang tính đột phá trong nhiệm kỳ tới. Ở một số báo cáo, phần công tác xây dựng Ðảng đề cập chưa sâu, chưa ngang tầm với vị trí của nhiệm vụ then chốt. Một số đại hội, chưa dành thời gian thỏa đáng để bàn thảo những nhiệm vụ trọng tâm, các giải pháp mang tính đột phá. Thực tế cho thấy năng lực và kinh nghiệm tổ chức, điều hành đại hội của một số đồng chí cấp ủy viên còn hạn chế.

Về công tác chuẩn bị nhân sự và kết quả bầu cử, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Phú Thọ cho biết, có những cấp ủy khóa mới tuy được tăng cường về số lượng và chất lượng so với nhiệm kỳ trước, song cơ cấu chưa bảo đảm yêu cầu đề ra. Nhiệm vụ kiện toàn cấp ủy của một số đại hội chưa đạt yêu cầu. Còn những đại hội đảng bộ cơ sở các đồng chí lãnh đạo chủ chốt đương nhiệm dự kiến tái cử nhưng khi bầu không trúng cấp ủy (Có hai đồng chí bí thư đương nhiệm dự kiến tham gia cấp ủy khóa mới nhưng không trúng cử vào ban chấp hành). Có ý kiến cho rằng, ở những nơi đó, cấp ủy chưa chỉ đạo chặt chẽ công tác nhân sự, còn nể nang, có biểu hiện cục bộ nên giới thiệu nhân sự tham gia cấp ủy tín nhiệm đạt thấp. Ý kiến khác lại cho rằng, đó là sự lựa chọn đúng đắn của đại hội. Tình hình đó có nguyên nhân từ việc nắm bắt, phát hiện và xử lý thông tin của cấp ủy và cơ quan chức năng ở một số cơ sở chưa kịp thời. Kinh nghiệm của Thành ủy Việt Trì với những trường hợp trong dự kiến nhân sự mà cán bộ, đảng viên tín nhiệm thấp, cấp ủy nên vận động các đồng chí này không tham gia ứng cử.

Quá trình thực hiện thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cơ sở ở Phú Thọ cho thấy: Trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội cần mở rộng dân chủ, tiếp thu tối đa ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng các văn kiện và công tác nhân sự cấp ủy của đại hội. Trong lãnh đạo và tổ chức thực hiện phải kiên quyết, phân công nhiệm vụ rõ ràng, đề cao trách nhiệm cá nhân. Cấp ủy cần nắm chắc tình hình và xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh trong quá trình tiến hành đại hội, nhất là việc xử lý các khiếu nại, tố cáo và những vấn đề về nội bộ. Cấp ủy cấp trên theo dõi sát sao, cho ý kiến chỉ đạo cụ thể, kịp thời để giúp cho cấp ủy cơ sở xây dựng văn kiện trình đại hội và xây dựng phương án nhân sự bảo đảm chất lượng.

Ðồng chí Hoàng Dân Mạc, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phú Thọ nhấn mạnh: Trước hết, cấp ủy đảng các cấp phải coi trọng và tổ chức tốt việc quán triệt sâu sắc mục đích, yêu cầu, quan điểm chỉ đạo của Trung ương và cấp ủy cấp trên đối với công tác tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, nhất là việc thực hiện thí điểm chủ trương đại hội trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy. Mỗi đảng bộ coi trọng nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của tập thể và cá nhân cấp ủy; tạo sự nhất trí cao trong cán bộ, đảng viên và sự đồng thuận của nhân dân trong quá trình chuẩn bị, và tổ chức đại hội và cả trong triển khai đưa nghị quyết vừa được đại hội đề ra vào cuộc sống.

Từ thực tiễn thực hiện thí điểm đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy ở Phú Thọ cho thấy đây là chủ trương mới, cần được tổng kết, rút kinh nghiệm để từng bước hoàn thiện quy trình trước khi áp dụng rộng rãi./.

(Theo Nhân Dân)