Khu vực ven biển Việt Nam có 28 tỉnh, thành phố ven biển đảo với 29 triệu dân. Dọc bờ biển Việt Nam có 12 thành phố lớn, 100 cảng biển, 238.000 cụm công nghiệp với 1000 bến cá. Kinh tế thuần biển đóng góp 22% GDP của cả nước. Số dân cư sống ở các vùng ven biển bao gồm hàng triệu người làm nghề vận tải biển, đánh bắt cá, nuôi trồng thủy sản, dịch vụ đóng sửa tàu thuyền, chế biến thủy sản, dầu khí, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, du lịch.

Theo TS Đinh Thái Hưng, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường, địa hình, địa mạo bờ biển Việt Nam dễ bị tổn thương dưới tác động của nước biển dâng. Gần 40% bờ biển Việt Nam là bờ biển cát, bài bồi đồng bằng, dễ bị tổn thương, tập trung ở khu vực bờ biển đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Mê koong và kéo dài theo các bãi biển cát miền Trung và Nam Trung bộ.

Theo kịch bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường, đến năm 2050, mực nước biển có thể dâng thêm 30cm và đến năm 2100, mực nước biển có thể dâng thêm 75cm so với thời kỳ 1980-1999. Nếu kịch bản này xảy ra vào năm 2100, ngoài 5 thành phố lớn ở nước ta sẽ bị ngập úng do triều dâng thì hầu hết các thành phố ven biển khác sẽ bị ngập triều, đặc biệt là các ấp, xã ở đồng bằng sông Cửu Long. Hai khu vực được đánh giá có nguy cơ ngập triều gây mặn nặng nhất là Bến Tre và Cà Mau.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2007 cũng nêu, Việt Nam là nước Đông Nam Á bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu do tác động của sự nóng lên toàn cầu và nước biển dâng cao. WB đã đưa ra kịch bản cảnh báo, nếu nước biển dâng lên 1m vào năm 2100 sẽ tác động đến cả nước là 5,3% diện tích đất đai toàn quốc; 10,8% dân cư, 10,2% GDPm 10,9% diện tích đô thị; 7,2% diện tích nông nghiệp và 28,9% diện tích đất trũng. Điều đó cho thấy, thảm họa thiên tai đang cận kề nếu không có chiến lược và biện pháp quyết liệt từ hôm nay mà con người được xem là yếu tố then chốt.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, phát triển kinh tế biển phải đi đôi với đào tạo nhân lực, lồng ghép với chương trình phòng ngừa và biến đổi khí hậu. Theo Quy hoạch phát triển nhân lực giai đoạn 2011-2012, phấn đấu đến năm 2020, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 80% tổng số nhân lực của kinh tế biển.

Theo nhiều đại biểu, có ba nhóm đối tượng được xác định cần đào tạo, bồi dưỡng. Trước hết là cán bộ, công chức trong bộ máy chính quyền các cấp vùng biển đảo thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, bảo vệ an ninh quốc phòng. Họ cần có đủ kiến thức, trình độ, năng lực quản lý nhà nước, trong sạch về tư cách, đạo đức, gắn bó mật thiết với dân trong mọi tình huống.

Tiếp đến là những cán bộ, chuyên gia trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, nghệ nhân trong các ngành nghề. Việc quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng họ có hiệu quả sẽ làm tăng năng suất đánh bắt, năng suất cây trồng, vật nuôi cũng như ứng dụng khoa học, công nghệ trong dự báo tình hình bão lũ, trong liên lạc với tàu thuyền đánh bắt xa bờ…

Đồng thời, cần quan tâm đến những chủ hộ kinh doanh cá thể, chủ các tàu thuyền đánh cá, nhân dân ở những vùng ven biển. Cần tạo môi trường thuận lợi cho họ phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường biển, giáo dục và thông tin, tuyên truyền cho họ những hiểu biết nhất định về bảo vệ môi trường và kỹ năng ứng phó với thiên tai… Trước hết là đào tạo kiến thức pháp luật, kinh tế quốc phòng, an ninh cho ngư dân đánh bắt xa bờ, giúp đỡ họ khi gặp khó khăn, tai nạn trên biển. Ở các vùng nông thôn ven biển, ngoài việc đánh bắt xa bờ, phải có chiến lược phát triển những ngành nghề cụ thể, các mô hình sinh kế bền vững.

Xây dựng các khu kinh tế ven biển cũng được xem là giải pháp phát triển nguồn nhân lực để ứng phó với biến đổi khí hậu. Để phát triển mạnh các khu kinh tế ven biển đòi hỏi phải phát triển mạnh nguồn nhân lực của khu kinh tế đó. Ngoài khả năng có phẩm chất đạo đức, chính trị tốt, giỏi về chuyên môn kinh tế - kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý, nhất thiết yêu cầu đội ngũ cán bộ, chuyên viên này sẽ phải giỏi cả kinh nghiệm ứng xử với các ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, của nước biển dâng cao và là hạt nhân trong công tác thông tin, tuyên truyền và tư vấn cho đồng cư dân các vùng ven biển.

PV