Trong quá trình nuôi tôm, trồng lúa, việc lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, vứt rác thải một cách bừa bãi, khai thác nguồn nước ngầm một cách vô tội vạ là nguyên nhân làm cho đất nông nghiệp bị suy thoái nặng nề, tầng nước ngầm đã tụt hơn 10 mét so với cách nay 15 năm (1997), kéo theo quá trình phèn hóa, mặn hóa, ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển bền vững trong sản xuất nông nghiệp.

Một trong những bất cập dễ nhận thấy trong quá trình chuyển dịch sản xuất ''lúa-tôm'' là do quá trình chuyển dịch cơ cấu sản xuất không theo quy hoạch, đã để lại những hậu quả nặng nề. Đơn cử như việc chuyển đổi đất lúa sang nuôi tôm, làm cho hàng ngàn héc-ta đất nhiễm mặn, môi trường nước bị ô nhiễm và ''chai hóa'' đất nuôi tôm - một trong những nguyên nhân dẫn đến tôm chết hàng loạt năm 2012, diện tích bị thiệt hại lên đến hơn 11 ngàn ha. Nếu thực hiện chuyển dịch ''bài bản'', công tác quy hoạch phải đi trước một bước để hình thành những tiểu vùng sản xuất, gắn với việc bố trí các ngành nghề sản xuất phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng tiểu vùng, hướng đến mục tiêu phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, quá trình sản xuất còn mang nặng tính tự phát, ngành quản lý luôn đi sau nông dân.

Trong khi đó việc bảo vệ môi trường sản xuất, chống ô nhiễm vẫn chưa được nông dân quan tâm đúng mức. Rác thải, nước thải từ ao tôm bị chết được bà con xử lý bằng hình thức ném xuống các kênh nội đồng, đưa thẳng ra kênh chung cộng đồng đang dùng, vì không có kênh thủy lợi riêng cho nghề nuôi tôm. Thực trạng trên cho thấy, ô nhiễm môi trường nông thôn không chỉ tác động xấu đến sản xuất, mà còn làm suy giảm nguồn tài nguyên, sự đa dạng sinh học, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững. Với ý nghĩa quan trọng ấy, việc có ngay giải pháp, hành động để bảo vệ môi trường nông thôn, trước khi quá muộn là điều rất cần thiết.

Huyện Đông Hải là nơi sản xuất, kinh doanh tôm giống lớn nhất tỉnh với hơn 180 cơ sở kinh doanh tôm giống, gần 330 trại sản xuất và ương tôm giống. Số cơ sở sản xuất, kinh doanh trên đáp ứng 100% nhu cầu giống trong nuôi trồng thủy sản của người dân địa phương và xuất bán ra các tỉnh. Theo thống kê của Ban chỉ đạo sản xuất huyện Đông Hải, mỗi năm, huyện sản xuất khoảng 6 tỷ con tôm giống. Tuy nhiên, chỉ có 50% lượng tôm giống được kiểm dịch và số mẫu được kiểm dịch này qua xét nghiệm chỉ đạt chất lượng hơn 50%. Riêng 50% tôm giống không qua xét nghiệm đều được nông dân thả nuôi trực tiếp.

Việc nuôi tôm không qua xét nghiệm là một trong nhiều nguyên nhân làm cho tôm nuôi của trên 1.720 hộ nông dân trong năm qua của huyện bị thiệt hại với diện tích hơn 4.200 ha. Bên cạnh đó, việc quản lý quảng cáo, kinh doanh các loại thuốc thú y thủy sản trên địa bàn huyện còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều công ty quảng cáo, bán hàng đến tận nông dân nhưng không xin phép của ngành quản lý. Qua kiểm tra, các công ty kinh doanh thuốc thú y thủy sản trên địa bàn huyện đều không xuất trình được giấy tờ của ngành chủ quản cấp phép tổ chức hội thảo, không có các văn bản chứng minh các sản phẩm đã qua khảo nghiệm hoặc được công bố chất lượng…

Theo ông Nguyễn Tấn Khương, Chủ tịch UBND huyện Đông Hải: “UBND huyện đã chỉ đạo Phòng NN&PTNT cùng các ngành, địa phương cần làm tốt hơn công tác quản lý chất lượng thuốc thú y thủy sản và việc tổ chức các hội thảo mang tính quảng cáo để bán sản phẩm; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đồng thời vận động người nuôi tôm có ý thức hơn trong bảo vệ môi trường, không sử dụng các loại hóa chất cấm”.

Từ tháng 6/2012 đến nay, huyện Đông Hải đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra nhiều cơ sở kinh doanh con giống, thuốc thú y thủy sản trên địa bàn huyện và xử lý một số trường hợp vi phạm về kinh doanh hàng ngoài danh mục: nhắc nhở, tuyên truyền các đại lý tuân thủ các quy định về chất lượng, nhãn mác, kinh doanh hàng hóa nằm trong danh mục của Bộ NN&PTNT cho phép kinh doanh, sử dụng./.

Cao Thăng - TTXVN