Ðầu tư phương tiện,mở rộng ngư trường

Những năm qua, khi nguồn thủy sản ở ven bờ ngày càng cạn kiệt, hiệu quả kinh tế mang lại thấp, người dân ở nhiều nơi trong tỉnh Quảng Nam đã mạnh dạn đầu tư vốn mua sắm tàu có công suất lớn, thiết bị hiện đại và thay đổi ngư trường, tiến ra khơi xa. Phó Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản Quảng Nam Trần Quang Kiến cho biết: Năm 1997, toàn tỉnh chỉ có năm chiếc tàu có công suất 90 CV, còn lại là tàu nhỏ chừng 30 đến 40 CV. Ðến nay, Quảng Nam đã có gần 200 chiếc tàu loại 90 CV trở lên; trong đó, nhiều tàu có công suất từ 400 đến 750 CV, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho ba nghìn lao động có thu nhập ổn định. Huyện Núi Thành là địa phương có nghề khai thác phát triển mạnh nhất, sản lượng đánh bắt chiếm hơn 50% toàn tỉnh. Phó trưởng Phòng Kinh tế huyện Núi Thành Nguyễn Ðình Sơn thông tin: Toàn huyện Núi Thành hiện có 160 chiếc tàu đánh bắt xa bờ có công suất từ 90 CV trở lên. Và điều đáng mừng là từ khi thay đổi ngư trường, với nghề câu mực và lưới vây, cuộc sống của người dân vùng biển đã thay đổi hẳn; nhiều hộ đã xây dựng được nhà ở khang trang, mua sắm được phương tiện sinh hoạt và nhất là nhiều gia đình đã đủ điều kiện cho con theo học đại học.

Ðến  xã Tam Giang, Núi Thành vào những ngày cao điểm vụ cá nam, chúng tôi được thuyền trưởng Lương Văn Viên tâm sự, gần đây giá nhiên liệu tăng, lãi suất ngân hàng cũng tăng theo, mỗi lần ra khơi, anh em cũng lo lắng lắm, nhưng ở biển mà không đi biển thì chẳng biết làm nghề gì để trang trải cho cuộc sống. Vì thế anh em vẫn quyết tâm bám biển đến cùng. Không riêng gì ông Viên, khi gặp chúng tôi, các ông: Phạm Ngọc, Lương Văn Cam, Phạm Bé (xã Tam Giang), Hồ Tuấn Kha (xã Tam Hải), Nguyễn Văn Ðường, Nguyễn Trung Thành (xã Tam Quang)... đều bộc bạch, từ bao đời nay, người dân ở đây đã trải qua biết bao nỗi thăng trầm từ nghề biển, nhưng không thể nào sống rời xa biển được. Bởi đi biển không chỉ là để kiếm nguồn thu nhập, trang trải cho cuộc sống gia đình, mà còn góp phần canh giữ biển đảo, khẳng định chủ quyền của đất nước trên Biển Ðông nữa...

Tổ đoàn kết khai thác trên biển

Chủ tịch Hiệp hội Cá ngừ đại dương Khánh Hòa Lê Kế Thương cho biết, hiện nay, tất cả 65 chiếc tàu của hiệp hội đều ra khơi đánh bắt. Ngư trường chính là từ khu vực Nam quần đảo Hoàng Sa đến quần đảo Trường Sa và khu vực Nhà giàn DK1. Các tàu trong hiệp hội thường tổ chức đi thành tổ, đội để có điều kiện hỗ trợ nhau tốt hơn trên biển.

Hiện nay, ở đây có hai ngư đội, gồm Trường Sa Lớn và Song Tử Tây đang hoạt động, theo mô hình mỗi ngư đội có bốn tàu công suất từ 300 đến 400 CV và một tàu lớn (còn gọi là tàu mẹ) của Công ty TNHH Một thành viên 128. Tàu mẹ có nhiệm vụ cung cấp nhiên liệu, một số dịch vụ cần thiết và thu mua sản phẩm đem về đất liền. Nhờ đó, các tàu con có điều kiện bám biển dài ngày hơn, nâng cao hiệu quả kinh tế trong đánh bắt và ngư dân cũng yên tâm hơn. Theo ông Lê Kế Thương, đây là mô hình mang lại hiệu quả thiết thực trong đánh bắt, nhất là ở vùng biển khơi.

Trong câu chuyện với chúng tôi, anh Trần Văn Ðạt, ngư đội trưởng Ngư đội Song Tử Tây cho biết, thời gian qua biển động liên tục nhưng anh em vẫn tích cực bám biển. Do không phải là mùa vụ chính, lượng cá đánh bắt được không nhiều, giá nhiên liệu tăng cao khiến hiệu quả đánh bắt thấp, thậm chí có lúc lỗ. Tuy vậy, nhờ có sự hỗ trợ của tàu mẹ, chi phí có giảm được phần nào. 'Ðã là nghề nghiệp, dù có khó khăn mấy, anh em chúng tôi vẫn cố gắng bám biển. Nếu được Nhà nước hỗ trợ thêm về chi phí nhiên liệu chúng tôi sẽ đỡ vất vả hơn. Thêm vào đó, hiện nay phương tiện liên lạc của chúng tôi hiện đã quá cũ, nhiều khi không đáp ứng được yêu cầu công việc. Do vậy, chúng tôi đề nghị được hỗ trợ thêm về phương tiện thông tin liên lạc', anh Ðạt tâm sự.

Chủ tịch Hội Nghề cá Khánh Hòa Võ Thiên Lăng cho biết, hiện nay, ngư dân Khánh Hòa vẫn đang bám biển, đánh bắt trên những ngư trường khơi xa. Tuy nhiên, đội tàu đánh bắt khơi xa của ngư dân hầu hết có công suất không lớn, trang thiết bị còn lạc hậu dẫn đến chất lượng sản phẩm sau thu hoạch không cao, sức cạnh tranh kém. Do đó, chúng ta cần tổ chức lại tốt hơn nữa để bảo đảm an toàn và hiệu quả hoạt động đánh bắt trên biển khơi. Một trong những giải pháp đó là, cần nghiên cứu và nhân rộng mô hình của hai ngư đội Trường Sa Lớn và Song Tử Tây để có cơ chế, chính sách thật sự phù hợp, nhằm tạo điều kiện tốt nhất để ngư dân yên tâm đánh bắt trên các vùng biển xa. Thêm vào đó, các ngành, các cấp sớm triển khai thực hiện chính sách khuyến khích, hỗ trợ ngư dân khai thác nuôi trồng hải sản và dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa theo Quyết định số 48 của Chính phủ.

Với mục tiêu hỗ trợ nhau phát triển, ba năm trở lại đây, ngư dân ở xã Phước Diêm, huyện Thuận Nam (Ninh Thuận) đã hình thành tự phát các "Tổ đoàn kết khai thác trên biển" hoạt động ngày càng hiệu quả. Mô hình này đang mở ra một hướng đi mới cho ngư dân Ninh Thuận trong đánh bắt xa bờ. Trước những diễn biến bất thường của thời tiết, để có những chuyến đi biển an toàn, nhiều ngày qua, những chủ tàu là thành viên trong các 'Tổ đoàn kết khai thác trên biển' tổ chức họp bàn phương án khai thác, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong suốt quá trình bám biển, cùng giúp nhau giảm thiểu chi phí nguyên liệu khi ra khơi, nâng cao hiệu quả lao động. Chủ tịch Hội Nông dân xã Trần Văn Ðông cho biết: Ngư dân thành lập được ba "Tổ đoàn kết khai thác trên biển" với 18 tàu có công suất từ 150 CV đến 400 CV. Ðây cũng là lực lượng đăng ký và đang chờ cơ quan chức năng của tỉnh duyệt vào danh sách đi đánh bắt hải sản tại Trường Sa trong thời gian tới.

Hiện nay, 100% số tàu, thuyền của ngư dân ở Phước Diêm đều trang bị máy bộ đàm đường dài, máy định vị, máy tầm ngư và nhiều phương tiện thông tin liên lạc hiện đại khác, rất thuận lợi cho việc hợp tác đánh bắt xa bờ. Trong số chín tàu của "Tổ đoàn kết khai thác trên biển số ba" do ông Phan Văn Hải làm tổ trưởng, có hai tàu được trang bị máy dò ngang, trị giá mỗi máy 220 triệu đồng (trong đó Nhà nước hỗ trợ 40% kinh phí) và bốn tàu khác trong tổ cũng được trang bị hầm cách nhiệt, mỗi hầm rộng 110 m2, kinh phí đầu tư cho mỗi hầm là 110 triệu đồng (Nhà nước hỗ trợ 50%). Ðây được xem là bước đột phá trong hiện đại hóa nghề cá ở địa phương.

Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy mô hình Tổ đoàn kết đang mang lại hiệu quả thiết thực cho ngư dân. Cụ thể là giảm đáng kể nhiên liệu tiêu thụ, nhưng  tăng thời gian bám biển của các tàu thành viên, giữ ngư trường đánh bắt ổn định. Nếu trước đây, thời gian ra khơi của các tàu thường lệch nhau. Trong lúc hành nghề, có tàu đánh bắt không được nhiều hoặc không có cá, đều phải chấp nhận thua lỗ để quay vào bờ tiếp thêm lương thực, nhiên liệu rồi quay ra khơi đánh bắt lại, làm cho chi phí mỗi chuyến rất cao. Từ khi  thành lập tổ đến nay, tình trạng đó không còn nữa. Các thành viên phân công cụ thể phần việc cho mỗi cá nhân thực hiện xuyên suốt lộ trình đi trên biển, theo đó hàng chục tàu cùng xuất phát chung thời gian và luôn bám sát nhau. Khi tàu có lắp đặt máy dò ngang phát hiện được luồng cá thì thông báo cho toàn tổ nhanh chóng triển khai đội hình bủa vây đánh bắt trọn luồng cá. Sau đó, tổ họp lại, phân công những tàu có công suất lớn tập trung vận chuyển cá vào bờ rồi tiếp nhận lương thực, nhiên liệu quay trở lại. Còn các tàu thành viên khác ở lại tiếp tục bám ngư trường để đánh bắt. Với phương thức này, độ an toàn tàu, thuyền luôn được bảo đảm, vì  hầu như mọi sự cố hỏng hóc máy móc hay có tàu thành viên gặp tai nạn trên biển đều được xử lý kịp thời, tránh thiệt hại cho ngư dân. Chi phí cho mỗi chuyến đi biển giảm nhiều, ngư dân có điều kiện bám biển dài để khai thác tăng sản lượng.

Trong bối cảnh nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản trên biển ngày càng khó khăn, thiết nghĩ kinh nghiệm cũng như hiệu quả của các mô hình tổ đội đoàn kết sản xuất khai thác thủy sản trên biển của ngư dân các tỉnh miền trung cần được nhân rộng ra các tỉnh, thành phố có biển trong  thời gian tới.

Khẳng định chủ quyền biển đảo

Trong điều kiện khó khăn của nghề khai thác khơi, hàng nghìn ngư dân Phú Yên vẫn bám biển để khai thác, khẳng định chủ quyền và giữ ngư trường nơi cực Ðông của Tổ quốc. Theo số liệu báo cáo chưa đầy đủ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên, tính từ đầu vụ đến nay, toàn tỉnh đánh bắt được 5.200 tấn cá ngừ đại dương, đạt sản lượng cao nhất từ trước đến nay, tăng 51,6% so cùng kỳ. Cảng cá phường 6, TP Tuy Hòa vốn đã quá tải, những ngày này lại càng trở nên chật chội hơn khi hàng chục chiếc tàu đầy ắp cá ngừ vừa cập bến. Một mùa biển no ấm đang hiện rõ trên khuôn mặt mọi người với những nụ cười rạng rỡ. Thượng úy Nguyễn Ngọc Ry, Trạm phó Trạm kiểm soát Ðà Rằng (Ðồn Biên phòng 352) cho biết, hiện nay trung bình mỗi ngày có mười phương tiện xuất bến, mười phương tiện cập bến. Riêng tại phường 6 có 198 phương tiện khai thác xa bờ, từ đầu tháng 5 đến nay đã có 197 phương tiện xuất bến. Nếu tính từ đầu vụ thì mỗi tàu đã thực hiện từ 4 đến 7 chuyến khai thác dài ngày trên biển.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng gần 700 tàu công suất lớn ở Phú Yên khai thác ở khơi xa, vẫn bám biển dài ngày. Anh Nguyễn Văn Vàng, 27 tuổi, ở phường Phú Ðông, TP Tuy Hòa, thuyền trưởng tàu PY91090TS khẳng định, dù thỉnh thoảng vẫn gặp tàu nước ngoài cản trở khiến việc làm ăn của chúng tôi gặp khó khăn hơn, nhưng chúng tôi không ngại. Biển của mình, mình làm ăn. Thuyền trưởng Nguyễn Văn Việt (38 tuổi, ở phường Phú Ðông) của tàu PY96176TS, cho biết: 'Chúng tôi có tổ tàu, thuyền an toàn gồm năm chiếc, anh em đánh bắt ở các tọa độ gần nhau, hỗ trợ nhau khi cần thiết. Phải liên kết lại để giữ biển, giữ cái nghề cho mình và con cháu mai sau'.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên Biện Minh Tâm cho biết: Phú Yên có 102 tổ tàu, thuyền an toàn, với 860 phương tiện và gần 6.000 thuyền viên tham gia. Tổ tàu, thuyền an toàn đánh bắt xa bờ ở Phú Yên hoạt động trên địa bàn khá rộng từ Bà Rịa - Vũng Tàu ra đến Hải Phòng, Quảng Ninh, nhưng vẫn bảo đảm thông tin liên lạc lẫn nhau giữa biển khơi và đất liền với Bộ đội Biên phòng và từng hộ gia đình có tàu, thuyền đánh bắt xa bờ. Các hoạt động chính là đánh bắt cá ngừ đại dương xa bờ; hỗ trợ giúp nhau hoạt động khai thác, bảo vệ môi trường và giải quyết sự cố trên biển; bảo đảm thông tin liên lạc và góp phần bảo vệ chủ quyền, giải quyết tranh chấp an ninh trên biển.

Ðại tá Nguyễn Trọng Huyền, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Phú Yên cho biết, Bộ đội Biên phòng Phú Yên đề nghị cấp trên sớm có biện pháp giải quyết vấn đề này, hỗ trợ ngư dân Việt Nam làm ăn an toàn trên vùng biển thuộc chủ quyền của chúng ta. Với ngư dân, chúng tôi đề nghị củng cố lại hơn 100 tổ tàu, thuyền an toàn chuyên đánh bắt xa bờ liên kết lại trong quá trình khai thác để đoàn kết, hỗ trợ nhau. Qua hệ thống liên lạc trên biển, Bộ đội Biên phòng Phú Yên thường xuyên đề nghị bà con cương quyết đấu tranh với tàu đánh cá nước ngoài để khẳng định chúng ta hành nghề ngay trên vùng biển thuộc chủ quyền của quốc gia./.

(Theo: Nhân dân)