Cùng với hàng tỷ người trên khắp thế giới, những ngày này người hâm mộ bóng đá ở Việt Nam đang háo hức với những trận cầu hấp dẫn, đẳng cấp từ nước Nga. Ngày hội bóng đá thế giới diễn ra 4 năm một lần mang đến bầu không khí sôi động, náo nhiệt cho mọi người, mọi nhà. Không ngoa khi nói rằng, bóng đá không chỉ là “ông vua” của các bộ môn thể thao mà còn là một loại hình văn hóa nghệ thuật đặc biệt.

Ở World Cup, mỗi trận cầu là một trạng thái cảm xúc, kết nối trái tim của người hâm mộ khắp bốn biển năm châu. Bóng đá mang lại cảm giác hạnh phúc, thăng hoa chỉ trong chớp mắt nhưng cũng có thể nhấn chìm trái tim ta trong thất vọng, đau đớn chỉ sau vài nhịp thở. Chính sự thiên biến khó đoán định và những khoảnh khắc xuất thần trên sân cỏ khiến nó chiếm lĩnh vị trí độc tôn trong trái tim hàng tỷ người trên Trái đất từ thế hệ này qua thế hệ khác...

Việt Nam là một trong những quốc gia có tình yêu bóng đá không thua kém bất cứ quốc gia nào trên thế giới. Những cung đường, làng quê, khu phố nhuộm đỏ rực màu cờ, biển người hâm mộ khi đội tuyển U.23 Việt Nam đoạt ngôi á quân châu Á cách đây chưa lâu là một minh chứng điển hình cho tình yêu bóng đá, văn hóa bóng đá của người Việt. World Cup 2018 cũng vậy. Để thưởng thức trọn vẹn những bữa tiệc bóng đá lớn nhất hành tinh, người Việt ta có muôn hình vạn trạng kiểu xem bóng đá, cổ vũ và ăn mừng chiến thắng hấp dẫn, độc đáo. Đó là những sân vận động được lắp đặt màn hình lớn. Đó là tập trung tại khuôn viên các nhà văn hóa, hội quán, khu du lịch, điểm vui chơi giải trí công cộng… để được thỏa thích reo hò. Đó là mô hình quán nhậu bóng đá, cà phê bóng đá, xe buýt bóng đá... Đặc biệt, còn có những làng nghề sản xuất “cúp vàng World Cup” phục vụ niềm đam mê của người hâm mộ. Cùng với báo chí, truyền thông, hàng triệu người Việt Nam đã phủ lên mạng xã hội những sắc màu rực rỡ của ngày hội bóng đá thế giới. Những kiểu thưởng thức bóng đá ấy chính là biểu hiện sinh động văn hóa bóng đá-văn hóa World Cup của người Việt.

Bên cạnh mang lại những giá trị tinh thần to lớn, hệ lụy từ mặt trái của trái bóng tròn cũng gieo rắc vào đời sống xã hội những hậu quả nặng nề. Tình trạng trộm cắp, cướp giật, cầm cố tài sản do thua độ xuất hiện cả ở thành thị và nông thôn. Không ít gia đình rơi vào cảnh kiệt quệ về kinh tế, hạnh phúc đổ vỡ. Lợi nhuận “khủng” từ cá độ bóng đá khiến nhiều đối tượng làm ăn phi pháp áp dụng công nghệ cao, tổ chức cá độ quy mô lớn gây hậu quả xấu về kinh tế, an ninh trật tự và đời sống văn hóa xã hội… Một số vụ án lớn về cá độ bóng đá bị cơ quan chức năng triệt phá thời gian qua là những dẫn chứng tiêu biểu.

Cái gì giá trị càng cao thì hệ lụy từ mặt trái của nó càng lớn. Đó là hai mặt của một vấn đề mang tính quy luật. Trách nhiệm của cộng đồng, xã hội là phát huy mặt mạnh, khắc chế những mặt trái, tiêu cực, ảnh hưởng xấu đến đời sống. Văn hóa bóng đá là thứ văn hóa đỉnh cao và đại chúng. Có những thứ đòi hỏi phải có sự vào cuộc rốt ráo của lực lượng chức năng, sự can thiệp mạnh mẽ của pháp luật, nhưng cũng có những thứ chỉ cần mỗi người hâm mộ tự điều chỉnh hành vi theo những chuẩn mực văn hóa là đã có thể giải quyết được.

Tại nhiều khu chung cư, khu phố, nơi vui chơi công cộng… ở TP Hồ Chí Minh, người dân đã treo các bảng, biển cổ vũ xem bóng đá lành mạnh, nhắc nhở mọi người tránh xa cá độ, vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục. Đó là những hình thức giáo dục trực quan sinh động. Biết tiết chế cảm xúc, hành vi để thưởng thức những trận đấu bóng đá lành mạnh là điều chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát trong phạm vi cá nhân, gia đình, cộng đồng dân cư. Sự nhắc nhở, khuyên can, ngăn chặn những hành vi quá khích ngay từ gốc sẽ góp phần làm cho ngày hội bóng đá thế giới và môi trường văn hóa bóng đá - văn hóa World Cup 2018 thêm lành mạnh, hào hứng, thăng hoa…/.

Phan Tùng Sơn (qdnd.vn)