Cách đây 40 năm, dưới sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và Quân đoàn 2, từ ngày 29 tháng 7 đến ngày 07 tháng 8 năm 1974, lực lượng Quân đoàn 2 gồm Trung đoàn 66, Sư đoàn 304; Trung đoàn 3 thuộc Sư đoàn 324 phối hợp cùng với quân và dân Quảng Đà, huyện Đại Lộc giải phóng Chi khu quân sự, quận lỵ Thượng Đức. Tiếp đó, từ tháng 8 - tháng 12 năm 1974, quân ta tiếp tục đánh bại các đợt tấn công tái chiếm của quân chủ lực ngụy gồm quân dù và thủy quân lục chiến.
Hội thảo nhận được 35 bài tham luận của các đồng chí tướng lĩnh, các cơ quan chuyên môn của Trung ương, các nhà khoa học và các nhân chứng trực tiếp tham gia chiến dịch Thượng Đức, đặc biệt là tham luận của Thượng tướng Đỗ Bá Tỵ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng với tiêu đề “Chiến thắng Thượng Đức góp phần hình thành quyết tâm giải phóng miền Nam trong năm 1975 - 1976 của Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương”; tham luận của Trung tướng PGS.TS Võ Tiến Trung, Uỷ viên TW Đảng, Giám đốc Học viện Quốc phòng: “Chiến dịch giải phóng Thượng Đức và những bài học trong chỉ đạo chiến lược, chiến thuật”; tham luận của Thiếu tướng Nguyễn Quy Nhơn, Phó Tư lệnh Quân khu 5: “Vai trò, vị trí chiến lược của chi khu quân sự Thượng Đức trong thế trận phòng thủ của Mỹ - nguỵ”... qua đó, đã phân tích làm rõ nhiều vấn đề chủ trương, sự chỉ đạo sắc bén, linh hoạt, sáng tạo của Quân uỷ Trung ương, Bộ Tổng tham mưu trong chiến dịch; những đóng góp to lớn của Đảng bộ, quân và dân Quảng Đà trong chiến dịch; nét độc đáo của nghệ thụât quân sự Việt Nam trong tổ chức, điều hành chiến dịch; bài học về xây dựng thế trận lòng dân, làng xã chiến đấu, bảo vệ thành quả cách mạng, khi kẻ thù tái chiếm.
Báo cáo đề dẫn Hội thảo khoa học do đồng chí Trần Văn Cận, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Quảng Nam trình bày đã nhấn mạnh đến vị trí, vai trò, ý nghĩa lịch sử to lớn của chiến thắng Thượng Đức trong giải phóng tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng và góp phần giải phóng miền Nam thống nhất đất nước mùa xuân 1975. Chiến thắng Thượng Đức đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là tấm gương sáng ngời về ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần tấn công liên tục, ý chí chiến đấu sắt đá, lòng quả cảm của cán bộ, chiến sỹ Sư đoàn 304, 324 và các lực lượng vũ trang huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Đà.
Hầu hết các bài tham tại hội thảo đều khẳng định Chiến thắng Thượng Đức với “cánh cửa thép” của địch bị tiêu diệt là một trong những chiến công vang dội của quân và dân miền Nam, có ý nghĩa chính trị to lớn, tạo nên những cơ sở thực tiễn vững chắc để Bộ Chính trị xây dựng quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Chiến thắng bắt nguồn từ sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Quân ủy Trung ương, Quân khu 5, Quân đoàn 2, Đặc khu ủy Quảng Đà, Huyện ủy Đại Lộc; kết quả của hợp đồng tác chiến chặt chẽ giữa bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương; ý chí quyết tâm, tinh thần chịu đựng gian khổ hy sinh của quân và dân ta.
Hội thảo là dịp để thể hiện lòng tri ân những đóng góp, hy sinh của cán bộ, chiến sĩ, và nhân dân đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc, trên cơ sở đó có các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị của chiến thắng Thượng Đức, góp phần vào công tác giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ mai sau. Sau hội thảo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Nam sẽ phối hợp với Ban Thường vụ Huyện ủy Đại Lộc, Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam biên tập, hoàn chỉnh và xuất bản kỷ yếu vào dịp kỷ niệm 40 năm chiến thắng Thượng Đức (7/8/1974 – 7/8/2014)./.
Lê Năng Đông