Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (Asia-Pacific Economic Cooporation forum - APEC) được thành lập năm 1989 với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh tự do hóa thương mại và đầu tư. APEC hiện là cơ chế hợp tác kinh tế- thương mại lớn nhất trong khu vực, gồm 21 nền kinh tế, trong đó có 9 thành viên của Nhóm các nền kinh tế lớn (G-20), chiếm khoảng 40% dân số, 55% GDP và hơn 44% thương mại toàn cầu. APEC hoạt động theo nguyên tắc đồng thuận, tự nguyện và không ràng buộc.

Qua hơn 20 năm phát triển, APEC đã khẳng định được vai trò và vị thế trong khu vực và quốc tế, được các thành viên coi trọng. Tuy nhiên, APEC cũng đang tích cực đẩy mạnh các nỗ lực cải cách tăng cường hiệu quả hợp tác, duy trì và nâng cao vị thế trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế thế giới và trước sự nổi lên của một số cơ chế khu vực, toàn cầu như Cấp cao Đông Á, Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) và G-20.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu và khu vực phục hồi chậm lại với nhiều khó khăn và thách thức, Vòng đàm phán Đôha vẫn bế tắc, với vai trò là diễn đàn kinh tế quan trọng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, APEC đã nhất trí đưa ra định hướng hợp tác trong năm 2011 là “Tăng cường liên kết kinh tế khu vực và mở rộng thương mại” nhằm thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm và hướng tới bền vững. Theo đó, APEC tập trung vào 3 trọng tâm là: đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực và mở rộng thương mại; thúc đẩy tăng trưởng xanh; nâng cao hợp tác và đồng bộ về chính sách. Thông qua các hội nghị được tổ chức từ đầu đến nay, cùng nhiều hoạt động khác ở các cấp, các lĩnh vực, APEC đã triển khai nhiều chương trình hợp tác thiết thực và quan trọng.

Có thể nói, năm 2012 tiếp tục đánh dấu những bước tiến quan trọng trong tiến trình xây dựng và phát triển của APEC, qua đó góp phần khẳng định vai trò và vị thế của APEC tại khu vực và trong nền kinh tế toàn cầu.

Ðối với Việt Nam, Diễn đàn APEC có ý nghĩa hết sức quan trọng. APEC là khu vực dành viện trợ phát triển lớn nhất, chiếm tới 65% tổng số vốn đầu tư nước ngoài, 60% giá trị xuất khẩu, 80% giá trị nhập khẩu, và 75% tổng số khách du lịch quốc tế tới Việt Nam. Hầu hết các đối tác chiến lược quan trọng và các đối tác kinh tế - thương mại hàng đầu của Việt Nam là các nền kinh tế thành viên của APEC. Với những yếu tố trên, APEC ngày càng có vai trò quan trọng trong chiến lược hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam.

Kể từ khi trở thành thành viên chính thức của APEC (tháng 11-1998), Việt Nam luôn tham gia một cách tích cực, chủ động và có trách nhiệm với những đóng góp quan trọng cho Diễn đàn.

Việt Nam đã thật sự tạo ấn tượng mạnh mẽ và hoàn thành tốt đẹp vai trò chủ nhà của APEC trong năm 2006, trong đó nổi bật là Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 14 tại Hà Nội, một trong những hội nghị được đánh giá có ý nghĩa bản lề, đưa ra những định hướng hợp tác dài hạn cho APEC.

Việt Nam đã đóng góp vào xây dựng các nội dung hợp tác, các chiến lược và kế hoạch hành động của APEC trong tất cả các lĩnh vực, thực hiện nghiêm túc các cam kết của APEC, chủ động đề xuất nhiều sáng kiến mới, đảm nhận vị trí Chủ tịch và điều hành một số nhóm công tác quan trọng như Nhóm công tác y tế nhiệm kỳ 2009 - 2010, Nhóm công tác về đối phó với tình trạng khẩn cấp, Nhóm công tác về thương mại điện tử... Việt Nam đã triển khai thành công hơn 70 sáng kiến, đồng thời bảo trợ hàng trăm sáng kiến trên hầu hết các lĩnh vực thương mại, đầu tư, hợp tác kinh tế kỹ thuật, y tế, đối phó với thiên tai, chống khủng bố...

Triển khai mạnh mẽ chủ trương mà Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra về chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, tăng cường quan hệ với các đối tác và tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong các khuôn khổ hợp tác ở châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam tiếp tục tham gia một cách tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong APEC, qua đó phát huy hơn nữa vai trò và vị thế của nước ta tại Diễn đàn cũng như tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 20 nhằm đẩy mạnh triển khai đường lối đối ngoại, tiếp tục phát huy vai trò của Việt Nam trong Diễn đàn thông qua những hoạt động tích cực đóng góp vào hợp tác APEC và các nội dung lớn của Hội nghị, phát huy những lĩnh vực Việt Nam có thể mạnh. Đồng thời tranh thủ các chương trình hợp tác APEC để phục vụ ổn định kinh tế vĩ mô, tái cơ cấu nền kinh tế, duy trì tốc độ tăng trương hợp lý, thúc đẩy hợp tác và tranh thủ ủng hộ của APEC trong những vấn đề an ninh, phát triển của Việt Nam.

Hội nghị cấp cao APEC là dịp để Việt Nam đóng góp những sáng kiến vì lợi ích chung của khu vực, đồng thời tìm ra khả năng hợp tác với các nền kinh tế khác trong APEC, nhằm đáp ứng những mục tiêu phát triển của Việt Nam, trong đó trước mắt ổn định kinh tế vĩ mô của đất nước và những mục tiêu dài hạn trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020. Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực và triển khai nghiêm túc những cam kết hợp tác của APEC. Ðiều này sẽ góp phần không nhỏ giúp Việt Nam tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng và thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020. Tuy nhiên, để tận dụng những thuận lợi, trong quá trình tham gia APEC, Việt Nam cũng phải tập trung xử lý tốt một số thách thức do biến động phức tạp của kinh tế thế giới và cục diện quốc tế, sự khác biệt về trình độ phát triển, ưu tiên giữa các thành viên, sự đan xen của các cam kết và các hiệp định thương mại tự do song phương và khu vực.

Với vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao, cùng với chủ trương của Ðảng và Nhà nước về chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, Việt Nam sẽ tiếp tục sát cánh cùng các nền kinh tế thành viên đóng góp vào thành công chung của Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 20, vì một khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định và thịnh vượng cho mọi người dân.

Tiêu điểm trong thông điệp của Chủ tịch nước ta tại APEC 2012 là: "Việt Nam đang bước sang thời kỳ chiến lược phát triển mới - tiếp tục đổi mới toàn diện, tái cơ cấu nền kinh tế và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, trong đó hội nhập kinh tế là nền tảng để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do đó, châu Á - Thái Bình Dương nói chung và Diễn đàn APEC nói riêng càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam. Đây là khu vực luôn gắn bó chặt chẽ, mật thiết với sự phát triển của Việt Nam trên mọi mặt kinh tế, đối ngoại, an ninh và phát triển. Hầu hết các đối tác mà Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược hoặc có tầm quan trọng chiến lược đối với Việt Nam nằm ở châu Á - Thái Bình Dương.

Một trong những định hướng chính sách lớn của Việt Nam là góp phần củng cố các cơ chế hợp tác, liên kết kinh tế đa tầng nấc, từ tiểu vùng đến khu vực Đông Nam Á, Diễn đàn APEC và cả châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam đang tập trung triển khai các cam kết, các chương trình thuận lợi hóa và tự do hóa thương mại, đầu tư, dịch vụ, kết nối khu vực nhằm xây dựng Cộng đồng ASEAN, liên kết kinh tế ASEAN với các đối tác, thực hiện các Mục tiêu Bogo. 11 trong 13 Hiệp định mậu dịch tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết, đang và sẽ đàm phán là với các đối tác nằm trong khu vực. Chúng tôi đang cùng các thành viên tích cực tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP); mới đây đã khởi động đàm phán Hiệp định FTA với Hàn Quốc; sẽ khởi động đàm phán Hiệp định FTA với Liên minh thuế quan Nga - Belarus - Kazakhstan vào thời gian tới...Đây là những nền tảng để Việt Nam mở rộng hợp tác, liên kết khu vực trên tầm cao mới và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực, và quan trọng hơn là để góp phần duy trì sự phát triển năng động của châu Á - Thái Bình Dương...

Chúng tôi đang nỗ lực để ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì đà tăng trưởng hợp lý và triển khai kế hoạch tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế. Chúng tôi đang tích cực tìm các giải pháp để tái cơ cấu đầu tư công, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước và hệ thống ngân hàng thương mại, các tổ chức tài chính; đồng thời quyết tâm chống tham nhũng, đẩy mạnh cải cách hành chính để tăng tính ổn định, minh bạch chính sách kinh tế, hoàn thiện cơ chế pháp lý cho đầu tư kinh doanh. Các bạn đã đồng hành với chúng tôi trong suốt hơn 25 năm đổi mới vừa qua. Hãy tiếp tục chung tay cùng chúng tôi trong giai đoạn hết sức then chốt hiện nay và sắp tới. Chúng tôi cần các bạn đóng góp xây dựng chính sách, đề xuất và cùng triển khai các biện pháp cụ thể trong nỗ lực trên. Chúng tôi luôn lắng nghe những quan tâm của các bạn, đang và sẽ làm hết sức mình để tạo ra một môi trường thuận lợi, lành mạnh nhất để các bạn làm ăn, kinh doanh có hiệu quả tại Việt Nam. Một Việt Nam tăng trưởng, thịnh vượng sẽ góp phần tạo nên sự năng động, thịnh vượng chung của khu vực. Một Việt Nam tăng trưởng, thịnh vượng sẽ đem lại những lợi ích cho các bạn”./


Tuấn Anh tổng hợp