Đây là một hoạt động văn hóa có ý nghĩa, lần đầu tiên được tổ chức với quy mô lớn giới thiệu về nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam. Chương trình do Trung tâm Triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam chủ trì, phối hợp với Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Viện Âm nhạc, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch các tỉnh thành phố và các đơn vị liên quan tổ chức.

Tại buổi họp báo chiều 21/1, ông Từ Mạnh Lương, Trưởng ban tổ chức, giám đốc trung tâm triển lãm văn hóa – nghệ thuật Vân Hồ cho hay nội dung của Chương trình sẽ bao gồm các hoạt động Triển lãm, trình diễn và giới thiệu về các nhạc cụ truyền thống của các dân tộc Việt Nam trên khắp các vùng, miền đất nước.

Cụ thể là 800m² của nhà trưng bày M3 sẽ được sử dụng để trưng bày các loại nhạc cụ truyền thống của các dân tộc Việt Nam nhằm giới thiệu một cách tổng thể về văn hóa và âm nhạc tộc người ở Việt Nam. Ngoài phần thể hiện đặc trưng văn hóa Việt Nam như: trống đồng, rồng, cồng chiêng…, sẽ có những cụm tượng của các dân tộc cư trú theo 6 vùng văn hóa trong tư thế biểu diễn nhạc cụ: người Thái thổi khèn bè, người Tây Nguyên đánh cồng chiêng, người Mông múa khèn, người Pà Thẻn thổi sáo, người Chăm kéo đàn Ka Nhi, người Khơ me biểu diễn nhạc ngũ âm hay trống đứng. Tại khu trưng bày này, các hiện vật sẽ tập trung giới thiệu và nhấn mạnh tính dân gian của nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam, thể hiện bản sắc văn hóa vùng và tộc người, thể hiện yếu tố cộng cảm của con người gửi tới trời, đất và thần linh và con người làm nên bản sắc văn hóa tộc người và văn hóa vùng…

Nhạc cụ truyền thống được trưng bày chọn lọc, phân theo các vùng, miền văn hóa. Vùng Đồng bằng Bắc bộ sẽ trưng bày sưu tập con rối trong múa rối nước và các loại nhạc cụ: đàn bầu, sáo trúc, đàn nguyệt, đàn tranh, trống, nhị, phách; các loại nhạc cụ hát chèo: trống đế, đàn nhị, đàn Hồ, sáo, tiêu; nhạc cụ hát ca trù: phách, đàn đáy, trống chầu; nhạc cụ dùng trong hát văn: đàn nguyệt, phách, thanh la, trống chầu.

Nhạc cụ của các tộc người vùng thung lũng và núi cao phía Bắc độc đáo và đặc sắc với cây đàn tính sử dụng trong âm nhạc và nghi lễ tôn giáo của người Tày; trống tang sành của người Sán Chay; khèn bè của các tộc người Thái, Lào, Lự; thanh la, não bạt, trống, kèn, chuông lắc, khèn, sáo, nhạc sóc, não bạt, chuông lắc, lềnh phài…của các tộc người Tày, H’Mông, Dao, Lô Lô…

Phần triển lãm của vùng Duyên hải miền Trung thể hiện: hình tượng tháp Chăm, không gian lễ hội Ka tê, biểu tượng Linga –Yoni, trưng bày các loại nhạc cụ điển hình: trống Parnưng, trống Ghi năng, kèn Saranai… trình diễn đánh trống Paranưng, kèn saranai, hát và đàn Ka nhi trong lễ Ka tê do Học viện Âm nhạc đảm nhiệm.

Vùng Trường Sơn - Tây Nguyên sẽ ấn tượng với cồng chiêng, trống, sáo đinh năm, kèn sừng trâu, đàn T’rưng, đàn đá, trồng da voi, khèn bầu, kèn môi, đàn ống tre, lục lạc…trưng bày trong cảnh quan cư trú, lễ hội, sinh hoạt văn hóa.

Không gian trưng bày vùng đồng bằng Nam Bộ tại triển lãm sẽ thể hiện hình ảnh đặc trưng văn hoá vùng thông qua các khối ảnh lớn làm nền. Cột kiến trúc tái hiện không gian với hình tượng cây thốt nốt với hệ thống bục dưới dạng hình tượng giồng đất để trình diễn dàn nhạc ngũ âm, đờn ca tài tử…. Tại đây có nhóm nghệ sỹ biểu diễn dàn nhạc ngũ âm.

Nhạc cụ truyền thống của 6 tỉnh, thành phố là TP Hà Nội, tỉnh Sơn La, tỉnh Thừa Thiên Huế, tỉnh Quảng Nam, TP Hồ Chí Minh, tỉnh Sóc Trăng cũng đều có các khu trưng bày riêng.

Đặc biệt, tại không gian trưng bày nhà M3 sẽ làm nổi bật các nhạc cụ được sử dụng trong 4 loại hình nghệ thuật của Việt Nam được UNESCO công nhận Di sản văn hoá thế giới: Không gian Văn hoá cồng chiêng, Nhã nhạc Cung đình Huế, Ca trù, Quan họ.

Theo nhạc sĩ Đào Đăng Hoàn, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, có những nhạc cụ du nhập được Việt Nam hóa, đi sâu vào đời sống tâm hồn người Việt, mang đậm giá trị truyền thống. Bởi thế, Triển lãm còn trưng bày các loại nhạc cụ truyền thống đã cải tiến: đàn nhị, đàn tỳ bà, đàn nguyệt, đàn bầu điện, đàn K’lôngpút theo hệ thống 7 âm, đàn T’rưng 3 dàn theo hệ thống 12 âm, đàn T’rưng cải tiến của NSND Đỗ Lộc, Sáo Trúc cải tiến theo hệ thống 12 âm, đàn Tứ Trầm điện theo kiểu Ghitaer Bass (nhạc cụ điện tử), sáo Mèo cải tiến của NSND Kim Vĩnh( Lào Cai), đàn Tranh cải tiến của NSND Đỗ Phương Bảo bộ gõ như Sênh sửa, Cóc, dàn mõ…

Chương trình biểu diễn nhạc cụ truyền thống chào mừng 80 năm thành lập Đảng CSVN Được tổ chức tại Nhà hát lớn Hà Nội vào 19h30 ngày 1/2/2010 với sự tham gia của nhiều đoàn nghệ thuật đến từ các tỉnh, thành phố: Nhà hát ca múa nhạc Bông Sen - TP Hồ Chí Minh; đoàn nghệ thuật Kh’mer Sóc Trăng; Nhà hát nghệ thuật cung đình Huế; Nhà hát ca múa nhạc Thăng Long, Học viên Âm nhạc Quốc gia Việt Nam… Đây là chương trình nghệ thuật lựa chọn các tiết mục đặc sắc mang đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc của các vùng, miền, người tham gia trực tiếp là các nghệ nhân, nghệ sỹ, nhạc công chuyên hoặc không chuyên tại các địa phương với các hình thức biểu diễn ca múa nhạc dân tộc, trình diễn nhạc cụ dân tộc…

Đồng thời, Triển lãm có sự giới thiệu của các nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu về các loại nhạc cụ, tư liệu, tài liệu liên quan đến việc giảng dạy bộ môn nhạc cụ truyền thống.

Khách thăm quan cũng sẽ được thưởng lãm nhạc cụ truyền thống của các dân t ộc Việt Nam qua triển lãm ảnh. Nhiều hình ảnh nhạc cụ gắn với sự biểu diễn của nghệ sĩ, không gian lễ hội và văn hóa cộng đồng sẽ được thể hiện qua những bức ảnh giàu tính nghệ thuật.

Nhấn mạnh ý nghĩa của Triển lãm này, ông Từ Mạnh Lương cho biết, đây là sự kiện nhằm tôn vinh nét văn hoá đặc sắc truyền thống, động viên khích lệ đồng bào trong việc bảo tồn, phát huy nhạc cụ truyền thống trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

* Thi biểu diễn nhạc cụ truyền thống dành cho thiếu niên:

Trong khuôn khổ Triển lãm, Ban Tổ chức phối hợp với Báo Thiếu niên Tiền phong và Quỹ học bổng Vừ A Dính tổ chức Thi biểu diễn nhạc cụ truyền thống dành cho thiếu niên trong hai ngày 30 và 31/1/2010.

Đối tượng dự thi là tất cả các em thiếu niên từ 10 đến 15 tuổi không phân biệt nam nữ, dân tộc (có mở rộng tới trẻ em khiếm thị) có khả năng biểu diễn một trong các nhạc cụ dân tộc: đàn nhị, đàn tranh, sáo và tiêu, đàn bầu, đàn nguyệt, đàn t’rưng, khèn, kèn bầu, đàn tính, dàn trống, cồng chiêng, đàn đá, đàn Klông- pút, kèn lá, đàn môi.

Cơ cấu giải thưởng: Giải A: 05, giải B: 10 giải, giải C: 15 giải, giải khuyến khích: 20 giải và bằng chứng nhận. Ban Giám đốc Quỹ học bổng Vừ A Dính sẽ trao học bổng và giấy khen cho các thí sinh là người dân tộc thiểu số đạt giải cao tại cuộc thi.

* Chương trình “Gặp gỡ, giao lưu học sinh, sinh viên tiêu biểu dân tộc thiểu số các trường VHNT, Thể dục thể thao và du lịch thuộc Bộ VH – TT&DL khu vực phía Bắc” diễn ra vào ngày 2/2/2010 tại Trung tâm Triển lãm VHNT Việt Nam với sự tham gia của hơn 300 học sinh, sinh viên tiêu biểu dân tộc thiểu số. Tối 2/2, cũng sẽ diễn ra chương trình văn hóa nghệ thuật của học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số với chủ đề: Mừng Đảng - Mừng Xuân - Mừng đất nước đổi mới.

PV