Báo Tài chính quốc tế (Trung Quốc) ngày 9 tháng 2 đưa tin: nhiều báo đài nước ngoài đang phỏng đoán mối quan hệ Trung Quốc - Mỹ nhanh chóng tụt dốc có thể gây ra một cuộc “chiến tranh lạnh mới”, họ cho rằng hai nước này nhẫn nhịn mãi không chịu được cuối cùng bây giờ quyết tâm trừng trị đối phương.
Sẽ không có “chiến tranh lạnh mới”
Chẳng hạn báo Anh Nhà kinh tế viết: mối quan hệ Trung-Mỹ có thể là mối quan hệ quan trọng nhất trên thế giới ngày nay, thậm chí càng quan trọng hơn trong thế giới ngày mai, nhưng cuộc tranh cãi trong tuần qua khiến mọi người hiểu được mối quan hệ ấy nhạy cảm biết bao và tốc độ mất kiểm soát của nó nhanh chóng biết bao.
Báo Đức Tấm gương hàng ngày đăng bài Xung đột cũ, tranh cãi mới, nói Trung Quốc và Mỹ chưa từng yêu mến nhau.
Báo Nhật Sankei Shimbun viết: vòng xung đột Trung Quốc-Mỹ lần này gồm “5 mặt trận” là sự kiện Google, bán vũ khí cho Đài Loan, Obama tiếp Đạt-lai Lạt-ma, tăng tỷ giá đồng Nhân Dân Tệ và vấn đề hạt nhân Iran. Tờ báo cho rằng nền tảng sự phồn vinh của mối quan hệ Trung-Mỹ đã không còn nữa.
Thời báo Ấn Độ viết: mối quan hệ Trung Quốc-Mỹ đang có nguy hiểm trượt xuống thành một cuộc chiến tranh lạnh mới. Đây là một trò chơi đối kháng có rủi ro rất cao, cho thấy sau khi Obama lên nắm chính quyền, tình hình nồng ấm trong mối quan hệ ấy đã bắt đầu tụt dốc.
Trước các luận điệu kể trên của báo chí nước ngoài, có chuyên gia Trung Quốc cho rằng cách nói “chiến tranh lạnh” giữa Trung Quốc với Mỹ rõ ràng là quá sự thật. Ông Vương Phàm Giám đốc Viện nghiên cứu quan hệ quốc tế thuộc Học viện Ngoại giao Trung Quốc nói: mối quan hệ Trung-Mỹ bao năm qua không thoát ra khỏi sự ràng buộc của “lời nguyền ma quỷ của lịch sử”, nó không thể toàn bộ là tốt cũng không thể toàn bộ là xấu; quan điểm cho rằng hai nước sẽ xuất hiện “chiến tranh lạnh mới” cũng như ý nghĩ Trung Quốc và Mỹ “cùng thống trị thế giới” đều là sự hiểu nhầm quá ư đơn giản.
Một mối quan hệ hết sức phức tạp và tế nhị
Trang mạng tiếng Hoa của Australia đưa tin: dư luận Trung Quốc cho rằng sau một thời gian làm ầm ĩ vấn đề Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, hiện nay đã xuất hiện 3 hiện tượng trái ngược nhau: quan hệ 2 nước nguội lạnh nhưng cuộc thảo luận về mối quan hệ ấy lại nóng sốt ; giới truyền thông và các think-tank (nhóm chuyên gia cố vấn) rất hăng hái bàn thảo nhưng quan chức hai nước lại kín tiếng ; những người ngoài cuộc cho rằng quan hệ hai nước hỏng rồi nhưng những người trong cuộc lại nói tình hình vẫn kiểm soát được.
Cuối tháng 1 vừa qua tại Bắc Kinh đã diễn ra hoạt động bán công khai không cho phép ghi âm và đưa tin của các quan chức cấp cao Bộ Thương mại và Phái đoàn thương mại Mỹ. Trong hoạt động này, ông Hoa Kim Thanh Chủ tịch Hội Thương mại Trung Quốc-Mỹ tuyên bố trong 30 năm tới mối quan hệ kinh tế hai nước sẽ thực hiện 3 dự án nghìn tỷ đô-la. Đó là: tới năm 2039 sẽ thực hiện xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc đạt kim ngạch 1000 tỷ USD/năm; doanh số bán hàng tại Trung Quốc của các doanh nghiệp Mỹ đạt 1000 tỷ USD và đầu tư tại Mỹ của các doanh nghiệp Trung Quốc đạt 1000 tỷ USD. Sau tuyên bố đó, phía Mỹ cho rằng mối quan hệ hai nước trong nửa đầu năm nay sẽ xuất hiện nhiều cọ sát nhưng nửa cuối năm sẽ dần dần tốt đẹp, trong đó điểm quan trọng là cuộc đối thoại chiến lược và kinh tế Trung-Mỹ họp vào nửa cuối năm với 3 vấn đề lớn có tranh cãi nhiều là nâng giá đồng Nhân Dân Tệ, mở cửa thị trường tài chính và địa vị kinh tế thị trường của Trung Quốc. Cũng sau các hoạt động nói trên cả hai bên đều hiểu rõ là hiện nay không nên khuếch đại sự xung đột mà hợp tác vẫn là trục chính trong mối quan hệ Trung-Mỹ.
Thế nhưng mới đây nhất, hôm 11 tháng 2 người phát ngôn Nhà Trắng nói Tổng thống Obama sẽ tiếp Đạt-lai Lạt-ma vào ngày 18 tháng này. Ngay hôm sau, người phát ngôn bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố Trung Quốc thúc giục Hoa Kỳ phải hiểu được khía cạnh nhạy cảm của vấn đề Tây Tạng và tôn trọng chủ quyền Trung Quốc, Trung Quốc long trọng yêu cầu Hoa Kỳ hủy bỏ ngay quyết định về việc Tổng thống Obama gặp Đạt-lai Lạt-ma. Tin này cho thấy mối quan hệ hai nước có thể lại có sự leo thang căng thẳng mới.
Đồng thời tờ Nam Hoa Tảo Báo của Hồng Công ngày 11 đưa tin Trung Quốc đã cho phép tàu sân bay động cơ hạt nhân Nimitz của Mỹ được cặp cảng Hồng Công, 5000 binh sĩ Mỹ sẽ vui chơi ở đây 4 ngày kể từ 17 tháng 2.
Một chuyên gia quân sự Ma Cao nói: chắc chắn Mỹ muốn lợi dụng việc tàu Nimitz xin ghé thăm cảng Hồng Công để thăm dò thái độ của Trung Quốc trong tình hình mối quan hệ hai nước đang căng thẳng; ông cho rằng khả năng thành công của chuyến viếng thăm này vô cùng khó khăn, mọi người hãy chờ xem kết quả cuối cùng ra sao.
Nhật báo Kinh tế (Hồng Công) ngày 11 đưa tin: trong khi chính quyền Mỹ tỏ thái độ cứng rắn với Trung Quốc thì ngược lại một số nghị sĩ Mỹ trước đây chống Trung Quốc nay lại thúc giục Tổng thống Obama nên dựa trên lợi ích của hai nước để giải quyết mối bất đồng giữa hai nước.
Tờ Washington Post ngày 4 tháng 2 đăng bài Tại sao lại chống Trung Quốc? của George Gilder nêu lên một số lý do cho thấy Mỹ không nên chống Trung Quốc. Thí dụ: trong 30 năm qua Trung Quốc đã từ một kẻ địch biến thành một người bạn không thể thiếu của Mỹ; thực ra Trung Quốc và Mỹ cùng chịu đựng sự đe doạ của lực lượng Hồi giáo cực đoan ở mức như nhau, Trung Quốc chiếm phần rất lớn trong nền kinh tế tư bản toàn cầu mà lực lượng này muốn lật đổ. Ngoài ra Trung Quốc và Mỹ đều phụ thuộc như nhau vào công nghệ chế tạo của Đài Loan, cho nên sự đe doạ vũ lực của Trung Quốc đối với hòn đảo này về cơ bản chỉ là một màn kịch. Thực chất việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan cũng chẳng thể bảo vệ nổi hòn đảo này... Tác giả kết luận bằng câu hỏi: Chúng ta còn cần có bao nhiêu kẻ thù nữa?
(Theo Nhân Dân điện tử)