Ngày 26/10, Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc cho biết năm 2020 được ghi nhận là năm nóng nhất trong lịch sử ở châu Á, gây hậu quả nghiêm trọng đối với sự phát triển của toàn châu lục. 

Trong báo cáo thường niên về Tình hình khí hậu ở châu Á, WMO cho biết nhiệt độ trung bình ở châu Á trong năm 2020 cao hơn 1,39 độ C so với mức trung bình của giai đoạn 1981-2010. Thời tiết khắc nghiệt và tình trạng biến đổi khí hậu xảy ra trên khắp châu Á trong năm vừa qua đã cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người, khiến hàng triệu người khác phải di dời chỗ ở, tiêu tốn hàng trăm tỷ USD đồng thời tàn phá cơ sở hạ tầng và hệ sinh thái.

Quá trình phát triển bền vững cũng đối mặt với thách thức do an ninh lương thực và nguồn nước không được đảm bảo, nguy cơ về sức khỏe và suy thoái môi trường gia tăng. 

Theo WMO, các trận lũ lụt và bão xảy ra năm 2020 đã ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu người dân châu Á, trong đó 5.000 người thiệt mạng. Tổng Thư ký WMO Petteri Taalas cho biết những thảm họa thời tiết như lũ lụt, mưa bão hay hạn hán tác động đáng kể tới nhiều nước ở châu Á. Kết hợp thiệt hại của các nước, quá trình phát triển bền vững chung của châu Á cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Báo cáo đưa ra thống kê tổng thiệt hại trung bình hằng năm do các nguy cơ từ môi trường, trong đó ước tính thiệt hại của Trung Quốc là 238 tỷ USD, Ấn Độ 87 tỷ USD, Nhật Bản 83 tỷ USD và Hàn Quốc 24 tỷ USD. Còn ở một số nước đang phát triển, xét trên quy mô nền kinh tế, tổn thất trung bình hằng năm ước tính tương đương 7,9% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đối với Tajikistan, 5,9% đối với Campuchia và 5,8% đối với Lào.

Bên cạnh đó, thời tiết khắc nghiệt cũng để lại những hệ lụy kinh tế-xã hội, ví dụ thời gian di dời do thảm họa thời tiết tại một số khu vực ở châu Á bị kéo dài khiến nhiều người dân không thể trở về nhà hoặc tái hòa nhập cộng đồng. Nhiệt độ và độ ẩm tăng cao được dự báo cũng dẫn đến quỹ thời gian làm việc ngoài trời bị rút ngắn, gây thiệt hại hàng tỷ USD.

Ngoài ra, năm 2020 cũng ghi nhận nhiệt độ mặt biển trung bình đạt mức cao kỷ lục tại khu vực Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương. Nhiệt độ mặt biển và sự ấm lên của đại dương trong và quanh khu vực châu Á còn tăng cao hơn nhiệt độ trung bình toàn cầu. 

Mức tan băng tối thiểu ở Bắc cực (chỉ sau tan băng mùa hè) năm 2020 thấp thứ hai trong kỷ lục được vệ tinh ghi nhận từ năm 1979. 

Có khoảng 100.000 km2 sông băng trên Cao nguyên Tây Tạng và trên dãy Himalaya, tương đương lượng băng lớn nhất bên ngoài vùng cực, đồng thời là đầu nguồn của 10 con sông lớn ở châu Á. Báo cáo cho rằng lượng sông băng giảm từ 20-40% vào năm 2050, ảnh hưởng đến đời sống của khoảng 750 triệu người tại khu vực. Điều này cũng sẽ tác động đến mực nước biển toàn cầu, chu trình nước khu vực và các nguy cơ trong tự nhiên như lở đất và tuyết.

Cũng theo WMO, 25% diện tích rừng ngập mặn của châu Á nằm ở Bangladesh. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của bão, diện tích này giảm khoảng 19% trong giai đoạn 1992-2019.

Báo cáo của WMO được đưa ra trước thềm Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26) diễn ra tại Glasgow (Anh), từ ngày 31/10-12/11./.

Hoàng Châu