Cuốn sách rất đáng đọc để nhớ lại những cột mốc lịch sử hào hùng trong cuộc đấu tranh giành độc lập của đất nước.

Đã có rất nhiều sách viết về Đại tướng. Rất nhiều nhân vật lừng danh trên thế giới nói lên lòng ngưỡng mộ và ước vọng được diện kiến vị danh tướng huyền thoại của Việt Nam.

Mới đây, một nhà xuất bản nổi tiếng ở Anh đã đưa ra góc nhìn lịch sử chiến tranh thu gọn mà lại rất hấp dẫn, qua 58 vị thống soái từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên đến nay (Great military leaders and their campaigns, NXB Thames & Hudson). Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người duy nhất còn sống trong danh sách này. Xếp trước ông là nguyên soái Liên Xô G. Zhukov qua đời năm 1974. Cách đây ít lâu, người Nga đã dựng bức tượng đồng vị nguyên soái này trên con tuấn mã oai phong trước bảo tàng lịch sử, ngay cạnh quảng trường Đỏ. Là kết quả nghiên cứu của rất nhiều chuyên gia uy tín khắp năm châu, sự có mặt của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong ngôi đền thiêng dành cho 58 nhà cầm quân huyền thoại trên thế giới khẳng định vị trí đặc biệt của dân tộc ta trong lịch sử nhân loại.

Khác với Tần Thủy Hoàng, Thành Cát Tư Hãn, Caesar, Napoleon, Pierre đại đế..., họ đều xuất thân từ những đế chế lớn, từng dùng binh đao để chinh phục thiên hạ rồi lên ngai thiên triều; Võ Nguyên Giáp sinh ra từ một nước thuộc địa vốn luôn bị ngoại bang xâm chiếm và tìm cách thôn tính. Nhưng dân tộc ấy vẫn trường tồn cùng với nền văn hóa đặc sắc của mình nhờ tinh thần yêu nước quật cường truyền hết đời này qua đời khác, từ đó hun đúc nên một Võ Nguyên Giáp làm “chuyển dịch dòng chảy lịch sử của nhân loại trong thế kỷ 20”.

Võ Nguyên Giáp thành công nhờ có phong trào cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo, và đặc biệt là mối quan hệ từ rất sớm với lãnh tụ Hồ Chí Minh. Sách vở viết như vậy, chính Đại tướng cũng nói vậy. Nhưng ít thấy ở đâu lý giải rõ ràng tại sao từ một Việt Nam nhược tiểu lạc hậu, từ mái trường thuộc địa lại có thể xuất hiện con người cá nhân Võ Nguyên Giáp đủ tri thức, dũng khí và nhân cách để được lãnh tụ Hồ Chí Minh giao cầm quân đánh ba đế quốc lớn Nhật, Pháp và Mỹ, và đã đánh thắng.

Ông lại không kinh qua một trường võ bị danh tiếng nào như các tướng lĩnh từng đối mặt với mình. Nhờ có niềm tin mãnh liệt vào dân, ông chính là tác giả của học thuyết chiến tranh nhân dân, trong đó “chiến lược gia tài ba đã kết hợp tài tình chiến tranh du kích với đội quân chính quy để đánh thắng ba cường quốc lớn”. Vươn lên được tầm cao huyền thoại của thế giới là nhờ Đại tướng thấm đẫm chất văn khi dụng võ. Mái trường nào, quyển sách kinh điển nào, thầy giáo nào... đã in lại dấu ấn văn hóa ấy trong ông, để mới 35 tuổi ông đã cùng lãnh tụ Hồ Chí Minh lèo lái con thuyền chông chênh của cách mạng, 43 tuổi dám đặt cược số phận cuộc kháng chiến trường kỳ khi kéo pháo ra khỏi cánh đồng Mường Thanh để "đánh chắc, thắng chắc".

Ở độ tuổi 80, ta vẫn thấy ông thuyết trình thoải mái, hóm hỉnh hàng giờ bằng tiếng Pháp tại sa bàn Điện Biên Phủ trước ống kính truyền hình nước ngoài. Hóa ra ông đã tiếp thu văn hóa Pháp để chiến thắng quân đội Pháp. Không chỉ có Võ Nguyên Giáp (nhiều người vẫn thân mật gọi là anh Văn), mà cả một thế hệ thanh niên trí thức vàng đi theo lãnh tụ Hồ Chí Minh, tuy không ai có bằng giáo sư, tiến sĩ nhưng nhờ thấm đẫm chất văn hóa đã làm cho người Việt chúng ta ngẩng đầu lên sau những đêm dài nô lệ.

Đến lượt mình, chính sức hút mãnh liệt từ bề dày văn hóa đã khiến Đại tướng vượt lên trên mọi thăng trầm của thời cuộc và trở thành nơi gửi gắm niềm tin, chẳng những từ những người đã theo ông trong cuộc trường kỳ kháng chiến, mà của mọi tầng lớp xã hội hiện nay.

GS. Phạm Duy Hiển

(Nguồn: Tuổi trẻ)