“Quang Trung có bà con với Nguyễn Huệ”, “Thiên Hộ Dương là danh tướng Trung Quốc”… những câu trả lời như trên của học sinh trong các kỳ thi luôn là nỗi đau với những người có trách nhiệm. Làm sao để thiếu nhi, thiếu niên giỏi sử nước nhà trở thành vấn đề được đề cập nhiều nhất thời gian qua.
Bộ sách Hào kiệt đất Phương Nam
Hào kiệt của vùng đất mới
Vì sao giới trẻ trong nước thuộc vanh vách lịch sử Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc mà lại ú ớ về lịch sử của dân tộc mình? Câu hỏi đó đã được nhắc đến rất nhiều lần và câu trả lời cũng đã được nhắc đến rất nhiều: vì thiếu các sản phẩm văn hóa hấp dẫn về lịch sử. Giới trẻ Việt Nam biết về lịch sử Trung Quốc qua điện ảnh, biết về văn hóa Nhật qua truyện tranh, hiểu Hàn Quốc qua phim truyền hình…
Biết được điều này, những người làm văn hóa đang nỗ lực lấp khoảng trống thiếu hụt sản phẩm văn hóa về đất nước. Công ty VH Phan Thị tung ra bộ truyện tranh về văn học; NXB Trẻ và NXB Giáo dục giới thiệu sách tranh lịch sử. Mới đây nhất, NXB Kim Đồng đã giới thiệu bộ sách tranh Hào kiệt đất Phương Nam, viết về những nhân vật đã gắn bó với lịch sử vùng đất phương Nam, được tính từ thời Nguyễn Hoàng.
Bộ sách dự kiến trước mắt sẽ ra 20 tập, mỗi tập về một nhân vật. Hiện nay, sách đã ra được 10 tập về các nhân vật: Trương Định, Thiên Hộ Dương, Nguyễn Huệ, Nguyễn Trung Trực, Bùi Thị Xuân, Nguyễn Tri Phương, Mạc Cửu, Thủ Khoa Huân, Nguyễn Văn Thoại, Nguyễn Đình Chiểu. Ở đây có một điều đặc biệt, các nhân vật được chọn không giới hạn trong lĩnh vực văn hay võ, vị trí xã hội cao hay thấp, mà quan trọng là những đóng góp của họ với vùng đất phương Nam. Dự kiến, các tập sau sẽ làm về các nhân vật Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Phúc Tần (Hiền Vương), Nguyễn Phúc Nguyên, Trần Quý Cáp, Trần Cao Vân, Nguyễn Cửu Vân, Nguyễn Thông, Phan Xích Long, Mai Xuân Thưởng, Nơ Trang Long. Các nhân vật lịch sử khác dự kiến sẽ được làm ở các phần tiếp theo. Sách do nhà văn Hoài Anh thực hiện phần lời và họa sĩ Nguyễn Đông Hải thực hiện phần minh họa.
Kinh nghiệm của người đi trước
Nhà thơ Cao Xuân Sơn, người phụ trách biên tập bộ sách tranh Hào kiệt đất Phương Nam, kể lại: “Để có thể làm ra bộ truyện tranh vừa chuyển tải được nội dung lịch sử một cách đúng đắn, vừa thu hút được bạn đọc nhỏ tuổi, những người thực hiện Hào kiệt đất Phương Nam đã phải rút kinh nghiệm những người đi trước”.
Đầu tiên phải kể đến yếu tố nội dung. Các bộ sách như Lịch sử Việt Nam bằng tranh (NXB Trẻ), Một thuở nước non này (NXB Giáo dục)… đều rất chuẩn về yếu tố lịch sử nhưng vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận bạn đọc nhất là bạn đọc nhỏ tuổi. Một trong những lý do chính là nếu tuân thủ tuyệt đối sự chỉn chu của sử học thì sẽ dễ dẫn tới khô khan khi thể hiện trong một tác phẩm dành cho thiếu nhi.
Để khắc phục khó khăn đó, những người thực hiện bộ sách đã quyết định mời nhà văn Hoài Anh thực hiện phần lời cho bộ sách tranh Hào kiệt đất Phương Nam. Nhà văn Hoài Anh đã chọn những chi tiết đắt giá nhất về mỗi nhân vật để xây dựng tác phẩm. Như trong tập Chiến lũy Tháp Mười nói về nhân vật Thiên Hộ Dương, ông đã tập trung miêu tả cảnh nghĩa quân đưa cả đỉa, muỗi để chống Pháp.
Trong Bình Tây Đại Nguyên soái viết về Trương Định, là cảnh Pháp đưa pháo lên các xuồng nhỏ để công kích, nhấn vào những chi tiết đắt giá nhất để người đọc nhớ về các sự kiện lịch sử đã diễn ra. Hào kiệt đất Phương Nam hứa hẹn sẽ thu hút bạn đọc nhỏ tuổi, góp thêm một kênh giáo dục lịch sử cho tuổi trẻ trong nước, bổ sung vốn kiến thức lịch sử dân tộc.
Tường Vy-SGGP