Trong một động thái gây bất ngờ, Tổng thống Ai Cập Mohamed Mursi đã quyết định cho ông Hussein Tantawi - người vừa mới được tái bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng hồi tuần trước nghỉ hưu. Giám đốc cơ quan Tình báo quân đội Abdel-Fattah El-Sisi được chỉ định làm Bộ trưởng Quốc phòng thay thế  tướng Tantawi.

Ngoài ra, Tổng thống Mohamed Mursi cũng quyết định thay thế và bổ nhiệm các vị trí chủ chốt khác trong lực lượng quân đội và ra lệnh bãi bỏ một dự thảo sửa đổi Hiếp pháp - văn bản mang lại quyền lập pháp và nhiều đặc quyền khác cho quân đội nếu nó được thông qua.

Đã có nhiều tranh luận về số phận của ông Tantawi, người đứng đầu Hội đồng quân sự tối cao các lực lượng vũ trang cầm quyền ở Ai Cập kể từ khi cựu Tổng thống Hosni Mubarak bị lật đổ hồi năm 2011. Tuy nhiên, việc ông Tantawi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng cách đây chỉ hơn 1 tuần, rồi lại bị phế truất vẫn là một bất ngờ lớn.

Người phát ngôn của Tổng thống Mohamed Mursi cho rằng, đây là quyết định toàn quyền của người đứng đầu nhà nước Ai Cập, nhằm “bơm máu mới” cho lực lượng quân đội vốn đang có dấu hiệu muốn hạn chế quyền lực của Tổng thống mới.

Hàng nghìn người ủng hộ phong trào Hồi giáo ở Ai Cập đã đổ ra quảng trường Tahrir ở thủ đô Cairo để hoan nghênh quyết định của tân Tổng thống. Họ cho đây là một quyết định đúng đắn, bởi nước này không thể có cùng lúc 2 lực lượng nắm quyền: Tổng thống và Hội đồng quân sự. Tổng thống cần phải hành động để khôi phục lại quyền hạn từ tay Hội đồng quân sự.

Một người biểu tình cho biết: “Thành thật mà nói, đây là một quyết định sáng suốt bởi nó mang lại quyền lợi cho người dân. Quyền hạn của Tổng thống không thể bị hạn chế bởi Tuyên bố hiến pháp và ông cũng không thể bị điều khiển bởi cấp dưới của mình được”.

Còn những người khác, mặc dù rất thận trọng với phe chính trị Hồi giáo, song cũng hoan nghênh quyết định của Tổng thống Mohamed Mursi là bước đi đầu tiên hướng tới thành lập một nhà nước dân sự, bởi cái mà họ mong muốn là một lực lượng quân đội mạnh có khả năng bảo vệ đất nước chứ không phải tham gia vào chính trị.

Trong khi đó, bản thân Tổng thống Mohamed Mursi lại khẳng định, quyết định mà ông đưa ra không nhằm mục tiêu vào bất cứ một cá nhân nào, cũng không có ý định gây khó khăn cho lực lượng quân đội nước này, hay thu hẹp quyền tự do của ai: “Tôi không bao giờ có ý định nhằm vào một người nào, một cá nhân nào. Tôi cũng không gửi thông điệp tiêu cực cho bất kỳ ai. Mục đích của tôi chỉ là vì lợi ích của quốc gia và của người dân Ai Cập. Tôi muốn cám ơn những người anh em của tôi, những vị tướng đáng kính trong các lực lượng vũ trang. Và tôi muốn họ tập trung vào một  nhiệm vụ rất quan trọng là bảo vệ đất nước”.

Theo các nhà phân tích, việc bãi miễn Bộ trưởng Quốc phòng và các vị trí chủ chốt trong quân đội còn cho thấy Tổng thống Mohamed Mursi đang bắt đầu củng cố lại vai trò của lực lượng quân đội - đó là bảo vệ đất nước sau vụ việc 16 binh sĩ Ai Cập bị sát hại tại một trạm kiểm soát an ninh Ai Cập tại bán đảo Sinai hồi tuần trước. Nhiều người dân Ai Cập đã đổ lỗi cho sự yếu kém của quân đội nước này trước các vụ bạo lực xảy ra tại khu vực biên giới.

Quyết định của Tổng thống Ai Cập Mohamed Mursi được cho là đã chấm dứt vai trò của lực lượng quân đội trong đời sống chính trị của nước này và là một bước đi lớn tiến tới nền dân chủ toàn diện tại quốc gia Trung Đông. Tuy nhiên, trên thực tế, quân đội Ai Cập, vốn đang nắm giữ nguồn thu lớn trong nền kinh tế cũng như sức mạnh quân sự được Washington hỗ trợ, vẫn là một tổ chức quan trọng của quốc gia Trung Đông, trong khi tiến trình thiết lập nền dân chủ chỉ vừa mới bắt đầu. Do đó, động thái trên được cho là có thể gây ra một sự đối đầu mới giữa tân Tổng thống và Hội đồng quân sự.

Dư luận sẽ được chứng kiến một cán cân quyền lực mới giữa tân Tổng thống dân sự đầu tiên của Ai Cập với lực lượng quân đội nước này./.

(Lệ Chi/VOV)