Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Cho đến nay, các chỉ số về chăm sóc sức khỏe sinh sản nói chung và các chỉ số về tử vong mẹ - tử vong sơ sinh nói riêng là tương đối khả quan so với các quốc gia khác có cùng mức phát triển về kinh tế - xã hội. Năm 2005, Vụ Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em (SKBMTE) đã chủ trì đề tài đánh giá giữa kỳ về thực hiện chiến lược quốc gia về CSSKSS. Kết quả đánh giá cho thấy rằng việc thực hiện chiến lược đã đạt được nhiều thành tích, tỷ số chết mẹ đã giảm còn 85/100 000 trẻ đẻ sống; tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi còn 18‰; tỷ lệ trẻ sơ sinh nhẹ cân dưới 2500 gram còn 5,8% và tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi còn 26,6%.

Điều tra mới đây của Viện Chiến lược và Chính sách y tế thực hiện năm 2008-2009 về tử vong mẹ, dự kiến chỉ số này sẽ vào khoảng 69/100000. Do vậy so với mục tiêu là tử vong mẹ sẽ giảm xuống còn 70/100000 thì có khả năng sẽ đạt được vào năm 2010. Tử vong trẻ em dưới 1 tuổi đã giảm mạnh từ cuối những năm 1990 đến nay. Năm 2008, tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 1 tuổi đã giảm còn có 15%o, thấp hơn chỉ tiêu đề ra (16%o). Phân tích chi tiết số liệu niên giám thống y tế theo từng vùng cho biết đã có 5 trong số 8 vùng và 30/63 tỉnh đạt được mục tiêu hạ tỷ lệ tử vong dưới 1 tuổi vào năm 2008, sớm hơn hạn định.

Một điểm cần lưu ý là số liệu về tử vong chu sinh hiện nay không có khả năng thu thập được, do không có trong hệ thống báo cáo của Bộ Y tế. Nhưng theo báo cáo của Bộ Y tế năm 2009 thì tử vong sơ sinh chiếm phần lớn trong tổng số tử vong trẻ em, chiếm khoảng 52% số tử vong của trẻ em dưới 5 tuổi và theo số liệu báo cáo ở các bệnh viện, tử vong sơ sinh (bao gồm cả tử vong chu sinh) chiếm tới hơn 70% trẻ em dưới 1 tuổi. Như vậy có thể ước tính rằng tử vong chu sinh sẽ thấp hơn 16%o. So với chỉ tiêu đặt ra về tử vong chu sinh là 18%, thì có thể dự đoán rằng chỉ tiêu tử vong chu sinh có thể đạt được mục tiêu.

Tuy nhiên, trong những chỉ tiêu được đánh giá là hoàn thành trên phạm vi cả nước, nhưng phân tích theo vùng, miền cho thấy rằng còn có sự khác biệt lớn giữa các khu vực. Trong đó vùng Tây Bắc, Đông Bắc và Tây Nguyên có các chỉ số về CSSKSS thấp hơn các khu vực khác trong cả nước. Cụ thể, tỷ lệ tử vong mẹ ở các tỉnh miền núi như Cao Bằng cao tới gần 10 lần so với những tỉnh ở đồng bằng sông Hồng. Tỷ suất tử vong dưới 1 tuổi ở các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa còn cao và khá xa mục tiêu cần đạt. Ví dụ như vùng Đông Bắc bộ (Hà Giang, Cao Bằng): 40%o; vùng Tây Bắc (Lai Châu và Điện Biên): 33%o, vùng Tây Nguyên (KonTum): 48%o trong khi mục tiêu là 25%o vào năm 2010.

Sự chênh lệnh trên một phần là do nhận thức của người dân về nội dung và ý nghĩa của SKSS còn chưa đầy đủ, nhất là ở các vùng miền núi khó khăn, hệ thống trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản tuy đã được hình thành song ở nhiều nơi vẫn chưa được đầu tư xây dựng và nâng cấp. Mặt khác, công tác chỉ đạo và quản lý còn bộc lộ nhiều bất cập như thiếu giám sát, chất lượng thông tin còn thấp, ngân sách cho CSSKSS còn rất hạn chế...

Để đạt được mục tiêu giảm chênh lệnh vùng miền trong CSSKSS trong thời gian tới thiết nghĩ các ngành chức năng cần tăng cường hoạt động truyền thông tư vấn về CSSKSS, đổi mới các hình thức truyền thông cho phù hợp với từng hoạt động, từng địa phương, cải thiện chất lượng chỉ đạo tuyến; nâng cao chất lượng đội ngũ thực hiện hoạt động CSSKSS các cấp; thực hiện tốt công tác huấn luyện đào tạo, đặc biệt là đào tạo cầm tay chỉ việc cho những cán bộ mới ở vùng sâu, vùng xa; phối hợp tốt với các ban, ngành... trong việc thực hiện các hoạt động CSSKSS...

Theo CPV