Triển khai Đề án "Khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hoá các dân tộc" giai đoạn 2006 - 2010 của Đảng bộ huyện Bắc Hà đã chủ động đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền; xây dựng kế hoạch phù hợp thực tế địa phương.
Thời gian qua, các ngành, các cấp của huyện đã tích cực đưa thông tin về cơ sở với nhiều hình thức phong phú: tuyên truyền miệng, kẻ vẽ pa nô, áp phích, chiếu phim lưu động, văn nghệ quần chúng… qua đó nâng cao nhận thức cho nhân dân thực hiện tốt các mục tiêu Đề án.
Công tác phối hợp giữa với cac cấp, ngành trong việc khôi phục, bảo tồn phát huy những giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể được triển khai có hiệu quả. UBND huyện phối hợp với Sở Văn hoá-Thể thao-Du lịch tỉnh hoàn thiện hồ sơ, tiến hành trùng tu tôn tạo di tích nhà cổ Hoàng A Tưởng với số vốn đầu tư trên 10,6 tỷ đồng đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Đền Bắc Hà được mở rộng với kinh phí gần 5 tỷ đồng.
Cơ quan chức năng cũng tổ chức hướng dẫn cho 21 xã, thị trấn tiến hành sưu tầm, bảo tồn trang phục, nhạc cụ dân tộc, các loại công cụ sản xuất và sinh hoạt của đồng bào các dân tộc đưa vào trưng bày tại dinh Hoàng A Tưởng và các nhà văn hoá cộng đồng. Đồng thời tổ chức giải thể thao đua ngựa, leo núi, khởi động chương trình "Du lịch về cội nguồn", phục vụ tuần lễ văn hoá - du lịch Bắc Hà tổ chức vào tháng 6-20008. Các lễ hội truyền thống như: Lễ hội xuống đồng của người Tày Tà Chải và người Tày Na Hối được duy trì tổ chức vào dịp Rằm tháng Giêng hàng năm; Lễ hội Say Sán của người Mông; Lễ cúng rừng của người Nùng; Lễ cấp cấp sắc của người Dao… ngày càng được gìn giữ, bảo tồn và phát triển.
Việc sưu tầm bảo tồn các loại hình văn hoá dân gian truyền thống cũng phát huy hiệu quả thông qua hình thức tổ chức Hội thi "Giọng hát hay, trang phục đẹp các dân tộc huyện Bắc Hà", được duy trì hàng năm, thu hút nhiều người tham gia. "Tuần Văn hoá-Du lịch Bắc Hà" (6-2008) đã giới thiệu tới du khách trong và ngoài nước các lễ hội dân gian tiêu biểu, những nét văn hoá đặc sắc các dân tộc trong huyện, như: thưởng thức đặc sản rượu Bắc Hà, thắng cố; tham gia vào lễ hội mận Tam hoa, lễ hội sông Chảy, đua ngựa; nghe tiếng sáo, khèn Mông; ngắm nhìn những điệu xoè và sắc màu thổ cẩm rực rỡ…
Bên cạnh đó, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá" cũng được đẩy mạnh. Các cơ quan chức năng đã chỉ đạo và hướng dẫn cơ sở xây dựng quy ước, hương ước thôn bản tới 21/21 xã, thị trấn trong huyện. Năm 2006, Bắc Hà có 5.891/10.099 hộ đạt Gia đình văn hoá (chiếm 58,3%); 85/226 thôn bản đạt tiêu chuẩn văn hoá (26,5%); số cơ quan, đơn vị, trường học đạt tiêu chuẩn văn hoá đạt gần 90%. Năm 2007 toàn huyện có 4.650 Gia đình văn hoá (46%); 83 thôn văn hoá (36,7%)… Cuộc vận động này đem lại hiệu quả thiết thực với nhiều mô hình tốt, kinh nghiệm hay và nhiều cá nhân điển hình tiên tiến được nhân rộng trên địa bàn, tạo sự chuyển biến tích cực trong đời sống xã hội của từng khu dân cư. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong cưới, tang, lễ hội đã khởi sắc; những hủ tục rườm rà, mê tín dần được loại bỏ; việc thực hiện nếp sống mới, tiết kiệm, phù hợp bản sắc dân tộc được phát huy.
Cùng với đó là sự quan tâm đầu tư xây dựng các thiết chế văn hoá. Trong những năm gần đây, với sự hỗ trợ đầu tư của Nhà nước, Bắc Hà đã tiến hành bảo tồn kiến trúc nhà truyền thống các dân tộc gắn với nhà sinh hoạt văn hoá cộng đồng, triển khai xây dựng hàng loạt nhà văn hoá thôn bản, cụm dân cư đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hoá của nhân dân. Năm 2006 - 2007, toàn huyện đã xây dựng được 24 nhà văn hoá đặc trưng của người Tày, Nùng, Mông tại Na Hối, Tà Chải, Nậm Khánh, Bản Phố, Bảo Nhai, Cốc Lầu, Nậm Đét… tổng kinh phí 962 triệu đồng (vốn Nhà nước là 420 triệu đồng, còn lại nhân dân đóng góp bằng hiện vật và ngày công lao động). Chương trình mục tiêu Quốc gia về văn hoá đã đầu tư 18 bộ thiết bị phục vụ các nhà sinh hoạt văn hoá thôn bản, trị giá 155 triệu đồng... Các đội văn nghệ cơ sở có điều kiện duy trì luyện tập và tổ chức giao lưu, phục vụ nhân dân địa phương và khách du lịch; mức hưởng thụ văn hoá của nhân dân được nâng cao.
Với mục tiêu góp phần nâng cao đời sống kinh tế, văn hoá-tinh thần cho nhân dân thông qua phát triển du lịch, trong thời gian tới, Bắc Hà tiếp tục tập trung vào các hoạt động tuyên truyền, quảng bá những giá trị văn hoá đặc sắc tới du khách trong và ngoài nước. Đồng thời đẩy mạnh việc khôi phục bảo tồn, phát triển những giá trị văn hoá đặc trưng của các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá…; duy trì tổ chức các lễ hội truyền thống, khôi phục hoạt động dân gian trở thành các môn thi đấu thể thao dân tộc; thành lập các đội văn nghệ nòng cốt tại các xã có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng; trùng tu, tôn tạo các di tích văn hoá lịch sử, danh lam thắng cảnh (như Đền Trung Đô ở xã Bảo Nhai, Hang Rồng ở xã Tả Van Chư...); bảo tồn, duy tu các nhà ở truyền thống, các chợ văn hoá và khôi phục các làng nghề và làng truyền thống: thổ cẩm, rèn đúc, nấu rượu…/.
Hải Xuyên (Lào Cai)