Sáng ngày 24/12/2020, tại Hà Nội, Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức Hội thảo về Dân số và Phát triển với chủ đề “Nâng cao chất lượng dân số để góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững”. Đây cũng là thông điệp chủ đạo của Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 năm nay.
Tham dự Hội thảo có đồng chí Nguyễn Trường Sơn -Thứ trưởng Bộ Y tế; đồng chí Nguyễn Doãn Tú-Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số; cùng lãnh đạo các vụ, đơn vị thuộc Tổng cục Dân số cùng nhiều đại diện các Bộ, ban ngành Trung ương, lãnh đạo các Sở Y tế, Chi cục DS-KHHGĐ một số tỉnh, thành phố trên cả nước.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Trường Sơn -Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Trong thời gian qua công tác dân số luôn nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước và đã đạt được nhiều thành tích quan trọng. Quy mô dân số hiện nay khoảng gần 96,5 triệu người (2019), Tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, tỉ lệ tăng dân số 10 năm qua (2009-2019) trong khoảng từ 1,05% – 1,15%/năm, mức sinh thay thế được duy trì suốt 14 năm qua. Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng, cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực, dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh chiếm 68%. Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt, tuổi thọ trung bình tăng nhanh, đạt 73,6 tuổi năm 2019, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em đều giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Dân số đã có sự phân bố hợp lý hơn, gắn với các quá trình đô thị hoá, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của các địa phương và đất nước.
Thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, đồng chí Nguyễn Trường Sơn -Thứ trưởng Bộ Y tế tặng lẵng hoa chúc mừng nhân kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12.
Công tác tuyên truyền, giáo dục, nhận thức về dân số và kế hoạch hóa gia đình của các cấp, các ngành và toàn dân có bước đột phá. Mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội. Dịch vụ dân số và kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, chất lượng ngày càng cao…
Thành công của Chương trình Dân số Việt Nam trong thời gian qua thể hiện sự cố gắng, nỗ lực của những người làm công tác dân số cũng như sự nhiệt tình hưởng ứng của toàn xã hội. Nhân dịp này, thay mặt Bộ Y tế, tôi xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm lãnh đạo về mọi mặt của Đảng và Nhà nước đối với công tác dân số, đặc biệt là sự tham gia và đóng góp tích cực, có hiệu quả của các bộ, ban, ngành, đoàn thể; cấp ủy, chính quyền các địa phương, các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức xã hội; sự hưởng ứng, thực hiện tốt chính sách dân số của mỗi cộng đồng và từng người dân.
Đồng chí Nguyễn Trường Sơn -Thứ trưởng Bộ Y tế cũng cho rằng: Mặc dù đã đạt được nhiều thành tích quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước. Song công tác dân số đang gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn. Từ việc chỉ tập trung giải quyết vấn đề kế hoạch hóa gia đình để ổn định quy mô dân số, nay công tác dân số phải đẩy mạnh việc giải quyết toàn diện các vấn đề cả về quy mô, cơ cấu, phân bố, nhất là nâng cao chất lượng dân số và phải đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội và bảo về tổ quốc. Các thách thức mới đang đặt ra với ngành dân số là rất lớn, đó là:
Mức sinh chênh lệch đáng kể giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố; thậm chí có những nơi mức sinh đã xuống thấp như một số tỉnh, thành phố vùng Đông Nam bộ, Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khi đó, các tỉnh miền núi phía Bắc, Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên mức sinh còn rất cao.
Mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn diễn ra ở mức nghiêm trọng và ngày càng lan rộng; Lợi thế của dân số vàng chưa thực sự được khai thác và phát huy hiệu quả do chưa có giải pháp đồng bộ; Tốc độ già hóa dân số nhanh nhưng chưa có hệ thống giải pháp thích ứng chủ động với già hóa dân số; Chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Công tác truyền thông, giáo dục, vận động về dân số ở một số khu vực, nhóm đối tượng hiệu quả chưa cao, vai trò nhà trường vẫn còn hạn chế.
Một số cơ chế, chính sách về dân số chậm đổi mới; Chưa nhiều chính sách tác động đến các lĩnh vực khác như kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa dân số; Tổ chức bộ máy thiếu ổn định, chế độ đãi ngộ còn thấp; Các nội dung về dân số trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội còn chưa được chú trọng đúng mức. Các yếu tố dân số chưa được lồng ghép một cách hệ thống trong hoạch định, thực thi các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn thấp, chưa tương xứng với yêu cầu.
Với ý nghĩa của Tháng hành động Quốc gia về Dân số, nhằm tiếp tục phát huy tinh thần nhiệt huyết và thành tích đã đạt được, đồng chí Nguyễn Trường Sơn -Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị các đơn vị trong toàn ngành, bám sát chủ đề của Tháng hành động, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền; chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể triển khai đồng bộ các nội dung, giải pháp về công tác dân số và phát triển.
Cũng nhân dịp này, Bộ Y tế đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo nhất là về công tác cán bộ, duy trì ổn định tổ chức bộ máy; ưu tiên đầu tư, hỗ trợ nguồn lực kịp thời để công tác dân số triển khai đạt mục tiêu các nội dung mới; trân trọng đề nghị các ban, ngành, đoàn thể tăng cường phối hợp, chia sẻ và đồng hành cùng ngành Dân số trong triển khai thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành trung ương đã đề ra.
Tại Hội nghị, các đại biểu đã được nghe nhiều ý kiến phát biểu về các nội dung chương trình, đề án trọng tâm của công tác dân số trong tình hình mới như: Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030; Chương trình Củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đến năm 2030; Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030... cùng nhiều tham luận của một số Bộ, ban ngành về tình hình thực hiện công tác dân số tại đơn vị mình cũng như sự phối hợp liên ngành trong việc truyền thông thực hiện công tác dân số trong tình hình mới./.
Duy Phong