Sự bất đồng đó biểu hiện trên cả phương diện song phương lẫn đa phương. Hình thành Khu vực mậu dịch tự do chung cho cả khu vực Thái Bình Dương có tên “Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương” (TPP) là một trong những trọng tâm ưu tiên trong chính sách của Mỹ đối với khu vực và là mục tiêu của Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Hội nghị này.
Hội nghị cấp cao APEC tại Honolulu (Mỹ) đã kết thúc với cam kết của 21 nền kinh tế thành viên thúc đẩy hợp tác để tăng cường phát triển kinh tế và mậu dịch tự do hướng tới khu vực mậu dịch tự do chung. Song bất đồng quan điểm giữa Mỹ và Trung Quốc về thương mại và tiền tệ đã phần nào phủ bóng xuống Hội nghị này.
Sự bất đồng đó biểu hiện trên cả phương diện song phương lẫn đa phương. Hình thành Khu vực mậu dịch tự do chung cho cả khu vực Thái Bình Dương có tên “Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương” (TPP) là một trong những trọng tâm ưu tiên trong chính sách của Mỹ đối với khu vực và là mục tiêu của Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Hội nghị này. Tiến trình đó đã đạt được bước tiến rất đáng khích lệ với sự tham gia trực tiếp của 9 quốc gia là Mỹ, Australia, Brunei, Chile, Malaysia, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.
Thêm vào đó, sự quan tâm và dự định tham gia cùng trao đổi để thành lập TPP của Nhật Bản, Canada và Mexico càng làm cho TPP không chỉ khả thi và có triển vọng, mà còn có được ý nghĩa quan trọng hơn, thúc đẩy các thành viên APEC phát triển diễn đàn này thành nền tảng cho việc hình thành khu vực mậu dịch tự do lớn nhất thế giới bao trùm cả châu Á lẫn Thái Bình Dương.
Riêng Trung Quốc, tuy không phản đối hay bác bỏ nhưng vẫn rất ngần ngại với tiến trình này. Sự ngần ngại của Trung Quốc có lý do ở chỗ, Trung Quốc hiện có những khó khăn về phương diện cơ cấu kinh tế nếu tham gia TPP thêm vào đó, Trung Quốc không muốn tham gia vào bất cứ hình thức liên kết hay hợp tác kinh tế nào mà Mỹ giữ vai trò chủ đạo.
Bất đồng quan điểm giữa Mỹ và Trung Quốc ở bình diện song phương đang trở nên công khai và gay gắt hơn tại Hội nghị này. Trong khi tìm mọi cách tranh thủ Trung Quốc để đối phó với Iran sau báo cáo mới công bố của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), ông B.Obama đã sử dụng ngôn từ mạnh mẽ đến bất ngờ khi phê trách Trung Quốc chậm trễ nâng giá đồng Nhân dân tệ, vi phạm quy định quốc tế về sở hữu trí tuệ và bảo hộ mậu dịch, cụ thể là bù trợ cho ngành công nghiệp khai thác năng lượng mặt trời.
Tại Honolulu, Tổng thống Barack Obama cho rằng, Trung Quốc làm chưa đủ mức để nâng tỷ giá đồng Nhân dân tệ, trích dẫn đánh giá của các nhà kinh tế cho rằng, đồng tiền của Trung Quốc hiện vẫn có tỷ giá hối đoái thấp hơn thực tế từ 20 đến 25% và cảnh báo chính sách tiền tệ của Trung Quốc đang tác động tiêu cực tới thương mại toàn cầu.
Trong một phát biểu trước báo giới, Tổng thống Barack Obama nói rằng: "Trung Quốc hiện đã trưởng thành và phải thực hiện trách nhiệm của mình là tuân thủ những quy định chung như tất cả các quốc gia khác. Đã đến lúc Trung Quốc phải chuyển sang một hệ thống dựa trên cơ sở thị trường cho đồng tiền của mình”. Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào cho rằng, TPP chỉ là một "nền tảng" cho mậu dịch tự do ở cả khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Với cùng mức độ mạnh mẽ như vậy, Tổng thống Barack Obama đã yêu cầu Trung Quốc phải tuân thủ các cam kết về bảo vệ sở hữu trí tuệ và chống làm giả, làm nhái sản phẩm mang nhãn hiệu thương hiệu của Mỹ.
Bất đồng quan điểm nói trên giữa hai nước không phải chuyện mới. Dư luận chỉ phần nào ngạc nhiên khi Tổng thống Barack Obama vào thời điểm hiện tại lại “lớn tiếng” như vậy. Một giải thích chung được đưa ra là ông B.Obama dùng việc đó để trang trải và tranh thủ dư luận ở Mỹ là chính, khi ông đang trong tư cách là nước chủ nhà của APEC năm nay và sẽ dàn xếp với Trung Quốc mọi chuyện mắc mớ vào dịp khác tại khuôn khổ của các diễn đàn khác.
Theo TCCS