Chiều 5/1, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Liên hiệp các Hội Văn học, nghệ thuật Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết công tác văn học, nghệ thuật (VHNT), hoạt động của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024.

Các đồng chí: Trần Thanh Lâm, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Tạ Quang Đông, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Đỗ Hồng Quân, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam (Liên hiệp Hội) chủ trì Hội nghị.

Dự Hội nghị có đại biểu các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; lãnh đạo 10 Hội VHNT chuyên ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo các vụ, đơn vị Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các cơ quan liên quan.

GÓP PHẦN ĐẢM BẢO NHU CẦU HƯỞNG THỤ VĂN HÓA, TINH THẦN CỦA NHÂN DÂN

Báo cáo đánh giá tình hình VHNT gắn với hoạt động của Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương nêu rõ, năm 2023 là năm thứ ba thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng với nhiều nội dung về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam; các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương và Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội được hơn nửa nhiệm kỳ. Đây cũng là thời điểm VHNT nước nhà có nhiều hoạt động, kỷ niệm quan trọng như: Kỷ niệm 80 năm ngày ra đời Đề cương về Văn hóa Việt Nam (1943-2023); tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”; 70 năm ngày truyền thống Nhiếp ảnh, Điện ảnh cách mạng Việt Nam (1953-2023); 75 năm ngày thành lập Hội Kiến trúc sư Việt Nam (1948-2023); 75 năm ngày thành lập Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam (1948-2023).

Bên cạnh đó là nhiều hoạt động, chương trình nghệ thuật hoành tráng hưởng ứng, tuyên truyền các sự kiện chính trị, kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước... Các chương trình, hoạt động đều được cấp ủy, chính quyền từ Trung ương đến địa phương, các ban, ngành đoàn thể quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai, tổ chức thực hiện bằng nhiều hình thức, đạt chất lượng về nội dung tư tưởng và nghệ thuật, tạo không khí vui tươi, đầm ấm, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm, góp phần đảm bảo nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần của nhân dân.

Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam Đỗ Hồng Quân phát biểu.

Việc tổ chức thành công các sự kiện lớn, trọng thể trong năm 2023 đã tạo được tiếng vang trong xã hội, góp phần thúc đẩy, từng bước cụ thể hóa các nội dung chỉ đạo, định hướng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước tại Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thể hiện sự ghi nhận, đánh giá cao của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với văn nghệ sĩ, trí thức đã có nhiều cống hiến cho nền VHNT nước nhà, góp phần tích cực vào bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước.

Trong bối cảnh kinh tế, chính trị thế giới tiếp tục có nhiều biến động phức tạp và bất ổn, đại bộ phận trí thức, văn nghệ sĩ nước nhà vẫn giữ vững được lập trường khách quan, trên cơ sở quyền lợi của quốc gia, dân tộc, tin tưởng tuyệt đối vào đường lối và những quyết sách của Đảng, kiên trì, tâm huyết với công việc sáng tạo, gắn bó với các giá trị truyền thống yêu nước và cách mạng, khẳng định các giá trị đạo đức, nhân văn của dân tộc.

GÓP PHẦN QUẢNG BÁ VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT VIỆT NAM RA THẾ GIỚI

Năm 2023, hoạt động sáng tạo, biểu diễn, quảng bá các tác phẩm VHNT diễn ra sôi nổi trên cả nước với các hình thức phong phú, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ đa dạng của công chúng. Nhiều tác phẩm được in ấn, triển lãm, biểu diễn, nhiều chương trình nghệ thuật được dàn dựng công phu, có chất lượng. Các hoạt động VHNT ở cơ sở được quan tâm, đầu tư, hoạt động của các đơn vị nghệ thuật tiếp tục được phục hồi, các loại hình nghệ thuật có những tìm tòi, đổi mới đáng ghi nhận.

Các Hội VHNT ở Trung ương và địa phương tiếp tục phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ đạo trong tổ chức các hoạt động, sự kiện, động viên đội ngũ văn nghệ sĩ tích cực tham gia hưởng ứng sáng tác góp phần cổ vũ; động viên cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tích cực thực hiện tốt nhiệm vụ đã đề ra.

Nhiều hội chuyên ngành đã có sáng kiến đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, xây dựng các chương trình phối hợp, liên kết theo nhóm, hoạt động hướng về cộng đồng, đưa tác phẩm VHNT đến với công chúng, nhất là giới trẻ, đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm về đề tài “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” tiếp tục được Liên hiệp Hội và các hội, các đơn vị nghệ thuật hưởng ứng, tham gia tích cực. Công tác chuyển đổi số cũng được các hội đầu tư triển khai với những chương trình, đề án cụ thể.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thảo và Du lịch Tạ Quang Đông phát biểu.

Hoạt động nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật tiếp tục được quan tâm, chú trọng; tham gia tích cực, hiệu quả vào công tác thẩm định, xét giải thưởng, triển khai các sinh hoạt chuyên môn, đề tài, hội thảo, tư vấn

Công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế của Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành được tăng cường, thúc đẩy với những sáng kiến thiết thực. Nhiều hội tổ chức thành công các cuộc thi, giao lưu, liên hoan nghệ thuật quốc tế và khu vực tại Việt Nam, tích cực cử đoàn, gửi tác phẩm tham dự các hoạt động văn học, nghệ thuật tại nước ngoài, góp phần quảng bá VHNT Việt Nam ra thế giới.

CÔNG TÁC LÃNH ĐẠO, CHỈ ĐẠO VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT TIẾP TỤC CÓ NHỮNG CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC

Năm 2023, Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tiếp tục dành nhiều sự quan tâm đến hoạt động văn học nghệ thuật nói chung, hoạt động của Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành Trung ương nói riêng. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với lĩnh vực VHNT tiếp tục được tăng cường với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả.

Được sự đồng ý của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ban Tuyên giáo Trung ương đã ban hành Kế hoạch số 390-KH/BTGTW ngày 15/11/2023 về tổng kết 50 năm nền VHNT sau ngày đất nước thống nhất; tiếp tục hoàn thiện Đề án trình Ban Bí thư ban hành “Quy định về sự phối hợp giữa Ban Tuyên giáo Trung ương với Ban Cán sự Đảng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đảng đoàn Liên hiệp các Hội Văn học, nghệ thuật Việt Nam và các cơ quan Đảng, Nhà nước trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, quản lý các nội dung quan trọng, phức tạp, nhạy cảm trên lĩnh vực văn hóa - văn nghệ”; Đề án Tổng kết 15 năm Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”; tổ chức chuỗi các Hội thảo về hệ giá trị văn hóa tại nhiều tỉnh thành, địa phương…

Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Minh Nhựt báo cáo đánh giá khái quát tình hình VHNT năm 2023 gắn với hoạt động của Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành. 

Công tác quản lý nhà nước về văn học, nghệ thuật tiếp tục có những chuyển biến tích cực, góp phần thể chế, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng thành cơ chế, chính sách. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tích cực, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025-2035 trình các cơ quan chức năng; tổ chức nhiều hội thảo, tập huấn, lấy ý kiến để xây dựng, hoàn thiện các nghị định, thông tư hướng dẫn, xây dựng các đề án chuyên đề gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện cho văn hóa, VHNT phát triển. Việc thẩm định, cấp phép, thanh tra, kiểm tra, xử lý các sai phạm trong các hoạt động VHNT tiếp tục được tăng cường; các hoạt động chuyên môn sự nghiệp được đẩy mạnh với nhiều chương trình, sự kiện phong phú, đa dạng; ngân sách hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình VHNT, báo chí ở Trung ương và các Hội VHNT địa phương từng bước được tháo gỡ, tạo điều kiện để Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành triển khai nhiệm vụ.

VIỆC QUẢN LÝ, NGĂN CHẶN SẢN PHẨM ĐỘC HẠI TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG CHƯA ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội nghị cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế như: Công tác tổ chức thực hiện pháp luật, quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát, hậu kiểm các hoạt động VHNT ở một số tỉnh thành, địa phương, trong một số lĩnh vực (hoạt động triển lãm, biểu diễn nghệ thuật…) còn chưa kịp thời, hiệu quả. Tình trạng vi phạm bản quyền trong VHNT, việc quản lý, ngăn chặn, xử lý các thông tin, sản phẩm độc hại, gây hủy hoại đạo đức xã hội trên không gian mạng còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu.

Cùng với đó, việc hưởng ứng sáng tác, tham gia các phong trào, các cuộc vận động xã hội, triển khai các hướng dẫn, kết luận của các cơ quan chỉ đạo, quản lý ở Trung ương chưa đạt hiệu quả như mong muốn; vai trò tiên phong, gương mẫu của người nghệ sĩ có lúc, có nơi còn hạn chế. Sau Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nhiều chủ trương lớn về văn hóa, VHNT được ban hành, tuy nhiên chưa có những kế hoạch, phương án cụ thể hóa khả thi nhằm tạo hiệu quả sâu rộng. Việc xây dựng thể chế, hoàn thiện chính sách pháp luật đã có nhiều nỗ lực triển khai nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Hệ thống pháp luật liên quan tới lĩnh VHNT còn thiếu, chưa đồng bộ. Một số cấp ủy đảng, ban lãnh đạo các hội, đơn vị có liên quan chưa thực sự quan tâm đến chất lượng, chiều sâu của các hoạt động, chưa gắn các hoạt động văn hóa, VHNT với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, phục vụ đời sống tinh thần hàng ngày của nhân dân...

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam Trịnh Thúy Mùi phát biểu.

Tại Hội nghị, cùng với xác định các nhiệm vụ trọng tâm của công tác văn hóa, VHNT năm 2024 nhằm tạo sức lan tỏa, thống nhất về tư tưởng, hành động, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận những nội dung, vấn đề cần quan tâm trong thời gian tới như: Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, học tập, quán triệt, cụ thể hóa, tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước có liên quan đến đông đảo hội viên, nhất là các hội cơ sở, chi hội trực thuộc; tích cực, khẩn trưởng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành theo tinh thần các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng; chú trọng, đầu tư hơn nữa đến chức năng tư vấn, phản biện, giám định xã hội theo điều lệ để đáp ứng tốt các yêu cầu từ thực tiễn; tiếp tục quan tâm đổi mới cơ chế chính sách, hỗ trợ cho VHNT; tăng cường phối hợp, tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn nhằm khuyến khích hoạt động văn hóa, VHNT phát huy sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động VHNT nước nhà trong thời kỳ mới...

TÍCH CỰC CỤ THỂ HÓA CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG THÀNH CÁC CHƯƠNG TRÌNH, ĐỀ ÁN, KẾ HOẠCH CỤ THỂ

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm nhấn mạnh, năm 2023, Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành đã tích cực, chủ động, quan tâm đến công tác chính trị - tư tưởng, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, tích cực đóng góp trí tuệ vào sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước; cơ bản làm tốt công tác vận động văn nghệ sĩ trong các tổ chức thành viên, tạo sự gắn bó giữa văn nghệ sĩ với Đảng, Nhà nước, góp phần vào ổn định chính trị, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc...

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm phát biểu kết luận Hội nghị.

Để phát huy những thành tích đã đạt được, từng bước khắc phục những khó khăn, hạn chế, đồng chí Trần Thanh Lâm đề nghị thời gian tới, Liên hiệp Hội và các hội chuyên ngành Trung ương cùng các đơn vị liên quan cần đặc biệt quan tâm, bám sát tình hình thực tiễn, tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc, đầy đủ các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về văn hóa, VHNT tới đông đảo đội ngũ văn nghệ sĩ; nghiên cứu, quán triệt 2 bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc và tại Lễ kỷ niệm 75 năm thành lập Liên hiệp Hội, từ đó vận dụng, cụ thể hóa sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng thành các chương trình, đề án, kế hoạch hoạt động của đơn vị.

Hai là, Liên hiệp Hội và các hội chủ động, tích cực trong phối hợp triển khai, tổng kết 10 năm Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; bám sát kế hoạch, hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương trong phối hợp, triển khai tổng kết 50 năm nền VHNT Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất, xác định rõ nhiệm vụ, phân công đơn vị, nội dung, sản phẩm cần thực hiện, tăng cường công tác thông tin, truyền thông, thông qua các hình thức phù hợp, thiết thực, hiệu quả để phát động phong trào thi đua sáng tác trong toàn khối để hưởng ứng sự kiện quan trọng này.

Ba là, trên cơ sở các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, các thông báo kết luận của Ban Tuyên giáo Trung ương về công tác văn hóa, VHNT; Nghị quyết 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về “Tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”; nghị quyết đại hội của từng hội, Liên hiệp Hội và các hội tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chương trình công tác; kiện toàn tổ chức, nhân sự các đơn vị trực thuộc theo đúng quy định; xây dựng, hoàn thiện quy chế, quy định làm việc, quy chế phối hợp trong hoạt động; quan tâm, chú trọng công tác bồi dưỡng, quy hoạch cán bộ...

Bốn là, Liên hiệp Hội tiếp tục chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn, đôn đốc các hội văn học nghệ thuật địa phương, các chi hội trực thuộc tổ chức các hoạt động thiết thực chào mừng các sự kiện chính trị, ngày lễ lớn của đất nước; tham gia tích cực, có trách nhiệm trong việc triển khai thực hiện các hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam bằng các hình thức sáng tạo, phù hợp điều kiện thực tiễn.

Quang cảnh Hội nghị.

Năm là, tiếp tục tăng cường vai trò tư vấn, phản biện xã hội, tham gia đóng góp ý kiến cùng các cơ quan quản lý trong tham mưu, xây dựng chính sách, từng bước tháo gỡ khó khăn cho các hoạt động VHNT. Quan tâm, đầu tư cho hoạt động thông tin, tuyên truyền và công tác lý luận, phê bình; tăng cường công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chủ động đấu tranh phản bác các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

Đối với một số kiến nghị cụ thể về cơ chế chính sách, hỗ trợ cho VHNT, đồng chí Trần Thanh Lâm đề nghị các ban, bộ, ngành và cơ quan liên quan tăng cường phối hợp, xem xét, tạo điều kiện để tháo gỡ trên tinh thần như phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại lễ kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Liên hiệp Hội: “luôn luôn cổ vũ, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các hoạt động văn hóa, VHNT thông qua các cơ chế, chính sách… Phải coi đây vừa là trách nhiệm, vừa là tình cảm, xuất phát từ yêu cầu của cuộc sống, là sự nghiệp chung của tất cả chúng ta”.

Nhân dịp này, Ban Tuyên giáo Trung ương đã trao Bằng khen tặng một số Hội VHNT chuyên ngành và đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2023./.

Một số hình ảnh tại Hội nghị:

Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều phát biểu.

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam Trần Thị Thu Đông phát biểu.

Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam Phan Đăng Sơn phát biểu.

Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam Đức Trịnh phát biểu.

Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương Bùi Thế Đức phát biểu.

Trao Bằng khen của Ban Tuyên giáo Trung ương tặng một số Hội VHNT chuyên ngành và đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2023.

Tin, ảnh: THẾ HOÀNG