Trong các nguồn lực được huy động nhằm thực hiện chương trình này, nguồn tín dụng ưu đãi do Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) triển khai từ năm 2004 được đánh giá đã góp phần quan trọng giúp nhiều hộ nghèo được sử dụng nước sạch và các địa phương tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Nước sạch giúp nâng cao chất lượng sống

Là tỉnh trung du miền núi, đời sống người dân Phú Thọ còn gặp nhiều khó khăn. Sau một thời gian triển khai chương trình NS&VSMTNT, đến nay,  nhận thức của người dân nơi đây về việc sử dụng nước sạch để bảo vệ sức khỏe cộng đồng đã có sự chuyển biến rõ rệt. Theo Giám đốc NHCSXH chi nhánh tỉnh Phú Thọ Nguyễn Hồng Thao,  nhờ nguồn vốn của NHCSXH, tỉnh Phú Thọ đã triển khai tới 10 trong số 13 huyện, thị xã, thành phố với gần 30 nghìn hộ vay vốn, xây dựng được gần 60 nghìn công trình NS&VSMTNTvới tổng dư nợ đạt gần 240 tỷ đồng.

Nhiều năm nay, gia đình chị Ðỗ Thúy Hồng ở khu 10, xã Phú Hộ (thị xã Phú Thọ) được sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh và được sống trong môi trường nông thôn xanh - sạch. Chị Hồng cho biết, trước đây, gia đình chị và nhiều hộ khác trong xã chủ yếu dùng nước sinh hoạt từ giếng khơi. Nhưng do môi trường bị ô nhiễm, nước thải, chất thải sinh hoạt, chăn nuôi được thải bừa bãi ra môi trường, nên nguồn nước vì thế cũng bị ảnh hưởng nhiều. Năm 2007, được NHCSXH cho vay tám triệu đồng, cộng với số tiền dành dụm được, gia đình chị đã xây bể chứa, nhà tắm, nhà vệ sinh, làm hầm Bioga. Từ đó, mọi sinh hoạt của gia đình chị trở nên tiện lợi hơn, môi trường trong sạch, sức khỏe cũng được cải thiện đáng kể. Không riêng gia đình chị Hồng, theo số liệu từ UBND xã Phú Hộ, toàn xã có 3.152 hộ thì có tới 1.350 được vay vốn từ chương trình NS&VSMTNT. Nhờ đó, tỷ lệ hộ dân trong xã được sử dụng nước sạch đã lên tới 80%.

Cùng với Phú Thọ, Hưng Yên cũng là một trong những tỉnh đi đầu trong việc sử dụng có hiệu quả nguồn tín dụng từ NHCSXH để đưa nước sạch đến với các hộ dân. Sau hơn năm năm triển khai chương trình, đến nay, NHCSXH Hưng Yên đã cho hơn 70 nghìn hộ dân vay vốn, tổng số tiền khoảng 487 tỷ đồng. Các hộ đã xây dựng được hơn 132 nghìn công trình, trong đó có hơn 67 nghìn công trình nước sạch và hơn 64 nghìn công trình vệ sinh. Chia sẻ về hiệu quả của chương trình, chị Nguyễn Thị Hiền, thôn Nguyễn Xá, xã Nhân Hòa, huyện Yên Mỹ cho biết: Cách đây ba năm, gia đình chị vẫn dùng nước giếng khơi trong sinh hoạt. Mặc dù biết nguồn nước giếng khơi ngày càng bị ô nhiễm nhưng do kinh tế còn khó khăn nên gia đình chị Hiền chưa có đủ tiền để xây dựng hệ thống nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Năm 2009, gia đình chị Hiền được tổ tiết kiệm và vay vốn thôn Nguyễn Xá bình xét và được NHCSXH huyện Mỹ Hào cho vay tám triệu đồng, cùng với khoản tiền tiết kiệm, gia đình chị Hiền đã xây được hệ thống công trình nước sạch và công trình vệ sinh khép kín. Nhờ đó, cuộc sống của gia đình chị Hiền cũng được cải thiện, dịch bệnh giảm hẳn, mọi người trong gia đình không còn mắc bệnh về đường hô hấp như trước đây nữa. 

"Ðòn bẩy" xây dựng nông thôn mới

Hiện nay, NS&VSMTNT là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của mỗi người, mỗi gia đình và đang trở thành yêu cầu cấp thiết trong việc bảo vệ sức khỏe, cải thiện điều kiện sinh hoạt cho nhân dân. Ðây cũng là một tiêu chí quan trọng trong việc thực hiện triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Ðể thực hiện được mục tiêu đó, ngày 16-4-2004, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 62/2004/QÐ-TTg về tín dụng thực hiện chiến lược quốc gia về cấp NS&VSMTNT.

Sau gần tám năm triển khai thực hiện, đến nay đã có hơn  2,1 triệu hộ được vay vốn ưu đãi từ chương trình NS&VSMTNT của NHCSXH, với tổng số công trình đã cho vay là hơn 3,3 triệu, trong đó 1,7 triệu công trình cấp nước sạch, 1,6 triệu công trình vệ sinh. Tổng dư nợ đến hết tháng 3-2012 đạt 8.532 tỷ đồng. Ðánh giá về hiệu quả của chương trình, NHCSXH khẳng định đây là một trong những chương trình tín dụng chính sách thu được nhiều kết quả tốt đẹp, góp phần làm thay đổi diện mạo vùng nông thôn, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của những người dân nghèo. Nhờ có tám triệu đồng vay từ NHCSXH cùng với nguồn vốn tự có của gia đình mà nhiều hộ dân trong cả nước đã xây dựng được công trình cung cấp nước sạch và xử lý vệ sinh môi trường đồng bộ, khép kín.

Theo NHCSXH thị xã Phú Thọ, việc giải ngân chương trình tín dụng đã đem lại hiệu quả bước đầu. Thị xã có 6 trong số 10 xã, phường thuộc diện được vay vốn và phần lớn các hộ trong diện được vay đều sử dụng vốn hiệu quả, đúng mục đích. Các công trình được xây dựng đã đem lại hiệu quả thiết thực, ngoài việc có nước sạch để sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày, bảo vệ môi trường trong sạch còn có hiệu quả mang tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp, góp phần đưa thị xã Phú Thọ sớm hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới. Theo Chủ tịch UBND xã Nhân Hòa Nguyễn Bá Nam, xã  đang tập trung xây dựng nông thôn mới, trong 19 tiêu chí nông thôn mới, xã đã đạt được 10 tiêu chí, còn 9 tiêu chí đang phấn đấu đạt, trong đó có tiêu chí vệ sinh môi trường. Ðể đạt được tiêu chí này, xã Nhân Hòa đã quy hoạch và có kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, bao gồm cả hệ thống tiêu thoát nước thải, hệ thống thu gom xử lý rác thải, trạm cấp nước tập trung và khu chăn nuôi tập trung xa khu dân cư...

Phạm Hà, Ngọc Long/ Nhân Dân