Trên đây là một trong những gương điển hình được PGS. TS, Đại tá Nguyễn Thanh Tú nêu lên trong tham luận tại Hội thảo khoa học Tư tưởng “Tàn nhưng không phế” của Chủ tịch Hồ Chí Minh với người khiếm thị, do Trung ương Hội Người mù Việt Nam (HNM) phối hợp với Hội Người mù Thành phố Hà Nội tổ chức ngày 3/12, nhân kỷ niệm 65 năm Bác Hồ đến thăm Trường Thương binh hỏng mắt và để lại lời dạy thiêng liêng “Tàn nhưng không phế” (1956-2021).

Hội thảo được tổ chức trực tuyến với điểm cầu chính tại Hà Nội và gần 180 điểm cầu trên cả nước. Tham dự có đồng chí Nguyễn Lam, Phó trưởng ban Dân vận Trung ương; các đại biểu đến từ Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các nhà khoa học; lãnh đạo, hội viên các cấp Hội cùng đại diện một số ban, ngành, tổ chức Trung ương và địa phương...

ĐỘNG LỰC, NIỀM TIN VƯƠN LÊN HÒA NHẬP CỘNG ĐỒNG

Báo cáo Đề dẫn Hội thảo, đồng chí Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Trung ương HNM Việt Nam nêu rõ, đêm giao thừa Tết Bính Thân (11/2/1956), Bác Hồ đến thăm và chúc Tết Trường Thương binh hỏng mắt. Với tất cả tình yêu thương, sự trân trọng và mong muốn các đồng chí thương binh tiếp tục phấn đấu, phát huy khả năng, đóng góp công sức của mình cho gia đình và xã hội, Bác đã nói: “Tại mái trường này, các chú được học chữ, học nghề để tiếp tục phục vụ nhân dân, như vậy, các chú tàn nhưng không phế. Các chú tùy theo sức của mình mà học tập và công tác…”.

Cùng với lời căn dặn ân tình, Bác đã luôn quan tâm, động viên anh chị em bằng những việc làm cụ thể như gửi tặng 200 đồng để nhà trường tổ chức tăng gia sản xuất; gửi bảng, bút viết chữ Braille; gửi tấm áo mà Hội Liên việt Sài Gòn - Gia định kính tặng Bác để làm phần thưởng cho học viên xuất sắc; chỉ đạo đồng chí Trần Duy Hưng, Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội đến tìm hiểu để có những chính sách hỗ trợ cho người mù…

Từ lời dạy thiêng liêng cùng sự quan tâm của Bác, các đồng chí thương binh hỏng mắt đã tích cực học chữ Braille, học nghề, tăng gia sản xuất, truyền ngọn lửa của ý chí “Tàn nhưng không phế” đến những người khiếm thị và những người khuyết tật nói chung. Các đồng chí đã nỗ lực thành lập Trường chữ nổi Ba Đình do thương binh Trần Công Nhuận làm hiệu trưởng, xây dựng các cơ sở sản xuất tập trung cho người mù, tạo những tiền đề quan trọng để tiến tới thành lập HNM Việt Nam.

Ngày 17/4/1969, HNM Việt Nam (Hội) - mái nhà chung của người mù cả nước ra đời trong sự quan tâm của Đảng, nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Tháng 6/1969, Bộ Nội vụ thông báo với Hội là Chủ tịch Hồ Chí Minh tuy đang yếu mệt nhưng vẫn gửi lời thăm hỏi, động viên và yêu cầu Hội báo cáo với Bác về tình hình người mù. Hội đã gửi báo cáo lên Bác và xin phép lấy lời dạy “Tàn nhưng không phế” của Người làm phương châm hoạt động. Từ đó, lời dạy thiêng liêng ấy đã trở thành động lực, niềm tin và ánh sáng soi đường, thôi thúc mỗi cán bộ, hội viên vượt qua khó khăn, phấn đấu xây dựng tổ chức Hội và vươn lên hòa nhập cộng đồng.

Chủ tịch Trung ương Hội Phạm Viết Thu phát biểu khai mạc. (Ảnh: DP)

Trước Báo cáo Đề dẫn, trong phát biểu Khai mạc Hội thảo, đồng chí Phạm Viết Thu, Chủ tịch Hội cũng đã nhấn mạnh, suốt chặng đường 65 năm qua - từ khi Bác Hồ đến thăm Trường Thương binh hỏng mắt và hơn 52 năm kể từ ngày thành lập Hội, cán bộ hội viên của Hội luôn tâm niệm, thấm nhuần sâu sắc lời dạy “Tàn nhưng không phế” của Người, lấy đó làm phương châm hành động trong học tập, công tác cũng như cuộc sống thường ngày; là động lực, niềm tin để vươn lên hòa nhập cộng đồng và khẳng định bản thân. Phát huy truyền thống tương thân thương ái, các thế hệ cán bộ hội viên đã luôn nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách, nhiệm vụ, phong trào thi đua của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và chương trình của Hội; không ngừng phát huy kinh nghiệm, tâm huyết, trách nghiệm, năng động sáng tạo, dám nghĩ dám làm, nhiệt tình tận tụy trong tổ chức và giải quyết việc làm cho hội viên và củng cố tổ chức Hội vững mạnh, hiệu quả; tăng cường đoàn kết, bình đẳng, hòa nhập cộng đồng, xóa đói giảm nghèo bền vững...

LẤY CON ĐƯỜNG VĂN HÓA, HỌC CHỮ, HỌC NGHỀ ĐỂ TẬP HỢP HỘI VIÊN

Là tổ chức của người khuyết tất nặng lại ra ra đời giữa lúc chiến tranh, ngay từ những ngày đầu thành lập với muôn vàn khó khăn, trở ngại, nhưng cán bộ Hội không nản chí, luôn thận trọng, cân nhắc từng bước đi với phương châm hành động: Tự thân vận động, sự nghiệp của Hội phải do cán bộ, hội viên xây dựng nên; từ không đến có, từ dễ đến khó, từ nhỏ đến lớn, tự đứng vững trên đôi chân của mình. Đồng thời, tích cực tuyên truyền để các ban ngành và cộng đồng xích lại gần hơn, chung tay cùng Hội chăm lo, giúp đỡ người mù. Về phương thức hoạt động, Hội xác định lấy con đường văn hóa, mở các lớp học chữ, học nghề để tập hợp hội viên tiến tới thành lập các tổ chức cơ sở, lấy lao động sản xuất là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao đời sống người mù.

Từ khi đất nước bước vào đổi mới, hội nhập, Hội đã nhanh chóng đổi mới tư  duy và xác định phương thức hoạt động: đoàn kết, đổi mới, dân chủ, hội nhập, gắn hoạt động Hội với các chương trình của Nhà nước và tăng cường xã hội hóa các mặt công tác. Cùng với những cuộc vận động, chương trình của Nhà nước và địa phương, Hội đã phát động, tổ chức các cuộc vận động và chương trình như: “Tuần lễ chăm sóc người mù”, “Năm xóa mù chữ cho người mù”, “Năm việc làm cho người mù”, “Năm củng cố và phát triển tổ chức”, “Tăng cường đoàn kết, chủ động vươn lên, bình đẳng hòa nhập với cộng đồng”, “Việc làm, xóa đói giảm nghèo”...

Việc đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ chí Minh được triển khai sâu rộng trong toàn Hội. Các cuộc thi viết: Người mù thực hiện lời dạy của Bác “Tàn nhưng không phế”, Đọc và tự học suốt đời theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh; thi kể chuyện và hát về Bác; các buổi giao lưu, hội thảo về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người... đã góp phần giúp cán bộ, hội viên thấm nhuần sâu sắc những lời dạy thiêng liêng của Người, nỗ lực tu dưỡng, rèn luyện theo tấm gương ngời sáng của Người trong học tập, lao động và cuộc sống. Các chủ trương, phong trào hoạt động đó đã phát huy hiệu quả, đưa tổ chức Hội phát triển nhanh chóng cả bề rộng, chiều sâu và thu được những kết quả vô cùng to lớn.

Phó Chủ tịch Trung ương Hội Đinh Việt Anh phát biểu Đề dẫn Hội thảo. (Ảnh: DP)

Trải qua hơn 8 nhiệm kì, Hội đã có hệ thống tổ chức chặt chẽ từ Trung ương tới địa phương với 57 Tỉnh, Thành Hội, 418 Quận, Huyện Hội, 3.624 Hội xã, phường và Chi Hội với 73.318 hội viên. Trung tâm Đào tạo cán bộ - Phục hồi chức năng cho người mù thuộc Trung ương Hội cùng hàng chục trung tâm của các Tỉnh, Thành Hội đã đóng góp quan trọng trong công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và khẳng định sự trưởng thành của Hội.

Từ những cố gắng trong công tác lựa chọn, dạy nghề phù hợp và tổ chức lao động sản xuất, đến nay, Hội đang quản lí gần 400 cơ sở cùng nhiều tổ nhóm sản xuất, dịch vụ với gần 7.000 lao động từ các ngành nghề thủ công, mĩ nghệ, xoa bóp bấm huyệt, cung ứng hàng hóa... Doanh thu của các cơ sở và thu nhập của người lao động từng bước tăng lên; có đơn vị đã có hàng xuất khẩu. Mặc dù hiện nay đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh COVID-19 nhưng các cấp Hội vẫn cố gắng duy trì hoạt động các cơ sở ở những địa bàn, thời điểm cho phép; huy động nguồn lực để hỗ trợ người lao động, điều chỉnh, đổi mới quy trình sản xuất, tích cực tìm kiếm cơ hội việc làm mới cho người mù...

Nhờ những nỗ lực trong việc đào tạo giáo viên, sản xuất học cụ, xây dựng giáo trình, tài liệu, tổ chức lớp học, phối hợp với ngành giáo dục quan tâm, tạo điều kiện cho người mù tham gia học tập, đến nay, hàng chục ngàn người đã đọc thông, viết thạo, gần 700 hội viên trẻ có trình độ cao đẳng, đại học và trên đại học, hàng nghìn em đang học phổ thông. Qua Chương trình tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin được Hội triển khai năm 2002, đến nay, hàng nghìn cán bộ, hội viên đã coi máy vi tính, điện thoại thông minh là phương tiện không thể thiếu được trong học tập, công tác và cuộc sống.

Từ Bản tin đầu tiên ra đời năm 1970, Tạp chí Đời Mới của Hội đã trở thành tạp chí chính thức trong hệ thống báo chí quốc gia. Các loại hình Tạp chí chữ Braille, phát thanh, chữ in bình thường cùng Cổng thông tin điện tử, ứng dụng HNM Việt Nam trên điện thoại thông minh, các nội san, bản tin nội bộ, Website của nhiều đơn vị đã góp phần mang lại thông tin, kiến thức, nối vòng tay yêu thương và thúc đẩy phong trào thi đua trong toàn Hội. Hàng trăm tủ sách chữ Braille, sách nói cùng nhiều loại hình câu lạc bộ và hàng ngàn chiếc radio, máy nghe MP3, điện thoại thông minh, máy vi tính được Hội trao tặng đã giúp hội viên đến với nguồn tri thức phong phú, bổ ích.

NHỮNG TẤM GƯƠNG “TÀN NHƯNG KHÔNG PHẾ”

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến tham luận của đại biểu các cấp Hội, cơ quan, đơn vị và các nhà khoa học như GS. TS. Hoàng Chí Bảo; PGS. TS, Đại tá, Nhà văn Nguyễn Thanh Tú... đã phân tích, làm sâu sắc thêm giá trị nhân văn, ý nghĩa lí luận và thực tiễn từ lời dạy của Bác Hồ đối với thương bệnh binh, người tàn tật nói chung, người khiếm thị - người mù nói riêng. Cùng với đó là những minh chứng sinh động từ nhiều tấm gương người khiếm thị trong suốt 65 năm qua - những “người thật việc thật” luôn nỗ lực vượt qua gian nan, thử thách để khẳng định bản thân, đóng góp hữu ích cho gia đình, quê hương, đất nước.

GS. TS. Hoàng Chí Bảo phát biểu tham luận. (Ảnh: DP)

Đó là ông Phạm Trung Pồn ở huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng, bị mù từ nhỏ, thấy bà con vất vả, hàng ngày phải thái chuối, thái sắn bằng con dao, cái thớt, ông đã mày mò nghiên cứu ra máy thái thủ công nhưng năng suất gấp nhiều lần so với làm bằng tay, ông còn sáng chế ra xe cải tiến, xe đạp khung sườn bằng gỗ. Ông là Chi hội trưởng Chi hội Người mù huyện Hòa An, tổ chức Hội đầu tiên của tỉnh Cao Bằng và là Ủy viên Ban Chấp hành khoá I của Trung ương HNM Việt Nam. Ông đã được tôn vinh là Chiến sĩ thi đua toàn quốc và đã được Bác Hồ trao tặng huy hiệu của Người. Hình ảnh và công việc của ông đã đi vào sách giáo khoa để các em học sinh học tập.

Đó là người anh hùng Alăng Bhuôch của đại ngàn Trường Sơn, dù bị mù, nhưng chỉ với chiếc gậy và ý chí cách mạng phi thường, suốt 14 năm (từ 1958-1972) đã tham gia dân công, vượt qua bao suối sâu, núi cao, bất chấp mưa bom bão đạn, gùi gần 200 tấn hàng hóa, lương thực, vũ khí phục vụ chiến trường. Ông đã được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Chiến sĩ Thi đua toàn quốc, Huân chương Chiến công hạng ba, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng nhất, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận ông là “Người dân công Trường Sơn bị mù tải vũ khí, lương thực có tổng số lượng lớn nhất”.

Đó là Họa sĩ Lê Duy Ứng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, bị hỏng mắt nhưng có tới hơn 3.000 bức tranh, tượng điêu khắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Trong khi tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, anh bị thương nặng, hỏng hai mắt và ngất đi. Khi tỉnh dậy, anh lần mò lấy giấy, dùng ngón tay làm bút, dùng máu từ vết thương ở mắt để vẽ chân dung Bác Hồ. Bức tranh đặc biệt ấy cùng với dòng chữ “Ánh sáng niềm tin/ Con nguyện dâng Người tuổi thanh xuân” được xem là biểu tượng của niềm tin chiến thắng và sức sống mãnh liệt của cách mạng Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

Đó là chị Đinh Việt Anh, hiện đang là Phó chủ tịch HNM Việt Nam, mặc dù không nhìn thấy ánh sáng, nhưng chị vẫn như một người bình thường, tỏa sáng hơn nhiều người bình thường, đi học đại học, xây dựng gia đình, nuôi con, làm quản lý, làm chuyên môn, thông thạo ngoại ngữ...

Đó còn là những chiến sĩ cách mạng đã anh dũng chiến đấu cho độc lập, tự do của Tổ quốc và để lại ánh sáng đôi mắt nơi chiến trường, khi rời trận tuyến, họ lại trở thành đội ngũ nòng cốt, nỗ lực đóng góp xây dựng tổ chức HNM từ Trung ương đến địa phương, giúp đỡ, khích lệ, động viên tinh thần nhiều thế hệ hội viên không ngừng trau dồi, rèn luyện, phát huy trí tuệ, năng lực, chủ động, tự tin hòa nhập cộng đồng; là những cán bộ Hội năng động, nhiệt tình; là học sinh, sinh viên xuất sắc, đạt giải cao trong các kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh, thành phố, đỗ thủ khoa đầu vào hay tốt nghiệp đại học, cao học; là những “hiệp sĩ công nghệ thông tin”, nghệ sĩ ưu tú, giám đốc doanh nghiệp, MC truyền hình; là giáo viên không chỉ dạy những người đồng tật mà còn dạy tiếng Anh, âm nhạc cho hàng trăm em sáng mắt.v.v..

KHÔNG NGỪNG KHƠI DẬY TIỀM NĂNG, Ý CHÍ VƯƠN LÊN CỦA NGƯỜI KHIẾM THỊ

Lãnh đạo HNM Việt Nam khẳng định, những kết quả, ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Hội thảo sẽ tiếp tục được phát huy trong hoạt động Hội nhằm không ngừng nỗ lực xây dựng, phát triển tổ chức; quan tâm chăm lo đời sống, khơi dậy tiềm năng và ý chí vươn lên của những người khiếm thị.

Thông qua Hội thảo, mỗi cán bộ, hội viên thêm thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Bác, quyết tâm học tập, tu dưỡng, rèn luyện để lời dạy ấy cùng những tư tưởng đạo đức, phong cách ngời sáng của Người được vận dụng, kết tinh trong mỗi hành động, việc làm trên bước đường vươn lên xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, hòa nhịp và đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng.

Hội thảo cũng góp phần nhân rộng cách nhìn, cách nghĩ tích cực về người khuyết tật; từ đó, người khiếm thị, người khuyết tật ngày càng được đón nhận sự quan tâm, hỗ trợ, tiếp sức của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội để thực sự trở thành những người “Tàn nhưng không phế”, góp phần thực hiện mục tiêu “Không để ai bị bỏ lại phía sau” trên tiến trình đổi mới và đi lên của đất nước.

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Lam, Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương nhấn mạnh, Hội thảo Tư tưởng “Tàn nhưng không phế” của Chủ tịch Hồ Chí Minh với người khiếm thị là hoạt động rất thiết thực trong triển khai thực hiện Kết lận số 01 ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị khóa XIII về “Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; đồng thời là hoạt động cụ thể hưởng ứng ngày Quốc tế Người Khuyết tật (3/12).

Phó trưởng ban Dân vận Trung ương đánh giá cao tinh thần trách nhiệm cao của các đại biểu tham dự; biểu dương các điển hình trong các phong trào thi đua của Hội trên khắp mọi miền của Tổ quốc và mong muốn các anh, chị và các bạn trẻ là hội viên của Hội tiếp tục thi đua, trau dồi, rèn luyện, phát huy trí tuệ, năng lực, chủ động, tự tin hòa nhập cộng đồng, góp phần cùng với cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân cả nước, trong đó có trong hơn 6 triệu người khuyết tật thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Đồng chí Nguyễn Lam khẳng định, thời gian tới, Ban Dân vận Trung ương sẽ tiếp tục tham mưu với Ban Bí thư, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, thường xuyên của các cấp uỷ, tổ chức đảng đối với HNM Việt Nam; nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội gắn với vai trò đại diện quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của hội viên, phát triển tổ chức, làm cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Phó trưởng ban Dân vận Trung ương Nguyễn Lam (thứ tư, từ trái sang) cùng Lãnh đạo Trung ương Hội và đại biểu tại điểm cầu chính Hà Nội.(Ảnh: DP)

Thông qua Hội thảo khoa học, đại diện Lãnh đạo Ban Dân vận Trung ương đề nghị:

Một là, Trung ương Hội Người mù Việt Nam và các cấp Hội trong cả nước tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận của Đảng; thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên.

Hai là, đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, vận động, sử dụng có hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội theo hướng sáng tạo, thiết thực, tạo sự đồng thuận, củng cố niềm tin của hội viên đối với Đảng, Nhà nước.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước gắn với phong trào thi đua “Dân vận khéo”; chú trọng vận động hội viên tích cực tham gia phòng, chống dịch theo phương châm “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” và chuẩn bị tốt các điều kiện tiến tới Đại hội Đại biểu Hội Người mù Việt Nam lần thứ X, nhiệm kì 2022 - 2027./.

Thế Phong